Đề nghị tách riêng các dự án sửa đổi Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp.

Theo một số ý kiến, việc sửa đổi lần này mang danh nghĩa sửa đổi một số điều nhưng thực tế tờ trình của Chính phủ gần như sửa tới 50% số điều của Luật Đầu tư, 25% số điều của Luật Doanh nghiệp.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ cân nhắc kỹ lưỡng về phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án luật. Vì theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo luật dự kiến sửa đổi 34 điều của Luật Đầu tư và sửa đổi 66 điều của Luật Doanh nghiệp là khá lớn.

Trong khi đó, cả 2 luật này mới được sửa đổi toàn diện năm 2014, có hiệu lực từ 1/7/2015, thời gian thực thi luật chưa dài.

"Trường hợp cần thiết sửa đổi, đề nghị Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội xem xét cho phép tách dự án Luật này thành dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) và dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) để thuận lợi trong quá trình triển khai" - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết.

Đồng tình quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cho rằng, việc lồng ghép 2 luật vào với nhau sẽ không thể thực thi được, bởi lẽ các quy định nội hàm có tính chất khác nhau.

Cho rằng, luật không phải sửa đổi một số điều mà sửa rất nhiều điều, trong đó có nhiều chính sách rất mới, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặt vấn đề: "Ban soạn thảo đã rà soát, tổng kết đánh giá tác động của những quy định mới để thấy ưu việt so với luật hiện hành chưa? Nhất là lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả?".

Từ đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị nên tách thành 2 luật, không nên để một dự án luật sửa đổi như hiện nay.

Có nên cấm đòi nợ thuê?

Đáng chú ý, dự thảo đã bãi bỏ 12 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, đồng thời sửa đổi 19 ngành, nghề và bổ sung 6 ngành, nghề để phù hợp với yêu cầu, thực tiễn quản lý nhà nước đối với các ngành, nghề này và bảo đảm tính thống nhất với các luật có liên quan.

Đáng lưu ý, dự thảo đã bổ sung ngành “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh theo quy định tại Điều 6 của Luật Đầu tư và tiếp tục cấm đầu tư kinh doanh các chất ma túy và tiền chất; các hóa chất, khoáng vật và động, thực vật hoang dã bị cấm theo các công ước quốc tế, nhưng bãi bỏ các Phụ lục 1, 2 và 3 của Luật Đầu tư và giao Chính phủ quy định chi tiết để phù hợp với thực tiễn thay đổi nhanh chóng của các sản phẩm này cũng như yêu cầu quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên (khoản 1 Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư).

Liên quan đến nhóm quy định về ngành, nghề đầu tư có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về Danh mục ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài theo cách tiếp cận chọn bỏ.

Danh mục này bao gồm: (i) Ngành, nghề nhà đầu tư nước ngoài chưa được tiếp cận thị trường; và (ii) Ngành, nghề nhà đầu tư nước ngoài được tiếp cận thị trường có điều kiện.

Ngoài 2 Danh mục này, nhà đầu tư nước ngoài được áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường như quy định đối với nhà đầu tư trong nước. Căn cứ điều kiện phát triển kinh tế, xã hội trong từng thời kỳ và các luật, pháp lệnh, Điều ước quốc tế về đầu tư, Chính phủ công bố Danh mục ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện của nhà đầu tư nước ngoài.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh (Điều 6 Luật Đầu tư), Thường trực Uỷ ban Kinh tế có quan điểm hơi khác với Chính phủ. Theo đó, cơ quan thẩm tra đề nghị giữ các phụ lục 1, 2 và 3 Luật Đầu tư năm 2014 quy định Danh mục các chất ma túy, các hóa chất, khoáng vật cấm kinh doanh và động, thực vật hoang dã bị cấm ban hành kèm theo Luật, vì đây là những nội dung liên quan đến hạn chế quyền con người, quyền công dân.

