“Món quà” cải cách cho DN trước thềm năm mới

Bà Nguyễn Thị Cúc

Ngày 26/11/2014, lần đầu liên trong lịch sử, Quốc hội ban hành 2 luật sửa đổi cùng lúc 6 luật thuế: Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN), Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT), Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế tài nguyên, Luật Quản lý thuế. Ngoài  ra, còn có nội dung liên quan đến Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật Hải quan.

Tinh thần chung của các sửa đổi này là có thêm những ưu đãi về thuế theo hướng “khoan thư” sức doanh nghiệp, đồng thời cải cách thủ tục thuế theo hướng đơn giản hơn, thuận tiện hơn cho doanh nghiệp. Những sửa đổi này sẽ có hiệu lực trong năm tới.

Kiến nghị nhiều năm được tiếp thu

Tiếp thu ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp trong nhiều năm qua, Luật sửa đổi lần này đã bỏ mức khống chế 15% đối với khoản chi quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới; chi tiếp tân, khánh tiết, hội nghị; chi hỗ trợ tiếp thị, chi hỗ trợ chi phí...

Theo đó, các khoản chi trên, nếu bảo đảm điều kiện có thực tế phát sinh, liên quan đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thì đều được hạch toán vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN, không còn tình trạng phần thực chi vượt 15% không được tính vào chi phí mà được hạch toán tăng thu nhập của doanh nghiệp như trước đây.

Đồng thời, mức ưu đãi thuế TNDN cho nhiều lĩnh vực được tăng và mở rộng như thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư mới sản xuất sản phẩm thuộc Danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho công nghệ cao, hỗ trợ cho sản xuất sản phẩm các ngành dệt - may; da - giầy; điện tử - tin học; sản xuất lắp ráp ô tô; cơ khí chế tạo mà các sản phẩm trong nước chưa sản xuất được hoặc sản xuất được nhưng phải đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật của Liên minh Châu Âu.

Cũng được ưu đãi là thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư trong lĩnh vực sản xuất có quy mô vốn đầu tư lớn, sử dụng công nghệ cao, giải ngân đúng tiến độ; từ trồng trọt, chăn nuôi, chế biến trong lĩnh vực nông nghiệp và thủy sản ở  tất cả các địa bàn; thu nhập từ sản xuất, nhân và lai tạo giống cây trồng, vật nuôi; sản xuất, khai thác và tinh chế muối, đầu tư bảo quản nông sản sau thu hoạch, bảo quản nông sản, thủy sản và thực phẩm…

Các quy định về điều kiện, thời gian ưu đãi thuế rõ ràng, minh bạch và thuận lợi cho doanh nghiệp hơn. 

Nhiều khoản TNCN từ kinh doanh không phải nộp thuế

Đối với thu nhập từ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống không phải nộp thuế TNCN.

Đối với doanh thu trên 100 triệu đồng/năm thì nộp thuế TNCN theo tỷ lệ trên doanh thu đối với từng lĩnh vực, ngành nghề sản xuất, kinh doanh.

Cụ thể, tỷ lệ với ngành phân phối, cung cấp hàng hoá là 0,5%; ngành dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu là 2%; ngành sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hoá, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 1,5%.

Thu nhập từ các hoạt động kinh doanh khác: 1%. Riêng hoạt động cho thuê tài sản, đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số, đại lý bán hàng đa cấp thì tỷ lệ nộp thuế trên doanh thu là 5%.

Trước đây, thuế TNCN với các cá nhân kinh doanh được xác định căn cứ trên thu nhập chịu thuế, tính theo tỷ lệ phần trăm (%) trên doanh thu và có tính giảm trừ gia cảnh khi xác định thu nhập tính thuế, được xác định theo biểu thuế lũy tiến từng phần.

Quy định mới trên đây là phù hợp với thực tiễn quản lý thu thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh, tiết kiệm chi phí cho cả cá nhân kinh doanh và cơ quan thuế, đơn giản trong hành thu và bảo đảm không thu thuế đối với những người có thu nhập thấp, huy động được thu vào ngân sách nhà nước.

