Cách tính thuế mới: DN không biết mình có trốn thuế không?
(Chinhphu.vn) – Ý kiến chuyên gia cho rằng cách tính thuế TTĐB mới, áp dụng từ đầu 1/1/2016 và dự kiến sẽ được luật hóa khi trình Quốc hội thông qua trong kỳ họp tháng 3/2016 có nhiều bất cập, khiến doanh nghiệp gặp nhiều rủi ro, lại triển khai quá đột ngột khiến doanh nghiệp không kịp trở tay.
 |
| Các DN cho rằng cách tính thuế mới có nhiều bất cập và có hiệu lực quá gấp gáp |
Do Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát phối hợp với VCCI tổ chức, hầu hết các ý kiến tại tọa đàm đều bày tỏ không đồng tình với nhiều điểm trong hai văn bản nói trên. Tuy nhiên, cũng có ý kiến chuyên gia cho rằng cần cái nhìn công bằng hơn với cơ quan soạn thảo.
Thay đổi lớn nhưng quá gấp gáp
Điểm mấu chốt nhất khiến các doanh nghiệp phản đối là giá tính thuế. Theo ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát, Luật Thuế TTĐB quy định giá tính thuế là giá bán ra của cơ sở sản xuất. Nghị định 108 và Thông tư 195 lại bổ sung thêm, giá tính thuế là giá do cơ sở sản xuất bán ra, nhưng không được thấp hơn 7% so với giá bán bình quân trong tháng của các cơ sở kinh doanh thương mại bán ra.
Ví dụ, cơ sở sản xuất bán hàng cho cơ sở kinh doanh thương mại với giá 90 đồng, cơ sở kinh doanh thương mại bán ra với giá bình quân 100 đồng, thì giá tính thuế sẽ không thấp hơn 93 đồng. Điều này có nghĩa là số tiền thuế phải nộp sẽ nhiều hơn, thậm chí tăng đột biến nếu cơ sở kinh doanh thương mại tăng mạnh giá bán.
Ông Việt cho biết, vai trò của hệ thống thương mại với các doanh nghiệp bia là rất quan trọng, với mức trần 10% trước đây thì các doanh nghiệp phân phối có đủ để trang trải chi phí, nhưng khi giảm xuống 7% thì họ không thể bù đắp các chi phí, dẫn tới việc giảm sút doanh thu và thuế nộp cho nhà nước.
Hơn nữa, doanh nghiệp sản xuất không có quyền và không thể bắt buộc các doanh nghiệp phân phối bán ra với giá không cao hơn mức 7%, thậm chí không thể yêu cầu các doanh nghiệp phân phối cung cấp thông tin về giá bán, vì quan hệ giữa hai bên là “mua đứt bán đoạn”.
Hiệp hội cũng cho rằng, Nghị định 108 và Thông tư 195 được ban hành cuối năm 2015 và có hiệu lực ngay từ 1/1/2016 là quá gấp gáp để các doanh nghiệp bia rượu, nước giải khát có thể điều chỉnh các kế hoạch kinh doanh.
Đáng lưu ý, các quy định mới về giá tính thuế trong Nghị định 108 và Thông tư 195 dự kiến sẽ sớm được luật hóa, khi dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung thuế TTĐB theo kế hoạch sẽ được trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp tháng 3/2016 sắp tới.
Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát đề nghị xem lại cách tính thuế TTĐB và trước mắt, lùi thời gian áp dụng Nghị định 108 và Thông tư 195 với các doanh nghiệp trong ngành tới đầu năm 2017.
Ảnh hưởng niềm tin các nhà đầu tư
Cùng quan điểm với Hiệp hội, Nhóm công tác thuế của Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam cho rằng cách tính thuế đã thay đổi một cách căn bản nhưng đột ngột, khiến các doanh nghiệp không kịp thích ứng. Hơn thế nữa, thời điểm thay đổi cách tính thuế (1/1/2016) còn trùng với thời điểm bắt đầu tăng thuế suất thuế TTĐB, cụ thể là bia và rượu mạnh tăng 5%/năm tới 2019, rượu vang 5%/2 năm và thuốc lá tăng 5%/3 năm.
