‘Chính phủ kiến tạo và hành động - động lực mới cho phát triển’

Thủ tướng dự và phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Tại Hội nghị, các bộ trưởng, thứ trưởng của Việt Nam đã cùng các nhà tài trợ, đối tác quốc tế thảo luận sâu về 5 chủ đề: Triển vọng kinh tế của Việt Nam và các gợi ý chính sách; Đóng góp của Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu EU (EVFTA) cho tăng trưởng bền vững; Quản lý tài khóa hướng tới tăng trưởng bền vững và toàn diện; Bảo đảm sự công bằng và hiệu quả trong quản lý tài khóa; và Nâng cao hiệu quả chi tiêu công.

Thủ tướng Chính phủ đã có bài phát biểu quan trọng trao đổi nhiều vấn đề được Hội nghị quan tâm và nêu ra 8 định hướng, giải pháp phát triển quan trọng của Việt Nam, Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ xin trân trọng giới thiệu nội dung phát biểu của Thủ tướng Chính phủ.

Các phát biểu của Diễn đàn VDF-2016 là những đóng góp hết sức quan trọng ở tầm vĩ mô, giúp Chính phủ, các bộ, các cơ quan nhận định, đánh giá đúng tình hình, triển vọng phát triển trong bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường; từ đó đề ra các chủ trương, biện pháp phát triển phù hợp nhằm thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2017, Chương trình hành động Chính phủ nhiệm kỳ 2016-2021, với các nhiệm vụ, giải pháp, hành động, mang lại hiệu quả thiết thực.

Quyết tâm xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo phát triển, hành động, phục vụ người dân, doanh nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ nêu rõ trong phát biểu nhậm chức trước Quốc hội và được Chính phủ cụ thể hóa trong các nghị quyết, quyết định quan trọng thời gian qua (Nghị quyết 19, Nghị quyết 35, các Nghị quyết phiên họp thường kỳ).

Theo đó, Chính phủ tập trung hoàn thiện thể chế pháp luật, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo mọi thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân phát triển sản xuất kinh doanh, đổi mới sáng tạo, khuyến khích khởi nghiệp... Đồng thời, chú trọng khắc phục những hạn chế, yếu kém; giải quyết những vấn đề xã hội quan trọng, cấp thiết như giữ gìn trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân, doanh nghiệp, quản lý an toàn thực phẩm; bảo vệ môi trường, ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn, lũ lụt nặng nề vừa qua,...

Nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, trở ngại, dự kiến năm 2016, tăng trưởng GDP đạt khoảng 6,3%. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát; các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Thu ngân sách tăng; mặt bằng lãi suất giảm; thị trường ngoại tệ, vàng cơ bản ổn định; dự trữ ngoại hối đạt khoảng 41 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay.

Cơ cấu lại nền kinh tế đạt kết quả bước đầu. Trong bối cảnh thương mại thế giới giảm mạnh, nhưng xuất khẩu Việt Nam vẫn tăng khoảng 8%, xuất siêu 2-3 tỷ USD. Huy động tổng vốn đầu tư toàn xã hội ước đạt 32,5% GDP. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt mức cao kỷ lục, với vốn thực hiện FDI đạt gần 15,8 tỷ USD (tăng 9% so cùng kỳ) và vốn FDI đăng ký mới (bao gồm cả bổ sung tăng vốn, vốn mua cổ phần) đạt 24,4 tỷ USD (tăng 7%). Năm 2016, lần đầu tiên có hơn 110.000 doanh nghiệp được thành lập mới. Những chuyển biến tích cực này thể hiện niềm tin, sự ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp đối với những chính sách, hành động mạnh mẽ của Chính phủ và những kết quả đạt được bước đầu về cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.

An sinh xã hội được bảo đảm; đời sống vật chất tinh thần của người dân được cải thiện. Chính trị, xã hội ổn định. Vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng lên.

Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam nhận thức rõ vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, yếu kém phải quyết tâm, tập trung khắc phục để hướng tới mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau, với mức tăng GDP bình quân đạt 6,5-7% giai đoạn 2016-2020.

Trong thời gian tới, Thủ tướng nhất trí với các ý kiến cho rằng kinh tế Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều rủi ro, khó khăn, thách thức, nhất là biến động khó lường của giá dầu, xu hướng tăng bảo hộ thương mại (việc phê chuẩn Hiệp định TPP gặp trở ngại),… tác động mạnh đến sản xuất, thu hút vốn FDI và tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam.

Nhiều dự báo cho rằng thiên tai, biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, lũ lụt, hạn hán diễn biến phức tạp sẽ ảnh hưởng nặng nề đến khu vực nông nghiệp. Xử lý nợ xấu còn nhiều khó khăn. Nợ công tăng nhanh, sức ép trả nợ lớn, trong khi Chính phủ cần có nhiều nguồn lực để tái cơ cấu kinh tế sâu rộng, tạo động lực mới cho phát triển.

Cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt trong khi năng lực của nền kinh tế còn nhiều hạn chế. Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, xây dựng Cộng đồng ASEAN, thực hiện các hiệp định thương mại tự do FTA và hợp tác tiểu vùng Mekong đặt ra cả cơ hội và thách thức to lớn đòi hỏi Chính phủ phải quyết liệt hành động hơn nữa.

Thủ tướng rất đồng tình với phần lớn đánh giá, phát biểu của các nhà tài trợ, đối tác, chuyên gia về các nhân tố tác động đến triển vọng kinh tế, các khuyến cáo chính sách cho phát triển bền vững của Việt Nam thời gian tới.

Chính phủ Việt Nam khẳng định quan điểm xây dựng hệ thống hành chính nhà nước thống nhất, hiệu lực, hiệu quả, thực hiện tốt nhiệm vụ kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động, phục vụ người dân, doanh nghiệp - coi đây là một nhiệm vụ quan trọng nhất của nhiệm kỳ 2016-2020. Một số định hướng và giải pháp chủ yếu trong thời gian tới là:

Một là, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật, tạo mọi thuận lợi cho phát triển sản xuất kinh doanh. Kiện toàn tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước, bảo đảm tinh gọn, hiệu lực hiệu quả, kỷ luật kỷ cương, chuyên nghiệp. Tập trung cải cách thủ tục hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhũng nhiễu; giảm thiểu chi phí và thời gian thực hiện thủ tục hành chính; xử lý nghiêm vi phạm.

Hai là, tập trung cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; trong đó chú trọng hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về quy hoạch, đầu tư, kinh doanh; có các chính sách giải pháp đột phá cho phát triển. Khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế tư nhân là động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Phấn đấu năm 2017 đạt các chỉ tiêu chủ yếu về môi trường kinh doanh bằng mức trung bình của ASEAN-4.

Chính phủ đề nghị Ngân hàng Thế giới (WB) và các đối tác phát triển hỗ trợ kinh nghiệm và các nguồn lực để Việt Nam phát triển kinh tế tư nhân, khuyến khích khởi nghiệp và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tốt hơn. Mặc dù năm 2016, WB đã xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam tăng 9 bậc, nhưng so với yêu cầu thì vẫn còn ở mức thấp.

Ba là, cơ cấu lại nền kinh tế một cách thực chất, gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh - coi đây là một trọng tâm của năm 2017. Triển khai Kế hoạch đầu tư công trung hạn, ưu tiên vốn cho phát triển hạ tầng trọng điểm, tạo sự lan tỏa và kết nối phát triển.

Bốn là, đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn theo cơ chế thị trường trong thực hiện Kế hoạch 2016-2020. Thành lập cơ quan chuyên trách đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Nâng cao năng lực quản trị, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước (DNNN). Đối với các DNNN thua lỗ kéo dài, mất vốn chủ sở hữu mà không thể tháo gỡ được thì xem xét cho bán, phá sản theo quy định của pháp luật. Thực hiện công khai, minh bạch, chống tiêu cực, tham nhũng. Chính phủ vừa tiến hành Hội nghị toàn quốc triển khai mạnh mẽ công tác sắp xếp, đổi mới DNNN giai đoạn 2016-2020.

