Ấn Độ làm gì để thoát suy giảm kinh tế?

Trong thời gian gần đây, việc cả hai hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch và Standard & Poor’s (S&P) hạ triển vọng tín nhiệm của Ấn Độ từ mức “ổn định” xuống “tiêu cực”, với lý do nền kinh tế nước này tăng trưởng yếu kém, trong khi thâm hụt ngân sách tăng cao, đã giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế Ấn Độ. Tuy không hài lòng với đánh giá của hai hãng xếp hạng trên, nhưng cả Thủ tướng Manmohan Singh và Bộ trưởng Tài chính Pranab Mukherjee đều thừa nhận kinh tế nước này đang trong giai đoạn khó khăn.

Theo các số liệu chính thức của Chính phủ Ấn Độ, trong 6 tháng đầu năm 2012, kinh tế nước này suy giảm nghiêm trọng. Mức tăng trưởng GDP của quý  IV tài khoá 2011-2012 (kết thúc vào ngày 31/3/2012) chỉ đạt 5,3% (mức thấp nhất trong 9 năm qua), và tăng trưởng GDP trong toàn tài khoá 2011-2012 là 6,5% (mức thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây), so với 8,4% của tài khoá 2010-2011.

Trong đó, thâm hụt ngân sách tương đương 5,8% GDP; tăng trưởng của ba ngành chủ chốt gồm công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ giảm so với tài khoá 2010-2011, đạt tương ứng 4-5%, 2,5% và 9,4%. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) trong tháng 4/2012 chỉ tăng 0,1%, so với 3,5% của tháng 3/2012.

Tháng 5/2012, chỉ số giá thực phẩm tăng tới 10,74%, so với 8,25% cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, tỷ lệ lạm phát tại Ấn Độ trong tháng 5/2012 tăng lên tới 7,55%, so với mức 7,23% của tháng 4, mức cao nhất trong các nước công nghiệp hóa và nhóm BRICS.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, những con số  trên chứng tỏ sức ép lạm phát tại Ấn  Độ đang gia tăng mạnh. Một số nhà phân tích kinh tế hy vọng, Ngân hàng Trung ương Ấn Độ (RBI) sẽ cắt giảm lãi suất ít nhất 25 điểm cơ  bản, để kích thích tăng trưởng. Tuy nhiên, trái với dự kiến của các chuyên gia kinh tế và sự mong đợi của thị trường, ngày 18/6/2012, RBI vẫn quyết định giữ nguyên lãi suất chiết khấu ở mức 8% và tỷ lệ dự trữ tiền mặt bắt buộc (CRR) tại các ngân hàng là 4,75%. RBI khẳng định, nếu giảm lãi suất vào thời điểm này để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế có thể sẽ làm tăng thêm sức ép lạm phát.      

Bên cạnh đó, đầu tư ra bên ngoài của các công ty Ấn Độ trong tháng 5/2012 giảm 12% so với tháng 4/2012, chỉ còn 2,35 tỷ USD. Tổng kim ngạch xuất khẩu của Ấn Độ trong tài khóa 2011-2012 đạt 303,7 tỷ USD, tăng 21% so với tài khóa 2010-2011. Trong khi đó, tổng giá trị nhập khẩu là 488,7 tỷ USD (riêng nhập khẩu dầu thô, vàng và bạc chiếm hơn 44%), khiến cán cân thương mại của Ấn Độ trong tài khóa 2011-2012 bị thâm hụt 185 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay.

Đặc biệt, trong tài khóa 2011-2012, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Ấn Độ đạt 46,84 tỷ USD, so với 34,8 tỷ USD của tài khóa 2010-2011. Riêng trong tháng 3/2012, Ấn Độ đã thu hút 8,1 tỷ USD vốn FDI. Tuy nhiên, theo một báo cáo mới nhất của Nomura, tính theo năm dương lịch thì các nhà đầu tư nước ngoài đã rút ra khỏi Ấn Độ một khoản vốn kỷ lục là 10,7 tỷ USD. Tập đoàn chứng khoán Kotak cũng cho biết, trong tháng 5/2012, Ấn Độ đã chứng kiến dòng vốn trong các quỹ chủ chốt bị chảy ra khỏi nước này là 455 triệu USD.

Tính đến ngày 1/6/2012, tổng dự trữ ngoại hối của Ấn Độ đạt 285,86 tỷ USD. Trong khi đó, đồng rupee của Ấn Độ đã trượt giá  tới 22% kể từ đầu năm đến nay và hiện dao động ở mức 55,5-56 rupee/1USD, mức thấp nhất từ trước đến nay.

Các chuyên gia phân tích cho rằng, kinh tế Ấn Độ bị suy giảm về mọi mặt là do tác động của sự suy giảm kinh tế trên toàn cầu, đặc biệt là cuộc khủng hoảng nợ công nghiêm trọng tại khu vực sử dụng đồng tiền chung châu  Âu (Eurozone) và một số yếu tố nội tại.

Nguyên nhân trước tiên là do Chính phủ Liên minh Tiến bộ Thống nhất (UPA) chưa tìm kiếm được sự đồng thuận rộng rãi, để đưa ra các quyết sách thúc đẩy cải cách. Thứ hai, các chính sách của Chính phủ chưa tạo thành mối liên kết chặt chẽ để thúc đẩy tăng trưởng. Tiếp đến là do thâm hụt ngân sách và thâm hụt mậu dịch tăng vọt, lạm phát cao, trong khi đầu tư của các doanh nghiệp yếu cộng với sản lượng sản xuất và nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng giảm. Cuối cùng, do hệ quả chính sách thắt chặt tiền tệ trong thời gian dài của Ngân hàng Trung ương Ấn Độ, với 13 lần tăng lãi suất kể từ tháng 3/2010, nhằm kiềm chế lạm phát, trước khi quyết định cắt giảm vào ngày 17/4/2012.      

Còn theo nhận định của công ty môi giới độc lập CLSA, thâm hụt ngân sách và thâm hụt mậu dịch lớn, lạm phát cao, đồng rupee yếu, sự trì trệ của chính phủ và những thay đổi trong nhu cầu toàn cầu... là nguyên nhân chính khiến kinh tế Ấn Độ suy giảm. 

Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh cũng thừa nhận kinh tế nước này đang tiến tới giai đoạn "thời tiết bất thường", trong đó nhịp độ tăng trưởng GDP đang chậm lại và tỷ lệ lạm phát đứng ở mức cao. Ông M.Singh cho rằng, cuộc khủng hoảng nợ ở Eurozone cùng với tình trạng giá dầu mỏ và hàng hóa trên thị trường leo thang là những nhân tố kéo kinh tế Ấn Độ tăng trưởng chậm lại... Và để phục hồi kinh tế, Chính phủ Ấn Độ phải nỗ lực phục hồi các doanh nghiệp, khôi phục lòng tin của các nhà đầu tư vào kinh tế Ấn Độ; đồng thời tạo môi trường đầu tư thuận lợi...

Trước tình hình cấp bách trên, Chính phủ Ấn Độ đã ban hành nhiều biện pháp “thắt lưng buộc bụng”, nhằm cắt giảm 10% chi tiêu và kiềm chế thâm hụt ngân sách từ mức 5,76% xuống 5,1%. Các biện pháp này bao gồm cấm bổ nhiệm các chức vụ mới, cấm tổ chức các cuộc họp chính phủ tại các khách sạn năm sao, cấm mua sắm xe mới, hạn chế các quan chức đi nước ngoài cũng như rút ngắn thời gian công tác nước ngoài "đến mức tối thiểu", và hạn chế tổ chức các cuộc triển lãm, hội nghị hội thảo. Tuy nhiên, khoản cắt giảm này không liên quan đến các lĩnh vực như thanh toán lãi suất, lương, trợ cấp hưu trí, mua sắm quốc phòng.     

Ngoài ra, Chính phủ Ấn Độ còn đưa ra một số biện pháp như thu hút vốn đầu tư nước ngoài, khuyến khích kiều hối, RBI bán USD trực tiếp cho các nhà nhập khẩu, tăng thuế nhập khẩu vàng, cấm các ngân hàng cho các nhà nhập khẩu vàng vay tiền nhằm hạn chế nhập siêu...          

