Những luật tạo "đường băng" mới cho DN

Diễn đàn Cạnh tranh Quốc gia xin giới thiệu các luật này.

Luật Doanh nghiệp (sửa đổi)

Luật Doanh nghiệp đã thể chế hóa đầy đủ quyền tự do kinh doanh theo Hiến pháp 2013; giảm rủi ro, tăng tính chủ động, nhanh nhạy trong hoạt động kinh doanh của DN; thuận lợi hóa quá trình gia nhập thị trường; giảm bớt thời gian chi phí trong thủ tục thành lập DN.

Ngoài ra, Luật cũng sửa đổi, bổ sung các nội dung giảm chi phí, tạo cơ chế vận hành linh hoạt, hiệu quả cho tổ chức quản trị DN, cơ cấu lại DN, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư, cổ đông, thành viên công ty; nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước đối với DN; tạo thuận lợi cho các bên có liên quan tham gia vào giám sát hoạt động của DN.

Một số thay đổi đáng chú ý trong Luật: DN không phải ghi ngành nghề kinh doanh trong giấy chứng nhận đăng ký DN; DN được quyền tự quyết về con dấu; chỉ các DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ mới được xem là DN nhà nước, thay vì 51% như hiện nay…

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2015.

Luật Đầu tư (sửa đổi)

Luật Đầu tư quy định các nội dung nhằm bảo đảm thực hiện nguyên tắc Hiến định về quyền tự do đầu tư kinh doanh của công dân trong các ngành nghề mà luật không cấm; củng cố, hoàn thiện cơ chế bảo đảm đầu tư phù hợp với quy định của Hiến pháp và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Bên cạnh đó, Luật cũng hoàn thiện các quy định về ngành, nghề ưu đãi đầu tư nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả thu hút đầu tư; tiếp tục cải cách thủ tục hành chính gắn liền với việc nâng cao trách nhiệm của nhà đầu tư trong việc triển khai thực hiện dự án đầu tư; hoàn thiện chế độ phân cấp, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với hoạt động đầu tư; hoàn thiện các quy định về hoạt động đầu tư ra nước ngoài.

Luật Đầu tư đã lần đầu tiên xác định rõ danh mục 6 ngành nghề cấm đầu tư, kinh doanh và 267 ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện. Ngoài các ngành này, DN được hoàn toàn tự do lựa chọn ngành nghề kinh doanh.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2015.

Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN

Các cơ chế, quy định của Luật đều hướng đến mục tiêu đổi mới, nâng cao hiệu quả đầu tư, quản lý, sử dụng vốn Nhà nước cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN.

Luật quy định Nhà nước chỉ được đầu tư vốn thành lập DN Nhà nước trong 4 lĩnh vực, cụ thể là DN cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích thiết yếu cho xã hội; DN hoạt động trong lĩnh vực trực tiếp phục vụ quốc phòng, an ninh; DN hoạt động trong lĩnh vực độc quyền tự nhiên; DN ứng dụng công nghệ cao, đầu tư lớn, tạo động lực phát triển nhanh cho các ngành, lĩnh vực khác và nền kinh tế.

Cơ quan đại diện chủ sở hữu, cơ quan quản lý Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, hoạt động quản lý, điều hành của người quản lý DN.

Luật giao Chính phủ quy định lộ trình thoái vốn Nhà nước tại DN đối với DN không thuộc danh mục Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2015.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế

Tuy chỉ có 6 điều nhưng Luật đã điều chỉnh, sửa đổi một loạt các nội dung quan trọng ở các luật thuế hiện hành, như Luật Thuế thu nhập DN (sửa đổi quy định về một số khoản thu nhập của DN, khoản chi cũng như thuế suất, các ưu đãi về thuế đối với một số lĩnh vực đầu tư, kinh doanh); Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa quy định về thuế đối với cá nhân kinh doanh, thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng bất động sản).

Về thuế giá trị gia tăng, Luật bổ sung đối tượng không chịu thuế đối với tàu đánh bắt xa bờ; chuyển ba nhóm mặt hàng thuộc diện áp dụng thuế suất 5% sang đối tượng không chịu thuế là: phân bón; thức ăn gia súc, gia cầm và thức ăn cho vật nuôi khác; máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.

Đáng chú ý, với Luật này, trần chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới, tiếp tân, hỗ trợ tiếp thị… sẽ chính thức được dỡ bỏ.

Luật có hiệu lực từ 1/1/2015.

Luật Phá sản

Theo Luật Phá sản mới, tiêu chí xác định DN, hợp tác xã mất khả năng thanh toán, là “không thực hiện nghĩa vụ thanh toán” chứ không phải “không có khả năng thanh toán”.

Thời điểm được xác định trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán mà không phải là “khi chủ nợ có yêu cầu” như quy định tại Luật Phá sản 2004.

Luật Phá sản 2014 quy định cá nhân, DN được hành nghề quản lý, thanh lý tài sản trong quá trình giải quyết phá sản, gồm: Quản tài viên và DN quản lý, thanh lý tài sản. Việc xây dựng chế định chủ thể quản lý, thanh lý tài sản là cá nhân, pháp nhân là một bước thay đổi cơ bản trong Luật Phá sản 2014. Có thể nói, Luật Phá sản 2014 tạo ra một nghề nghiệp mới: nghề quản lý thanh lý tài sản phá sản của quản tài viên và DN quản lý, thanh lý tài sản.