Đối với thu nhập về trúng thưởng, để phù hợp với thông lệ quốc tế và thuận lợi  trong quản lý, Luật đã bỏ thuế thu nhập từ trúng thưởng casino. Bên cạnh đó, điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt từ kinh doanh casino tại Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

Thay cho thực hiện 2 phương pháp tính thuế trước đây, nay thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán sẽ áp dụng một mức thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần và không quyết toán thuế TNCN đối với thu nhập này. Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản cũng được áp dụng một mức thuế suất 2% trên giá chuyển nhượng từng lần. Các quy định mới này nhằm  nâng cao tính đơn giản, minh bạch trong việc xác định thu nhập, kê khai, nộp thuế TNCN.

Một số đối tượng được miễn thuế TNCN với các sửa đổi lần này. Đó là các thu nhập từ tiền lương, tiền công của thuyền viên là người Việt Nam làm việc cho các hãng tàu nước ngoài hoặc các hãng tàu Việt Nam vận tải quốc tế; thu nhập của cá nhân là chủ tàu, cá nhân có quyền sử dụng tàu từ hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp phục vụ hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản xa bờ và thu nhập của thuyền viên làm việc trên tàu.

Lĩnh vực nông nghiệp được ưu tiên

Luật mới đã bổ sung đối tượng không chịu thuế GTGT đối với hoạt động đóng mới tàu đánh bắt xa bờ và chuyển 3 nhóm mặt hàng đang áp dụng thuế suất 5% sang đối tượng không chịu thuế GTGT là phân bón; thức ăn gia súc, gia cầm, vật nuôi; máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, ngư nghiệp.

Ngoài ra, thuế tài nguyên cũng được bổ sung, sửa đổi. Theo đó, chuyển từ đối tượng được miễn thuế sang đối tượng không chịu thuế đối với nước thiên nhiên dùng cho nông nghiệp, lâm nghiệp, diêm nghiệp.

Giảm thêm giờ nộp thuế

Hồ sơ khai, nộp thuế được sửa đổi, bổ sung các quy định về hồ sơ khai thuế và nộp theo tháng, quý, tạm nộp theo quý, quyết toán năm. Việc sửa đổi như vậy nhằm cải cách, đơn giản thủ tục hành chính thuế, cắt giảm giờ nộp thuế cho doanh nghiệp, đồng thời quy định cụ thể việc người nộp thuế không phải nộp các chứng từ trong hồ sơ khai, nộp thuế, hồ sơ hoàn thuế và các hồ sơ thuế khác mà cơ quan quản lý nhà nước đã có.

Việc quy đổi ngoại tệ ra đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phát sinh thay vì theo tỷ giá giao dịch bình quân liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố như trước đây để phù hợp với thực tiễn hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Giảm mức phạt chậm nộp tiền thuế

Người nộp thuế chậm nộp tiền thuế so với thời hạn quy định thì phải nộp đủ tiền thuế và tiền chậm nộp theo mức 0,05%/ngày tính trên số tiền thuế chậm nộp thay vì trước đây quy định vượt quá thời hạn 90 ngày phải tính theo mức; 0,07%/ngày trên số tiền thuế chậm nộp.

Trường hợp người nộp thuế cung ứng hàng hoá, dịch vụ được thanh toán bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước nhưng chưa được thanh toán nên không nộp kịp thời các khoản thuế dẫn đến nợ thuế thì không phải nộp tiền chậm nộp.

Cùng với việc sửa đổi Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư…, việc sửa đổi đồng bộ các luật thuế lần này sẽ góp phần quan trọng trong việc cải thiện môi trường đầu tư, củng cố niềm tin kinh doanh và sẽ tạo nên một cú hích mạnh mẽ cho doanh nghiệp trong năm 2015.

Nguyễn Thị Cúc

Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế