Khủng hoảng cũng tạo ra cơ hội

Khủng hoảng cũng tạo ra cơ hội. Ảnh minh họa

Các nhà kinh tế của Moody và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nói rằng thế giới đã thở phào nhẹ nhõm, cuộc suy thoái toàn cầu đã qua. Châu Á và Mỹ Latinh sẽ dẫn đầu sự phục hồi kinh tế thế giới trong năm 2010 và Mỹ sẽ cũng sẽ bật dậy.

Giám đốc điều hành IMF Dominique Strauss-Kahn nhận định: "2010 là năm thiết yếu- năm đầu tiên sau cuộc khủng hoảng với việc nhiều nước đã có thể nhìn xa hơn về phía chân trời. Đây sẽ là năm chuyển đổi của thế giới".

Sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vừa qua, các nhà kinh tế và hoạch định chính sách nhất trí cho rằng kinh tế toàn cầu đang phát triển trở lại. Chẳng hạn, GDP của Trung Quốc đã tăng 10,7% trong quý IV/2009 so với cùng kỳ năm 2008; Ấn Độ cũng tăng 7,9% trong quý III/20009. Châu Âu và Mỹ phục hồi chậm hơn, GDP của Mỹ tăng 5,7% trong quý IV/2009, quý tăng thứ 2 liên tiếp sau một năm giảm sút, mặc dù GDP cả năm 2009 của Mỹ vẫn giảm 2,4%...

Tuy nhiên, tình hình trên không có nghĩa là nền kinh tế toàn cầu đã hoàn toàn thoát khỏi khủng hoảng. Simon Johnson, nhà kinh tế thuộc Viện kỹ thuật Massachusetts ở Cambrige, nói: "Chúng ta đang trong giai đoạn phục hồi. Các nước đang ổn định ở mức độ khác nhau và nền kinh tế thế giới vẫn còn mong manh. Sự phục hồi kinh tế được đẩy mạnh bởi các thị trường đang nổi, do hệ thống tài chính của họ ít bị tổn thương hơn và họ không bị nợ quá mức. Châu Á sẽ là khu vực đầu tiên trở lại các mức tăng trưởng trước đây, tiếp đến là Mỹ Latinh, rồi đến các nước phát triển lớn". 

IMF dự đoán, trong năm 2010, kinh tế Trung Quốc có thể sẽ tăng trưởng 10%, Nhật Bản và châu Âu khoảng 1,5%, Mỹ khoảng 2,7%, và toàn cầu tăng khoảng 4%.

Trái ngược với các cuộc suy thoái trước đây, các nước phát triển, kể cả Mỹ, Anh và châu Âu, phục hồi tương đối chậm so với các nước đang phát triển.

Tuy nhiên, mối đe dọa tức thời đến nền kinh tế toàn cầu là việc rút các biện pháp kích thích kinh tế được áp dụng nhằm ngăn chặn khủng hoảng. Khi các chính phủ bắt đầu giải quyết các mức nợ và tăng lãi suất, một số nước sẽ có nguy cơ lâm vào một cuộc khủng hoảng khác. Về lâu dài, cộng đồng toàn cầu sẽ phải giải quyết các vấn đề gây ra khủng hoảng tài chính.

Giá hàng tiêu dùng tăng lên kể từ năm 2009 cũng là một vấn đề phải theo dõi bởi nếu giá hàng tiêu dùng tiếp tục tăng, nó sẽ xói mòn sức mua của các hộ gia đình và gây ra lạm phát, một nguy cơ đe dọa sự phục hồi kinh tế.

Nhưng Tổng Thư ký Hội nghị về Thương mại và Phát triển của Liên hợp quốc (UNCTAD) Supachai Panitchpakdi lại cho rằng các cuộc khủng hoảng như cuộc khủng hoảng kinh tế mà thế giới vừa trải qua tuy là thảm họa nhưng cũng có thể mở ra cơ hội để chuyển đổi định hướng kinh tế, tạo điều kiện để nhanh chóng ứng dụng các công nghệ, các mô hình sản xuất và tiêu dùng cũng như những phương thức quản lý mới. 

Về phần mình, các chuyên gia cho rằng thế giới không thể chỉ tìm cách thoát khỏi khủng hoảng mà còn phải xác định nguyên nhân cũng như hậu quả của nó để từ đó rút ra các bài học nhằm thúc đẩy mạnh mẽ những thay đổi chính sách và định hướng của nền kinh tế.

Nghiên cứu của UNCTAD nhấn mạnh các cuộc khủng hoảng kinh tế, tài chính, nước, lương thực và khí hậu đã tạo ra các thông số rõ ràng để thay đổi chính sách, trước hết trong 3 lĩnh vực: hiệu quả sử dụng năng lượng, nông nghiệp bền vững và các nguồn năng lượng tái sinh để phát triển nông thôn.

Thúc đẩy phát triển trong 3 lĩnh vực này không tự nó giải quyết được các nhu cầu cấp bách chống đói nghèo và biến đổi khí hậu nhưng sẽ cung cấp các thông số về xã hội, kinh tế và môi trường để phát triển kinh tế. Tác động của khủng hoảng kinh tế đối với cuộc sống của hàng tỷ người, đặc biệt ở các nước đang phát triển  đã làm tăng nhu cầu cấp thiết và tầm quan trọng của con đường phát triển mới.

Nguyễn Chiến