Tuy nhiên, về việc đưa ngành, nghề “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy việc thuê một đơn vị trung gian đứng ra thu hồi nợ xuất phát từ nhu cầu thực tế, đáp ứng nhu cầu của khách hàng khi các công ty kinh doanh dịch vụ đòi nợ sử dụng các công cụ, biện pháp đạt kết quả, phù hợp với các quy định của pháp luật, đề nghị không nên cấm đối với hoạt động kinh doanh này, thay vào đó, cần bổ sung quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ đòi nợ, bảo đảm quản lý nhà nước chặt chẽ đối với loại hình kinh doanh này.

Về ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài (khoản 7 Điều 1 dự thảo Luật), cơ quan thẩm tra cũng có ý kiến khác. Trong khi dự thảo Luật giao Chính phủ quy định Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường, cơ quan thẩm tra đề nghị xây dựng Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường ngay trong Phụ lục ban hành kèm theo dự thảo Luật, nhất là Danh mục ngành, nghề chưa được tiếp cận thị trường. Lý do, theo Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh, là để bảo đảm tính minh bạch và đồng bộ trong chính sách đầu tư.

Trước ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại diện Chính phủ tiếp thu, ghi nhận và cho biết sẽ có báo cáo thống nhất phương án đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong các phiên họp tới.

Cho phép ưu đãi đầu tư cao hơn

Theo Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp do Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng trình bày, nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư gồm các các quy định về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh và đầu tư kinh doanh có điều kiện; các quy định về ngành, nghề đầu tư có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài; các quy định về ngành, nghề và địa bàn ưu đãi đầu tư; các quy định về thủ tục thực hiện hoạt động đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài...

Dự án luật cũng sửa đổi 66 điều, bãi bỏ 2 điều, bổ sung 1 chương và 8 Điều của Luật Doanh nghiệp năm 2014. Nội dung sửa đổi, bổ sung về: Đăng ký doanh nghiệp; quản trị công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần; doanh nghiệp nhà nước; hộ kinh doanh; tổ chức lại, sáp nhập, chia, tách, hợp nhất, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp...

Về nhóm các quy định ngành, nghề và địa bàn ưu đãi đầu tư, ngoài 4 ngành ưu đãi đầu tư đã được bổ sung vào Luật Đầu tư theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật này bổ sung một số ngành, nghề/hoạt động đầu tư khác, gồm: hoạt động nghiên cứu và phát triển; sản xuất, kinh doanh các sản phẩm hình thành từ kết quả nghiên cứu khoa học; hoạt động đổi mới sáng tạo; sản xuất hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ tạo ra hoặc tham gia chuỗi giá trị, cụm liên kết ngành.

Luật  bổ sung cơ chế cho phép Chính phủ quyết định ưu đãi đầu tư cao hơn để khuyến khích phát triển một ngành, địa bàn đặc biệt hoặc dự án đặc biệt quan trọng có tác động lớn đến kinh tế - xã hội, gồm: Dự án thành lập mới hoặc mở rộng các trung tâm nghiên cứu - phát triển (R&D), trung tâm đổi mới sáng tạo tại Việt Nam có tổng vốn đầu tư từ 6.000 tỷ đồng trở lên; dự án thuộc ngành, nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư có quy mô vốn đầu tư từ 30 nghìn tỷ đồng trở lên, thực hiện giải ngân tối thiểu 10 nghìn tỷ đồng trong thời hạn 3 năm.

Đối với các loại dự án này, Chính phủ quyết định bổ sung mức ưu đãi và thời hạn ưu đãi đầu tư, nhưng mức ưu đãi bổ sung không quá 50% mức ưu đãi cao nhất và thời hạn ưu đãi bổ sung không quá thời hạn ưu đãi dài nhất…

Đáng chú ý, dự thảo Luật tiếp tục khẳng định nguyên tắc: Bộ, Cơ quan ngang Bộ, HĐND và UBND các cấp không được ban hành các quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh, nhưng áp dụng cơ chế linh hoạt, phù hợp với Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật về thẩm quyền quy định thủ tục hành chính. Các cơ quan này chỉ có thể ban hành văn bản quy định về thủ tục hành chính để thực hiện điều kiện đầu tư kinh doanh trong trường hợp được giao trong luật.

Thanh Hằng