Du lịch như lửa

Sản phẩm du lịch vườn nho Chile rất đa dạng: Đi ngựa, nếm rượu, đi cáp treo, thăm viện bảo tàng, đi máy bay nhỏ trên vùng nho... Ảnh: VGP/Trần Ngọc Châu

Đầu năm 2017, Tổng thống mới của Mỹ Donald Trump ban hành sắc lệnh cấm du lịch (travel ban) các khách đến từ 7 quốc gia Hồi giáo, lập tức đã bị ngành tư pháp Mỹ phản đối và người dân xuống đường khắp nơi, không những ở Mỹ mà còn nhiều nước khác.

Nhà tương lai học John Naisbitt trong cuốn sách nói về thế kỷ 21 “Nghịch lý toàn cầu” (The global Paradox) đã viết rằng dù thế kỷ 21 là thế kỷ của internet, công nghệ làm thế giới nhỏ lại, gần hơn, nhưng con người lại thích đi đến những nơi mới, do vậy du lịch sẽ là ngành kinh tế phát triển bùng nổ trên thế giới và sẽ tạo ra 1 tỉ việc làm cho thế giới đang ngày một “khan hiếm” công việc.

Với 8 triệu du khách (năm 2015), Tổ chức Du lịch Thế giới xếp Việt Nam vào Top ten (thứ 10) điểm đến hấp dẫn nhất châu Á - Thái Bình dương. Năm 2016, với 10 triệu du khách nước ngoài, Việt Nam đã cho thấy sức hấp dẫn của một điểm đến đẳng cấp quốc tế. Tuy vậy, những tổ chức xếp hạng khác về du lịch thế giới vẫn còn dè dặt, chưa đưa Việt Nam vào danh sách Top của họ như CNN, Afar, Lonely Planet…

Tất nhiên mỗi tổ chức xếp hạng có những tiêu chuẩn đặc thù mà không phải “cái hay” nào của nước ta cũng phù hợp. Nhưng dù sao, là một nước đang phát triển thì du lịch Việt Nam - như một ngành kinh tế mũi nhọn - cũng phải trong tình trạng “đang phát triển”. Do vậy chúng ta phải có thêm nhiều “cú hích”, đặc biệt là cú hích thể chế.

Ngày 16/1/2017, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TW về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trước đó, vào tháng 8/2016, tại Hội An, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì Hội nghị toàn quốc về phát triển du lịch.

Trong tất cả các ngành kinh tế, thì có lẽ không ngành nào có mức độ tổng hợp bằng du lịch. Vì vậy mà người ta đưa ra thuật ngữ “chỉ số gián tiếp và lan tỏa”. Ví dụ nếu năm 2016, đóng góp trực tiếp của du lịch Việt Nam ước đạt 6,8% GDP, thì đóng góp gián tiếp và lan tỏa đạt 14% GDP.

Một chút tham khảo từ Chile

Du lịch không chỉ đóng góp vào tăng trưởng mà còn là nhân tố chính xây dựng thương hiệu quốc gia, rồi khi thương hiệu quốc gia tốt sẽ quay lại ảnh hưởng tích cực đến phát triển du lịch. Những thông tin mà chúng tôi có được sau chuyến đi đến Chile mới đây cho thấy rõ điều này.

Viện nghiên cứu kinh tế Chile đã có một công trình nghiên cứu hẳn hoi về sự phát triển du lịch rượu vang ở Chile và năm 2008 đã tổ chức một hội thảo quốc tế về đề tài này. Chính phủ Chile tin rằng chính du lịch vang sẽ tạo ra lợi nhuận hơn là chỉ xuất khẩu hay tiêu thụ nội địa.

“Chúng tôi đầu tư vào cơ sở hạ tầng như đường sá, khách sạn, giải trí cho các vùng rượu vang, nhằm phát triển du lịch xoay quanh vườn nho và rượu vang”, Dominique Massenez, chủ một vườn nho ở Colchagua, gần thủ đô Santiago, nói. Bản thân công ty ông cũng chuẩn bị xây dựng một khách sạn 5 sao tại đây.

Du lịch vang còn tạo ra các “hiệu ứng phụ” tích cực cho xây dựng thương hiệu quốc gia. “Chile là nước nhỏ ở Thái Bình Dương chủ yếu dựa vào xuất khẩu nên thương hiệu quốc gia là chìa khóa để nâng sức cạnh tranh trên thị trường thế giới”, Dominique nói thêm.

“Rượu vang không chỉ là sản phẩm của Chile, mà đối với chúng tôi, là thương hiệu quốc gia. Ví dụ hàng năm chúng tôi xuất khẩu 42 triệu thùng, tương đương 510 triệu chai. Chỉ tính một cách thô thiển, mỗi chai được ít nhất 3 người biết đến, thì có nghĩa là thương hiệu quốc gia Chile vươn đến 1,5 tỉ người hàng năm, giả định giá “mềm” là 0.852 USD/chai -bằng với giá internet ở Mỹ, thì sự tương tác này tạo ra đến 1,275 tỉ USD/năm. Nhờ vậy du khách đến Chile ngày nhiều hơn chủ yếu đi theo các “con đường du lịch rượu vang”, Dominique chia sẻ.

Ông Dominque cũng cho biết theo các điều tra xã hội 60% du khách đều cho rằng hành vi của người dân Chile đã thu hút họ. Lịch sự, nhã nhặn, cởi mở và trung thực - không gì hơn những phẩm chất đó khiến du khách trở lại lần thứ hai. Người Việt Nam không thiếu những đức tính đó. Vấn đề là làm sao thể hiện ra hàng ngày, trong tiếp xúc với tất cả mọi người. Đó chính là sự tham gia vào phát triển du lịch của đất nước.

Nghị quyết của Bộ Chính trị đã định lượng các mục tiêu cụ thể như đến năm 2020 thu hút được 17 - 20 triệu lượt khách du lịch quốc tế; đóng góp trên 10% GDP, tổng thu từ khách du lịch đạt 35 tỉ USD; giá trị xuất khẩu thông qua du lịch đạt 20 tỉ USD; tạo ra 4 triệu việc làm, trong đó có 1,6 triệu việc làm trực tiếp. Đó là bệ phóng để năm 2030, du lịch thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác.

Trong số những việc cần làm, việc khuyến khích các thành phần kinh tế cùng làm du lịch có lẽ là quan trọng nhất. Quốc hội cần có điều khoản bổ sung cho Luật Du lịch 2005 để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư dài hạn vào du lịch - một ngành vừa hấp dẫn nhưng cũng rất nhiều thách thức.

Chúng tôi tin với quyết tâm đã có và dưới sự điều hành trực tiếp của Chính phủ, đứng đầu là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc – người từng là Giám đốc Sở Du lịch Quảng Nam - Đà Nẵng, Nghị quyết sẽ nhanh chóng đi vào thực tế.

Người ta nói du lịch như lửa, nó có thể nấu một bữa cơm, nhưng cũng có thể đốt cháy một ngôi nhà. Hi vọng chúng ta không chỉ nấu các “bữa cơm”, mà là các “bữa cơm vừa ngon, vừa bổ”.

Tháng 2/2017 
Trần Ngọc Châu