Thế nào là “cửa khẩu đầu tiên”?

Theo quy định hiện hành tại Nghị định 40/2007/NĐ-CP thì cửa khẩu nhập đầu tiên là cảng đích ghi trên vận tải đơn… đối với loại hình vận chuyển đường bộ, đường sắt hoặc cảng đích ghi trên hợp đồng với đường sông quốc tế.  Do đó, dẫn đến còn có cách hiểu khác nhau về việc xác định trị giá tính thuế.

Quy định mới về "cửa khẩu nhập đầu tiên" có lợi hơn cho doanh nghiệp.

Cách hiểu thứ nhất: Trị giá tính thuế của hàng hóa NK bao gồm cước vận chuyển từ nước XK về đến cửa khẩu nhập đầu tiên của Việt Nam. Với cách hiểu này thì cước vận chuyển của hàng hóa NK từ nước XK đến Việt Nam chỉ tính đến điểm cập cảng đầu tiên và không tính đến phần cước vận chuyển nội địa từ cửa NK đầu tiên của Việt Nam đến các địa điểm làm thủ tục hải quan trong nội địa.

Cách hiểu thứ hai: Cước vận chuyển của hàng hóa NK phải tính từ nước XK đến địa điểm làm thủ tục hải quan (địa điểm thông quan). Theo cách hiểu này thì trị giá tính thuế của hàng hóa NK sẽ bao gồm cả cước vận chuyển nội địa từ cửa khẩu nhập đầu tiên đến địa điểm làm thủ tục hải quan hay nói cách khác khi xác định trị giá tính thuế cho hàng hóa NK làm thủ tục hải quan tại các điểm thông quan nội địa (ICD) sẽ phải cộng thêm cước phí vận tải từ cửa khẩu nhập đầu tiên của Việt Nam về đến ICD.

Nếu xác định trị giá tính thuế theo cách hiểu thứ hai thì trị giá tính thuế hàng hóa nhập khẩu khi làm thủ tục hải quan tại các ICD sẽ cao hơn trị giá tính thuế hàng hóa NK tại cửa khẩu nhập đầu tiên ở phần chênh lệch cước phí vận tải trong nội địa, trong khi đó bản chất của phần cước phí trả cho việc vận chuyển từ cửa khẩu NK đầu tiên đến ICD đều được thực hiện bởi lao động Việt Nam và phương tiện vận tải nội địa.

Bên cạnh đó, để giảm áp lực thông quan hàng hóa tại các cảng biển như hiện nay, Nhà nước đã và đang tiến hành mở thêm những điểm thông quan nội địa nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK của DN. Do vậy, sẽ phát sinh bất cập: hạn chế hiệu quả của các ICD, gây ùn tắc hàng hóa tại các cảng biển và tạo nên sự không bình đẳng về nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước giữa các DN NK cùng mặt hàng.

Do đó, để hạn chế bất cập nêu trên, theo Tổng cục Hải quan, dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan đưa khái niệm cửa khẩu nhập đầu tiên vào khoản 5 Điều 3 dự thảo Nghị định.

Cụ thể: “Cửa khẩu nhập đầu tiên là cửa khẩu biên giới quốc gia nơi phương tiện vận tải chuyên chở hàng hóa nhập khẩu làm thủ tục nhập cảnh. Đối với phương thức vận tải đường biển, đường không, cửa khẩu nhập đầu tiên là cảng thuộc cửa khẩu biên giới quốc gia nơi phương tiện vận chuyển hàng hóa làm thủ tục nhập cảnh”.

Thống nhất với quy định này, đại diện Công ty Petrolimex cho rằng trị giá tính thuế nên tính từ cửa khẩu nhập đầu tiên. Bởi hiện nay DN đã được Bộ Tài chính cho thực hiện thí điểm chuyển cửa khẩu mặt hàng xăng dầu, cách tính này khá hợp lý với mặt hàng xăng dầu.

Theo Thu Trang – Báo Hải Quan