Năm là, nợ công ngày càng là một thách thức chính sách vĩ mô của Việt Nam và là một nội dung quan trọng trong Diễn đàn hôm nay. Cùng với việc huy động nguồn lực cho phát triển, Chính phủ chỉ đạo kiểm soát các dự án sử dụng vốn vay theo đúng mục đích, hiệu quả và trả nợ đầy đủ, đúng hạn. Hạn chế tối đa việc cấp bảo lãnh Chính phủ; chú trọng kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay về cho vay lại, bảo đảm nâng cao khả năng tự trả nợ.

Kiểm soát chặt chẽ các khoản nợ của chính quyền địa phương, nợ đọng xây dựng cơ bản. Tiếp tục cơ cấu lại nợ công theo hướng kéo dài kỳ hạn, giảm chi phí vay vốn. Sửa đổi Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý nợ công, Chiến lược và Chương trình quản lý nợ công trung hạn.

Sáu là, việc xử lý nợ xấu là hết sức quan trọng như các ý kiến chuyên gia nêu tại Diễn đàn; nếu không xử lý tốt sẽ ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng. Chính phủ tập trung hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nhất là xử lý tài sản bảo đảm; nâng cao năng lực và cơ sở pháp lý của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC); phát triển thị trường mua bán nợ. Yêu cầu các tổ chức tín dụng tự xử lý nợ xấu, gắn với cơ cấu lại nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động, bảo đảm công khai minh bạch, tiếp cận chuẩn mực quốc tế.

Thủ tướng đề nghị với WB, cụ thể là Tổ chức Tài chính quốc tế IFC, giúp giải quyết vấn đề nợ xấu một cách thực chất và thông báo với các đại biểu Diễn đàn là Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tư vấn cho một đối tác tư nhân Việt Nam đang có kế hoạch xử lý mua lại một ngân hàng thương mại Việt Nam yếu kém và có thể giới thiệu những đối tác khác để hỗ trợ Việt Nam trong xử lý nợ xấu và các ngân hàng thương mại yếu kém (bị mua lại với giá 0 đồng).

Bảy là, Chính phủ Việt Nam khẳng định bảo đảm an sinh xã hội luôn là một nhiệm vụ ưu tiên. Xác định rõ vai trò, phạm vi tham gia, chức năng điều tiết của Nhà nước trong lĩnh vực này đi đôi với khuyến khích xã hội hóa. Chú trọng bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; phòng chống ma túy; đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại. Phấn đấu giảm mạnh tai nạn giao thông. Bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu cũng là một trọng tâm chỉ đạo của Chính phủ phù hợp với Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) 2030 của Liên Hợp Quốc.

Chính phủ mong tiếp tục nhận được hỗ trợ, tư vấn, đề xuất các chính sách trong thời gian tới. Đặc biệt là xóa đói giảm nghèo, vừa qua WB và một số đối tác phát triển đã giúp Việt Nam rất hiệu quả. Nhưng tỷ lệ đói nghèo ở vùng núi, vùng dân tộc thiểu số vẫn còn ở mức cao. Rất mong WB và các đối tác phát triển luôn nhất quán và tạo điều kiện hỗ trợ để Việt Nam thực hiện tốt mục tiêu quan trọng này.

Tám là, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn với kim ngạch thương mại gần 170% GDP, Chính phủ luôn chủ động hội nhập quốc tế và nỗ lực để triển khai hiệu quả 12 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết.

Trong đó, việc thực hiện Hiệp định EVFTA là cơ hội tốt để mở rộng thị trường nhưng cũng phải nâng chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn cao của EU. Việt Nam tiếp tục hợp tác với các đối tác ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nga, Australia,.. để thực hiện hiệu quả các hiệp định thương mại đem lại lợi ích tốt nhất cho các bên.

Đánh giá cao phát biểu của các đại biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cùng các cơ quan nghiêm túc tiếp thu, xử lý kịp thời những kiến nghị phù hợp./.