Quy định giá tính thuế như trên còn vô hình chung yêu cầu nhà sản xuất phải kiểm soát giá bán của cơ sở thương mại, tức là trái Luật Cạnh tranh. Hơn nữa, việc xác định giá bình quân trong tháng cũng là rất khó, quy định này sẽ tạo ra một thủ tục hành chính rất rườm rà cho cả doanh nghiệp và cơ quan thuế, dễ gây tranh cãi giữa hai bên. Điều này dẫn đến việc doanh nghiệp gặp nhiều rủi ro về thanh tra thuế, bị áp giá tính thuế, truy thu thuế…
Tuy nhiên, Nhóm công tác thuế cho biết họ muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường chính sách minh bạch và có thể dự đóan trước, đặc biệt là những quy định mới tác động bất lợi tới doanh nghiệp.
“Đáng tiếc là Nghị định 108 và Thông tư 195 khiến các doanh nghiệp có quá ít thời gian để thích ứng và chuyển đổi, đẩy họ vào điều kiện vô cùng khó khăn trong quá trình diễn giải và thực thi. Điều này khiến ảnh hưởng tới tính ổn định của chính sách thuế, ảnh hưởng niềm tin của các nước đối tác khi đàm phán các hiệp định FTA với Việt Nam và niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài”, nhóm công tác nhận định.
Cần công bằng hơn với cơ quan quản lý
Trước ý kiến cho rằng các doanh nghiệp và VCCI lên tiếng quá muộn, lẽ ra phải có ý kiến ngay từ khi xây dựng văn bản, ông Nguyễn Văn Việt cho biết Hiệp hội và doanh nghiệp đã góp ý, nhưng Bộ Tài chính không tiếp thu.
Tuy nhiên, bà Đặng Thị Bình An, chuyên gia về thuế, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, lại cho rằng cần một cái nhìn công bằng hơn với cơ quan quản lý.
“Nói Nghị định 108 và Thông tư 195 không phù hợp với luật, có đúng không? Luật quy định là giá tính thuế là giá do cơ sở sản xuất bán ra. Nhưng khi luật quy định như vậy thì hầu hết doanh nghiệp sản xuất liền lập các doanh nghiệp thương mại và bán cho họ với giá thấp hơn, chẳng hạn giá 100 đồng thì bán với giá 90 đồng, tức là chỉ phải chịu thuế trên 90 đồng thay vì 100 đồng. Cái này tôi cho rằng phải xem lại để làm sao cho đúng luật, hài hòa lợi ích của doanh nghiệp và cả của nhà nước”, bà An nêu quan điểm.
Tuy nhiên, bà An nhấn mạnh không phải Nghị định 108 và Thông tư 195 không có bất cập. Trong đó, bất cập lớn nhất là ở chỗ, quy định như vậy sẽ khiến một doanh nghiệp nộp thuế nhưng không biết nộp đúng hay sai, có trốn thuế hay không?
“Tôi kê khai thuế, nộp thuế nhưng lại phải chờ xem người khác bán ra với giá như thế nào thì mới biết chính xác phải nộp bao nhiêu. Họ mà nâng giá lên thì tự nhiên tôi thành ra trốn thuế, mà tôi với họ hạch toán độc lập. Tôi không thể biết được họ bán ra với giá bao nhiêu, sao lại quàng trách nhiệm cho tôi”, bà An đặt vấn đề.
Bà An cũng đề nghị, hiện nay đã gần 3 tháng sau khi thực hiện quy định mới, các doanh nghiệp cần tổng kết cụ thể về kết quả thực hiện, số thuế tăng lên bao nhiêu, doanh thu, lợi nhuận thế nào… để có số liệu chính xác, giúp cơ quan nhà nước nhận rõ tình hình thực tế.
Ông Đậu Anh Tuấn cho biết thêm, mức 7% như hiện nay đã là kết quả của một quá trình kiến nghị rất bền bỉ. Khi xây dựng Nghị định, VCCI kiên trì đề nghị mức 10% nhưng Bộ Tài chính thì đề xuất tới 10%, cuối cùng lấy mức trung bình là 7%.
Nhắc lại câu chuyện dỡ bỏ trần chi quảng cáo phải mất hàng chục năm mới thành hiện thực, ông Đậu Anh Tuấn đề nghi với những vấn đề mang tính sống còn, các doanh nghiệp cần kiên trì, bền bỉ kiến nghị, làm việc với cơ quan nhà nước.
Hà Chính
