Bên bờ vực khủng hoảng liên quan xung đột Israel - Iran

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Ehud Barak không giấu giếm việc họ coi những tham vọng hạt nhân của Iran là mối đe dọa sinh tử cho sự sống còn của Israel. Họ đã nhiều lần đe dọa sử dụng vũ lực quân sự để "đè bẹp" những tham vọng này như họ đã từng ném bom các cơ sở hạt nhân của Iraq trước đây và của Syria hồi năm ngoái.

Israel đang tiến hành những biện pháp tích cực nhằm chuẩn bị sẵn sàng "giáng trả" các cuộc tấn công mà các quan chức nước này tin rằng có liên quan đến việc tấn công tên lửa trả đũa và tấn công khủng bố của Iran vào các thành phố và thị trấn của Israel. Hàng nghìn thường dân vô tội sẽ bị thiệt mạng nếu vũ khí hóa học và sinh học được sử dụng trong các cuộc tấn công này.

Các nhà lãnh đạo Israel cũng tin rằng cánh cửa để ngăn Iran vượt qua ngưỡng hạt nhân đang đóng lại một cách nhanh chóng và trong vài tháng tới, một cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân cũng không có khả năng Iran sản xuất được một quả bom nguyên tử. Công luận, quân đội và thậm chí cả nội các của ông Netanyahu đang chia rẽ về phương án tấn công này. Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy đa số người dân Israel không muốn một cuộc tấn công đơn phương mà không có sự ủng hộ tích cực của Mỹ. Nhưng một việc rõ ràng là thời gian không đứng về phía Israel.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama và hầu hết các nước phương Tây, kể cả Canada, đều đang tin tưởng vào các lệnh trừng phạt và các hoạt động ngoại giao và hy vọng rằng việc thắt chặt thòng lọng kinh tế sẽ khiến Iran thú nhận và dừng chương trình hạt nhân. 

Tuy nhiên, hầu như không có bằng chứng cho thấy Iran sẽ giảm bớt tốc độ cuộc chạy đua sản xuất đủ nguyên liệu hạt nhân phân hạch để sản xuất một quả bom. Mới đây, cảnh sát Đức vừa bắt 4 người đang bán các loại van của một lò phản ứng hạt nhân nước nặng cho Iran, bất chấp lệnh cấm các thương vụ này.

Nếu Israel tấn công Iran, cuộc xung đột này sẽ nhanh chóng leo thang vượt quá một cuộc chiến tranh giữa hai nước. Iran dường như sẽ tăng sức ép với phương Tây bằng việc đóng các tuyến vận tải biển đi qua Eo biển Hormuz, ảnh hưởng đến 20% lượng cung cấp dầu của thế giới. Các điệp viên ngầm của Hezbollah, nhóm được Iran hỗ trợ, cũng có thể tổ chức các cuộc tấn công khủng bố lớn khắp châu Âu, Trung Đông và châu Á. Cuộc tấn công gần đây nhằm vào một chiếc xe buýt chở các du khách Israel tại Bulgaria là một dấu hiệu đáng lo ngại về tầm vươn toàn cầu ngày càng tăng của Hezbollah.

Điều đáng lưu ý rằng cuộc nội chiến ngày càng leo thang tại Syria đang đóng vai trò lớn trong các tính toán chiến lược của cả Israel và Iran. Việc mất một đồng minh khu vực chủ chốt sẽ chỉ củng cố khao khát có vũ khí hạt nhân để tự vệ của Iran, quốc gia đã không thể xây dựng lại được các lực lượng vũ trang và khả năng tác chiến thông thường sau cuộc chiến tranh với Iraq những năm 1980.

Tình hình Syria cũng đang ảnh hưởng đến những tính toán chiến lược của Israel. Syria sẽ không thể hỗ trợ Iran nếu Israel tấn công Iran. Các chính phủ Sunni trong khu vực, như Saudi Arabia và các nước vùng Vịnh cũng sẽ không tập hợp bảo vệ Iran. Trên thực tế, các nước này sẽ bí mật hoan nghênh hành động nhằm dập tắt những tham vọng hạt nhân của Iran, vì sợ nước này tìm cách chi phối khu vực.

Theo luật pháp quốc tế, việc Israel vô cớ tấn công Iran sẽ là bất hợp pháp bởi vì không có điều khoản nào cho phép các cuộc "chiến tranh chặn trước" để dập tắt những tham vọng hạt nhân của một quốc gia. Tuy nhiên, chính phủ của Thủ tướng Canada Stephen Harper, do những quan hệ chặt chẽ với chính phủ của ông Netanyahu, dường như sẽ không tham gia những chỉ trích phẫn nộ tại LHQ và các diễn đàn khác về một cuộc tấn công của Israel nếu nó xảy ra. 

Kim Chung