Khắc phục bất cập trong quản lý thực vật, động vật rừng nguy cấp

Ảnh minh họa

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, ngày 30/3/2006 Chính phủ ban hành Nghị định số 32/2006/NĐ-CP về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (Nghị định số 32); ngày 10/8/2006 Chính phủ ban hành Nghị định số 82/2006/NĐ-CP về quản lý hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nội từ biển, quá cảnh, nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trồng cấy nhân tạo các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm (Nghị định số 82). Các Nghị định ra đời thể hiện sự quan tâm của Nhà nước trong công tác quản lý các loài động vật, thực vật hoang dã, đặc biệt là các loài nguy cấp, quý, hiếm; thể hiện Việt Nam tham gia và thực hiện có trách nhiệm các Điều ước quốc tế liên quan.

Qua 12 năm áp dụng trên thực tiễn, các Nghị định trên đã góp phần quan trọng trong quản lý, bảo tồn và thương mại bền vững. Tuy nhiên cũng với quá trình phát triển và hội nhập, các Nghị định đã bộc lộ các lỗ hổng, hạn chế cần thiết phải được sửa đổi như: Một số nội dung quản lý ghi trong 2 Nghị định trên vì nhiều lý do khác nhau chưa đi vào cuộc sống như: Điều 4 Nghị định số 32 quy định về trách nhiệm của UBND tỉnh trong theo dõi diễn biến thực vật, thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm quy định. Thực tế 12 năm thực hiện, chúng ta không thể và chưa có các số liệu về diễn biến thực vật rừng, động vật rừng trên cả nước; Nghị định số 32 cũng quy định về khai thác thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm: Thực tiễn Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chưa phê duyệt bất kỳ dự án khai thác nào do thiếu nghiên cứu khoa học, do quần thể các loài bị suy giảm nghiêm trọng hoặc do không có đánh giá khoa học phù hợp; tại Nghị định số 82, một số quy định cũng chưa từng thực hiện trên thực tiễn do chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể như hoạt động cấp phép cho mẫu vật nhập nội từ biển; hoạt động cấp chứng chỉ mẫu vật tiền công ước; việc trả lại mẫu vật cho nước xuất xứ…

Bên cạnh đó, Danh mục các loài có tên trong Nghị định số 32 chậm được đổi mới trong khi xu hướng quần thể một số loài thay đổi liên tục, một số loài gần như tuyệt chủng trong tự nhiên (tê giác, cá sấu), một số loài đã bị tuyệt chủng (trâu rừng), một số loài có khả năng trồng cấy, gây nuôi, bảo tồn. Mặt khác danh pháp khoa học một số loài chưa được chỉnh lý đúng với danh pháp quốc tế khiến việc thực thi khó khăn (tên một số loài linh trưởng, rắn hổ mang….), bất cập và chồng chéo. Ngoài ra Danh mục kèm theo Nghị định 32 không bao gồm các loài thuỷ sinh nguy cấp, quý, hiếm; chồng chéo với Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ (ban hành kèm theo Nghị định số 160/2013/NĐ-CP) và chưa phù hợp với Danh mục CITES; gây khó khăn, tạo cách hiểu khác nhau, áp dụng khác nhau giữa các Cơ quan thực thi luật, giữa các địa phương…

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề xuất dự thảo Nghị định về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; gây nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp nhằm giải quyết những hạn chế, bất cập của Nghị định số 32/2006/NĐ-CP  và Nghị định số 82/2006/NĐ-CP hiện nay, kịp thời xử lý những vấn đề bức xúc đang đặt ra trong thực tiễn, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý trong công tác quản lý, bảo vệ, bảo tồn và phát triển thực vật, động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm; thống nhất quản lý; phân định rõ chức năng quản lý tổng hợp và chức năng quản lý chuyên ngành giữa các Bộ, Ngành đối với nhóm thực vật, động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.

Dự thảo gồm 4 chương, 53 điều. Bên cạnh những quy định chung, dự thảo đã đề xuất những quy định cụ thể Danh mục động vật rừng, thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; chế độ quản lý, bảo vệ thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; thực thi Công ướng CITES…

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.