Trình tự phá sản DN cũng có thay đổi căn bản. Theo Luật Phá sản hiện nay, nếu không thanh lý được tài sản của DN thì DN không thể phá sản. Để giải quyết tình trạng này, Luật Phá sản 2014 tuyên bố phá sản DN trước rồi mới thanh lý tài sản.

Luật có hiệu lực từ 1/1/2015.

Luật Hải quan (sửa đổi)

Luật quy định rõ việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hải quan, hiện đại hóa quản lý hải quan, thay đổi căn bản phương thức thực hiện thủ tục hải quan từ phương thức truyền thống, bán điện tử sang phương thức điện tử, tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính về hải quan.

Một điểm quan trọng trong Luật Hải quan mới là việc đẩy mạnh phương thức quản lý từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Cơ chế kiểm tra sau thông quan với thời hạn 5 năm được quy định cụ thể và chặt chẽ cả về đối tượng, điều kiện và chế tài xử lý khi phát hiện vi phạm.

Luật cũng bổ sung quy định về cơ chế một cửa quốc gia, theo đó cho phép người khai hải quan gửi thông tin, chứng từ điện tử để thực hiện thủ tục hải quan qua một hệ thống thông tin tích hợp; các quy định mới về chế độ ưu tiên đối với DN; hồ sơ hải quan; khai hải quan…

Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2015.

Luật Đầu tư công 2014

Việc ban hành Luật Đầu tư công nhằm tạo ra hệ thống cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ với các văn bản pháp luật khác trong quản lý các nguồn vốn đầu tư công. Luật Đầu tư công ra đời nhằm thống nhất các quy định pháp luật trong lĩnh vực này về một mối thay vì được điều chỉnh rải rác tại Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí...

Nội dung đổi mới quan trọng nhất trong Luật là đã thể chế hóa quy trình quyết định chủ trương đầu tư - được coi là điểm khởi đầu quyết định tính đúng đắn, hiệu quả của chương trình, dự án. Điều này sẽ ngăn ngừa sự tùy tiện, chủ quan, duy ý chí trong việc quyết định chủ trương đầu tư, nâng cao trách nhiệm của người ra quyết định chủ trương đầu tư, góp phần khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí, kém hiệu quả trong đầu tư công.

Luật đổi mới mạnh mẽ công tác lập kế hoạch đầu tư; chuyển từ việc lập kế hoạch ngắn hạn, hàng năm sang kế hoạch trung hạn 5 năm, phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm.

Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2015.

Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi)

Để nâng cao năng lực của các DN kinh doanh bất động sản và đảm bảo tính khả thi của dự án bất động sản, Luật quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản (BĐS) phải thành lập DN hoặc hợp tác xã.

Trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân chỉ bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê mua BĐS quy mô nhỏ, không thường xuyên thì không phải thành lập DN nhưng phải kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật.

DN kinh doanh BĐS phải có vốn pháp định không được thấp hơn 20 tỉ đồng trong khi theo quy định hiện tại là 6 tỉ đồng. Các DN kinh doanh BĐS đang hoạt động mà chưa đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của Luật này thì phải bổ sung đủ các điều kiện trong thời hạn 1 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

Luật  đã bổ sung nhiều quy định về hoạt động kinh doanh BĐS hình thành trong tương lai như các chủ đầu tư phải được bảo lãnh bởi ngân hàng thương mại đủ năng lực trước khi bán.

Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2015.

Luật Nhà ở (sửa đổi)

Điểm mới nổi bật nhất trong Luật Nhà ở (sửa đổi) là việc mở rộng đối tượng và điều kiện cho tổ chức và cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam.

Theo đó, người nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam, chi nhánh, văn phòng đại diện của DN nước ngoài, quỹ đầu tư nước ngoài và chi nhánh ngân hàng nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam được sở hữu nhà ở tại Việt Nam thông qua các hình thức sau: (i) Đầu tư xây dựng nhà ở theo dự án tại Việt Nam; và (ii) Mua, thuê mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế nhà ở thương mại bao gồm căn hộ chung cư và nhà ở riêng lẻ trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở.

Luật không có quy định giới hạn số lượng căn hộ, nhà một người nước ngoài có thể mua mà chỉ giới hạn tổng số căn hộ lưu trú mà người nước ngoài sở hữu không quá 30% số lượng căn hộ trong một tòa nhà chung cư hay 250 căn nhà nếu là nhà ở riêng lẻ trên một khu vực có số dân tương đương một đơn vị hành chính cấp phường.

Luật này có hiệu lực từ ngày 1/7/2015.

Luật Xây dựng (sửa đổi)

Nguyên tắc cơ bản và cũng là nội dung cốt lõi của Luật này là đổi mới phương thức và nội dung quản lý dự án, nhất là các dự án sử dụng vốn Nhà nước, khắc phục thất thoát và lãng phí, nâng cao chất lượng các công trình xây dựng.

Luật tạo cơ chế kiểm soát, quản lý chất lượng xây dựng chặt chẽ hơn ở tất cả các khâu của quá trình đầu tư xây dựng; thống nhất quản lý Nhà nước về trật tự xây dựng thông qua việc cấp giấy phép xây dựng, đảm bảo sự bình đẳng giữa các đối tượng được xét cấp giấy phép xây dựng và công khai, minh bạch về quy trình, thủ tục cấp giấy phép xây dựng.

Luật có hiệu lực từ 1/1/2015.

Thanh Hằng