Bên cạnh đó, Chính phủ Ấn Độ tiếp tục tiến hành quá trình cải cách thể chế như sửa  đổi Luật Ngân hàng, Luật Bảo hiểm, Đạo luật quản lý ngân sách và trách nhiệm tài chính, Luật về cơ quan phát triển và điều tiết quỹ hưu trí... Nội các liên bang Ấn Độ hiện đã thông qua Dự luật mua sắm công năm 2012 và đang trình Quốc hội xem xét. Chính phủ Ấn Độ cũng quyết định dừng đầu tư đối với các doanh nghiệp nhà nước hoạt động không hiệu quả và buộc các doanh nghiệp này phải cùng tham gia sân chơi bình đẳng với khu vực tư nhân, trên cơ sở tôn trọng các điều kiện của thị trường. 

Đặc biệt, Chính phủ Ấn Độ vừa đưa ra kế hoạch thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực hạ tầng, trong đó xây dựng 4 sân bay quốc tế, phát triển đường bộ, xây dựng hải cảng... nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; sửa đổi việc tăng hạn mức vốn FDI trong lĩnh bảo hiểm từ 26% lên 49%; cho phép các hãng hàng không nước ngoài đầu tư vào các hãng hàng không trong nước.   

Về xuất khẩu, New Dehli cũng công bố một chiến lược 7 điểm, nhằm hỗ trợ chính sách ngoại thương. Theo đó, tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa, đa dạng hóa thị trường, xác định các thị trường xuất khẩu trọng điểm nhằm đạt mục tiêu xuất khẩu 350 tỷ USD trong tài khóa 2012-2013 và 500 tỷ USD trong tài khóa 2013-2014.   

Trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại, Ấn Độ tiếp tục đẩy mạnh quan hệ ngoại thương với các nước lớn như Trung Quốc, Mỹ, Liên minh Châu Âu (EU), Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước láng giềng. Ấn Độ phấn đấu đưa kim ngạch thương mại với Mỹ đạt 100 tỷ USD trong năm nay, nâng kim ngạch thương mại với EU lên 237 tỷ USD vào năm 2015... Với ASEAN, Ấn Độ đang đàm phán và dự kiến ký kết một thỏa thuận tự do thương mại (FTA) về dịch vụ và đầu tư vào cuối năm 2012, phấn đấu đưa kim ngạch thương mại song phương 70 tỷ USD vào năm 2015. 

Trong một diễn biến mới nhất, ngày 25/6/2012, Ngân hàng Trung ương Ấn Độ (RBI) đã công bố một loạt biện pháp mới, nhằm ngăn chặn đà trượt giá của đồng rupee. Theo đó, RBI đã tăng giới hạn đầu tư của các cơ quan tài chính nước ngoài (FII) trong lĩnh vực trái phiếu chính phủ lên 20 tỷ USD, so với mức 15 tỷ USD trước đây; đồng thời cho phép các công ty Ấn Độ vay tới 10 tỷ USD từ nước ngoài để tái cơ cấu các khoản nợ bằng đồng rupee. Về dài hạn, các nhà đầu tư như các quỹ tài sản quốc gia (SWF), các cơ quan đa quốc gia, các quỹ tài sản, quỹ bảo hiểm, quỹ hưu trí và các ngân hàng trung ương nước ngoài sẽ được phép đầu tư vào nợ chính phủ lên tới 20 tỷ USD.   

Những biện pháp trên của RBI nằm trong một loạt biện pháp mà Bộ  trưởng Tài chính Pranab Mukherjee đề xuất, nhằm phục hồi kinh tế và chặn đà trượt giá của đồng rupee. Đây “là món quà” trước khi ông từ nhiệm (dự kiến vào ngày 28/6) để ra tranh cử Tổng thống vào tháng 7 tới. Tuy nhiên, thị trường Ấn Độ chưa có phản ứng tích cực trước các biện pháp do RBI đưa ra. Do vậy, các nhà phân tích cho rằng, để vực dậy nền kinh tế, Chính phủ và người dân Ấn Độ còn nhiều việc phải làm./.

Mai Hằng