Ba bài học lớn từ dự án nhỏ bên bờ biển Sầm Sơn

Sáng 7/3, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến đã có buổi đối thoại trực tiếp với bà con ngư dân thị xã Sầm Sơn liên quan đến tiểu dự án BOT “Không gian du lịch ven biển phía đông đường Hồ Xuân Hương, thị xã Sầm Sơn” có vốn đầu tư khoảng 315 tỉ đồng. Kết thúc buổi đối thoại, nụ cười mãn nguyện và niềm tin đã trở lại với hàng nghìn ngư dân sau cả tuần căng thẳng, bê trễ công việc mưu sinh quen thuộc của mình …

Từ câu chuyện kết thúc có hậu này, có thể rút ra 3 bài học lớn: Thứ nhất, chính quyền cần coi trọng và biết cách tuyên truyền, đối thoại với dân trong xây dựng và triển khai các quyết định quản lý; thứ hai, cần có quan điểm tiếp cận tổng hợp phát triển kinh tế biển cả từ góc độ kinh tế ngành, lẫn góc độ an sinh xã hội, cũng như từ yêu cầu an ninh và bảo vệ chủ quyền quốc gia biển; thứ ba, đặc biệt, cần hài hòa lợi ích trong ứng xử với dự án BOT.

Phát triển kinh tế du lịch và quy hoạch lại cách thức tổ chức kinh doanh du lịch theo hướng văn minh, hiện đại và xã hội hóa là một chủ trương đúng đắn và nhất quán, ở cả cấp độ vi mỗ lẫn vĩ mô, ngành, địa phương, cả nước. Tuy nhiên, cần quan tâm thông tin, tuyên truyền chủ trương và nhất là minh bạch hóa chính sách, tiến độ và có lộ trình triển khai dự án đồng bộ, hợp lý để giảm thiểu các hiểu lầm, bất đồng do thiếu thông tin hoặc bị lạm dụng.

Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp và chỉ phát triển bền vững khi trên cơ sở và tạo cơ hội lan tỏa sự phát triển từ các ngành liên quan, trong chiến lược phát triển kinh tế biển như một tổng thể hài hòa, bền vững, cả công nghiệp, nông nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp, vận tải và dịch vụ biển... Đội ngũ ngư dân đi biển, lành nghề và yêu nghề, yêu biển, gắn bó lâu đời với nghề, với biển, trực tiếp và gián tiếp sống nhờ vào biển, không thể “chỉ sau một đêm” là có thể bỏ nghề hay chuyển sinh kế của mình, hoặc tiến lên “làm ăn lớn” kiểu duy ý chí, thiếu thốn cả tài chính, công nghệ và năng lực. Đặc biệt, sự hiện diện của họ trong vùng lãnh hải quê hương đã, đang và mãi tiếp tục là những cột mốc sống sinh động, lực lượng thể hiện và bảo vệ chủ quyền quốc gia tin cậy nhất của Việt Nam trên Biển Đông; cũng như tạo điểm nhấn, xung lực tích cực đặc thù, đẹp, riêng có cho phát triển du lịch biển Sầm Sơn, cũng như cho 28 tỉnh, thành phố ven biển trên cả nước.

Đầu tư theo hình thức BOT (Xây dựng-Khai thác-Chuyển giao) là cần thiết và có ý nghĩa lâu dài trong nền kinh tế thị trường hiện đại. Nhưng dự án BOT chỉ có hiệu quả khi được quản lý tốt và xử lý hài hòa các lợi ích của doanh nghiệp chủ đầu tư, của Nhà nước và của người dân. Một dự án BOT khi bị nghiêng lệch vì nhóm lợi ích, được triển khai thiếu chuẩn bị toàn diện và đồng bộ, thiếu thông tin minh bạch và chậm tổ chức đối thoại với các đối tượng chính sách có liên quan sẽ thất bại cả về mặt kinh tế và xã hội, thậm chí có thể gây ra những hệ lụy an sinh đắt đỏ khó lường và sự bất ổn xã hội vượt tầm kiểm soát…

Việc lớn, nhỏ từ phát triển đất nước và bảo vệ chủ quyền quốc gia, cho đến lo việc làm của một nhóm nhỏ cộng đồng địa phương đều sẽ thành công và hiệu quả hơn, vững bền hơn, khi có sự đồng thuận xã hội cao, khi người dân được lắng nghe, chia sẻ, được tin tưởng và được rõ ngọn ngành theo đúng tinh thần "dân biết, dân bàn, dân làm và dân kiểm tra"!