Thống đốc: Mua cổ phần ngân hàng sẽ phải có ‘tiền tươi thóc thật’

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng.

Dù đi qua năm 2016 với nhiều kết quả đáng khích lệ về kiềm chế lạm phát (CPI chỉ tăng 4,74%), góp phần vào tăng trưởng GDP (6,21%) và đưa dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục (41 tỷ USD), nhưng theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước tại Hội nghị tổng kết ngành ngân hàng tại địa bàn TPHCM ngày 17/1, ngành ngân hàng vẫn đang đối mặt với rất nhiều điểm nghẽn về pháp lý để có thể nhanh chóng lành mạnh hóa.

Riêng trong nội bộ ngành ngân hàng, để tăng cường an toàn hệ thống, tới đây Ngân hàng Nhà nước sẽ mạnh dạn đưa vào những quy định khắt khe hơn. Trong đó, nhà điều hành thị trường tiền tệ sẽ yêu cầu những ai tham gia mua cổ phần ngân hàng phải chứng minh có “tiền tươi thóc thật”, không vay vốn dưới bất cứ hình thức nào, kể cả trả chậm.

Các nhóm cổ đông và người có liên quan khi tham gia đầu tư ngân hàng cũng phải công khai minh bạch các hoạt động đầu tư kinh tế khác. 

Về phần quản trị các tổ chứ tín dụng (TCTD), Thống đốc Lê Minh Hưng cũng tuyên bố “nếu vi phạm trong điều hành ngân hàng ở một mức độ nào đó có thể vĩnh viễn không được điều hành ngân hàng nữa”. Đây là những chế tài để ngăn ngừa việc đầu tư, sử dụng ngân hàng nhằm thao túng, phục vụ cho những doanh nghiệp có liên quan.

Xử lý nợ xấu: Không nên kỳ vọng xin ngân sách hỗ trợ

Theo Thống đốc Lê Minh Hưng, năm 2017 này, NHNN cũng sẽ yêu cầu Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng tăng cường thanh tra đột xuất và thanh tra chuyên đề với những lĩnh vực, những TCTD hay chi nhánh ngân hàng bị phát hiện có tiềm ẩn rủi ro qua giám sát từ xa.

Bên cạnh đó, những quy định về an toàn hoạt động ngân  hàng cũng sẽ được xem xét lại. Có thể NHNN sẽ tăng hệ số rủi ro với một số phân khúc cụ thể để đảm bảo lành mạnh hệ thống.

Ngân hàng nhà nước cũng cho rằng về việc tái cơ cấu và xử lý nợ xấu, các TCTD không nên kỳ vọng xin hỗ trợ từ ngân sách. Dù vậy, ngân sách vẫn có hỗ trợ gián tiếp. Ví dụ như năm 2016 vừa qua, các TCTD có lợi nhuận đều được chỉ đạo phải tăng cường trích lập và sử dụng nguồn dự phòng để xử lý nợ xấu. Qua đó các TCTD đã giảm đi phần phải nộp cho ngân sách.

Về tổng thể chủ trương lành mạnh hóa ngành ngân hàng từ năm 2017, ngay trong tuần này, NHNN sẽ công bố ba chỉ thị gồm: chỉ thị về chính sách tiền tệ đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng; chỉ thị về công tác thanh tra giám sát đảm bảo an toàn hệ thống, tái cơ cấu và xử lý nợ xấu; chỉ thị về tăng cường đảm bảo an ninh an toàn trong hoạt động thanh toán và công nghệ.

Cần có luật riêng hỗ trợ tái cơ cấu ngân hàng và xử lý nợ xấu

Về lâu dài, vị “tư lệnh” ngành ngân hàng khẳng định cần tăng cường gỡ vướng trong hành lang pháp lý để các TCTD nhanh chóng xử lý được tài sản bảo đảm, chủ yếu là bất động sản. Từ đó mới có thể đưa dòng vốn quay lại sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện để kéo giảm mặt bằng lãi suất.

Vừa qua NHNN đã báo cáo, đề nghị các bên có liên quan thống nhất trong cách nhìn nhận, cách hiểu trong vận dụng và thực thi pháp luật, đặc biệt là các nội dung liên quan đến quá trình xử lý tài sản bảo đảm.

Trước mắt, NHNN cho rằng ngành ngân hàng đang rất cần có một luật riêng để hỗ trợ tái cơ cấu ngân hàng và xử lý nợ xấu. Trong đó, những vấn đề gì chưa có quy định cụ thể trong tái cơ cấu ngân hàng cần được luật hóa. Bởi hiện các quy định pháp luật trong Luật các TCTD đã có nhưng chưa cụ thể, thiếu đầy đủ và rõ ràng về chức năng và thẩm quyền tái cơ cấu ngân hàng, quyền của người cho vay, quyền của chủ nợ cũng còn nhiều điểm chưa rõ.

Tương tự, quá trình xử lý nợ xấu của hệ thống ngân hàng đang vướng khoảng 13 - 14 luật (Bộ luật Dân sự, Luật Nhà ở…). Vì vậy, NHNN cho rằng rằng hành lang pháp lý này cần nhanh chóng được hoàn thiện hơn nữa để bảo vệ người gửi tiền chứ không chỉ bảo vệ quyền của nhà cho vay. Vì xét cho cùng, tiền ngân hàng cho vay ra chủ yếu là huy động trong dân và các doanh nghiệp, tổ chức.

Phương Hiền