Kiểm tra DN đa cấp: Sai đâu xử lý đấy!

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh. Ảnh: VGP/Phan Trang

Liên quan đến việc Bộ Công Thương vừa công bố hàng loạt vi phạm của 4 DN đa cấp, phóng viên Báo điện tử Chính phủ đã có cuộc trao đổi với ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương về vấn đề này.

Thưa Thứ trưởng, sau khi kiểm tra công ty kinh doanh đa cấp thì công ty nào cũng vi phạm nhiều lỗi. Liệu có phải đây là bằng chứng của việc DN “nhờn” luật, cố tình làm sai?

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh: Quá trình kinh doanh của DN nào cũng vậy, nếu họ không để ý đến các quy định của pháp luật thì rất dễ vi phạm. Chính vì thế, chúng ta đã có các quy định của Nhà nước để xử lý vi phạm hành chính trong các lĩnh vực kinh doanh.

Tương tự, lĩnh vực kinh doanh đa cấp cũng vậy, khi chúng tôi đi kiểm tra cũng đã phát hiện ra một số vi phạm, trong đó có những vi phạm đơn thuần, nhỏ lẻ về hoạt động bán hàng đa cấp.

Ví dụ như việc DN xây dựng mạng lưới bán hàng đa cấp, ký kết hợp đồng với người tham gia bán hàng đa cấp… chưa đúng quy định của pháp luật. Tất cả các vi phạm đó đã được chúng tôi thông báo công khai và xử lý trong thời gian tới.

Các vi phạm đã diễn ra trong thời gian rất dài mới bị phát hiện, có phải là Bộ Công Thương và các Sở Công Thương đã buông lỏng quản lý hoạt động của các DN kinh doanh đa cấp sau khi đã cấp phép?

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh: Xét trên khía cạnh quản lý, chức năng của Bộ Công Thương có 2 trách nhiệm chính gồm: Cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp cho DN theo đúng quy định của pháp luật và sau đó tổ chức kiểm tra.

Tôi khẳng định ngay sau khi cấp giấy chứng nhận bán hàng đa cấp cho DN, 6 tháng sau Bộ Công Thương đã tổ chức kiểm tra và kiểm tra thường xuyên từ đó đến nay.

Đợt kiểm tra vừa rồi cũng là đợt kiểm tra cấp Bộ bao gồm nhiều cơ quan trong Bộ Công Thương để xem xét lại hoạt động bán hàng đa cấp. Ở đây, khi đi kiểm tra, nếu DN vi phạm thì hành vi vi phạm đến đâu xử lý đến đó; nếu có biểu hiện vi phạm hành chính thì xử lý hành chính còn vi phạm khác sẽ chuyển cơ quan chức năng khác để xem xét, xử lý.

Thưa ông, các Sở Công Thương địa phương có trách nhiệm như thế nào khi để xảy ra sai phạm?

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh: Các Sở Công Thương cũng đã triển khai kiểm tra hoạt động kinh doanh bán hàng đa cấp rất tích cực theo chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công Thương.

Tính từ tháng 1/2016, các Sở Công Thương đã xử phạt 42 công ty, kể cả các công ty đã được cấp giấy chứng nhận và chưa được cấp giấy chứng nhận bán hàng đa cấp.

Đặc biệt, từ đầu năm có sự phối hợp giữa Bộ và các sở để công tác kiểm tra kiểm soát đạt hiệu quả tốt hơn, hướng đến một thị trường trật tự hơn trong thời gian tới.

Tại sao quyết định kiểm tra 7 DN từ giữa tháng 3/2016 nhưng đến nay mới có kết quả của 4 công ty và 3 công ty còn lại vẫn chưa được công bố, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh: Thời gian kiểm tra của đoàn kiểm tra cấp Bộ dài hơn, bên cạnh kiểm tra hành chính đơn thuần, đoàn kiểm tra còn phải kiểm tra việc tổ chức mạng lưới bán hàng đa cấp như thế nào, ký kết hợp đồng ra sao… do đó, mất nhiều thời gian.

Đối với đợt kiểm tra này, sau hơn 3 tháng tiến hành, đoàn kiểm tra đã có kết luận về 4 DN và 1 DN nữa đã đi vào quy trình cuối của quá trình kiểm tra. Nếu trừ ngày nghỉ thì mỗi DN cũng chỉ kiểm tra trong 15 ngày.

Nội dung kiểm tra rất nhiều, có nhiều nội dung phải về tận các tỉnh xác minh. Thời gian kiểm tra quan trọng nhưng chất lượng kiểm tra cũng quan trọng nên chúng tôi không quy định thời gian để bảo đảm kiểm tra hết lĩnh vực kinh doanh của các DN, bảo đảm kết quả kiểm tra thật rõ ràng.

Với trường hợp người dân đã đóng tiền cho công ty đa cấp nhưng không nhận được hàng thì Bộ Công Thương hỗ trợ thế nào cho người tham gia vào mạng lưới của công ty bán hàng đa cấp hay không?

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh: Ở đây, chúng ta cần phải phân định rõ 2 đối tượng tham gia vào mạng lưới của công ty bán hàng đa cấp.

Khi đi kiểm tra, chúng tôi phát hiện được ra 2 đối tượng, gồm những người tham gia thực sự, họ thực sự mong muốn trở thành mạng lưới tham gia bán hàng đa cấp, họ đóng tiền cho công ty, sau đó nhận lại hàng để đi bán hàng. Nhưng vì một số lý do nào đó, họ không tiêu thụ được số hàng đó và nay muốn trả lại hàng cho công ty để lấy lại tiền theo đúng quy định của pháp luật. Trong trường hợp này, nếu công ty từ chối không nhận lại hàng mà không có lý do chính đáng thì Bộ Công Thương  sẽ vào cuộc để bảo vệ quyền lợi của những người tham gia bán hàng đa cấp đó.

Đối tượng thứ hai là những người cũng tham gia vào mạng lưới của công ty, nhưng họ không phải là người bán hàng đa cấp thực sự. Họ nộp tiền cho công ty nhưng không nhận hàng, thậm chí từ chối nhận hàng, việc đưa tiền này nhằm mục đích chờ khoản lãi do công ty chi trả.

Đây là quan hệ hoàn toàn khác, không phải là quan hệ bán hàng đa cấp nữa nên khi có tranh chấp xảy ra giữa các bên với nhau, cần có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Phan Trang (thực hiện)