Venezuela: Xăng rẻ hơn nước lọc

Venezuela là một cường quốc dầu mỏ trên thế giới với trữ lượng được kiểm chứng lên tới gần 300 tỷ thùng, lớn nhất thế giới. Venezuela cũng là quốc gia có giá xăng bán lẻ rẻ nhất trên thế giới với chỉ 0,03 USD/lít. Tuy nhiên, nghịch lý nằm ở chỗ phần lớn lượng xăng và các sản phẩm từ dầu mỏ khác tiêu thụ tại quốc gia Nam Mỹ này đều được nhập khẩu từ nước ngoài.

Theo mạng tin BBC Mundo, việc Venezuela không chú trọng đầu tư xây dựng các nhà máy lọc dầu mới, cũng như bảo dưỡng và nâng cấp các nhà máy hiện có là những nguyên nhân chính khiến sản xuất trong nước không đủ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ và buộc chính phủ phải bỏ ra hàng tỷ USD để nhập khẩu các sản phẩm từ dầu mỏ. 

Không có nơi nào trên thế giới có giá xăng rẻ như Venezuela (0,03 USD/lít), thậm chí còn rẻ hơn cả một chai nước lọc. Giá xăng ở Venezuela rẻ hơn Mexico 30 lần, rẻ hơn nước láng giềng Colombia 40 lần và với Brazil thì tỷ lệ này thậm chí còn lên tới 60 lần.

Ngoài ra, nếu tính tới giá dầu diesel thì sự chênh lệch này còn lớn hơn rất nhiều. Đây là một phần của chính sách hỗ trợ giá được Venezuela áp dụng từ nhiều thập kỷ qua. Theo thống kê, hàng năm công ty dầu khí quốc gia Venezuela (PDVSA) phải bỏ ra hơn 13 tỷ USD để trợ giá cho xăng và 8,5 tỷ USD cho dầu diesel, tương đương với khoảng 7% GDP. 

Nhiều ý kiến của các giới chuyên môn tại Venezuela đều cho rằng chính phủ nước này cần phải đưa giá xăng lên một mức hợp lý hơn, tuy nhiên đến nay chưa một chính phủ nào tại quốc gia Nam Mỹ này dám đánh đổi lá phiếu bầu cho mình để đưa giá xăng trở lại quĩ đạo bình thường.

Trước đây chính phủ của Tổng thống Carlos Andres Perez đã từng ra sắc lệnh tăng giá xăng hồi năm 1989 nhưng ngay lập tức vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của dân chúng, gây ra một làn sóng biểu tình bạo lực trên cả nước với kết cục đen tối được nhớ tới dưới cái tên “Caracazo” khiến hàng trăm người thiệt mạng. Trong nhiều năm qua người dân Venezuela tự cho mình cái quyền được dùng xăng dầu với giá rẻ mạt và bất cứ ý định thay đổi nào đều không được chấp nhận.    

Hồi năm 2007 sau khi tái cử nhiệm kỳ 2, Tổng thống Hugo Chavez đã từng tuyên bố “Tốt hơn là chúng ta nên cho không chứ bán xăng với giá như hiện nay thì thật là thô thiển”, đồng thời chỉ thị các cơ quan chức năng nghiên cứu về khả năng tăng giá xăng dầu bán lẻ. Tuy nhiên, từ đó đến nay Tổng thống Chavez cũng vẫn chưa thể thực hiện mong muốn thay đổi của mình và có lẽ điều này là bất khả thi ở thời điểm hiện tại khi mà cuộc bầu cử tổng thống đang đến gần. 

Mặc dù giá xăng bán lẻ được hỗ  trợ ở mức phi lý như vậy nhưng điều ngạc nhiên là phần lớn lượng xăng tiêu thụ tại Venezuela lại được nhập khẩu và nguyên nhân chủ yếu là do các nhà máy lọc dầu đang bị xuống cấp, không được đầu tư bảo dưỡng dẫn tới việc không thể khai thác được hết công suất. Với nhu cầu 320.000 thùng xăng/ ngày và 240.000 thùng dầu diesel/ngày để đáp ứng tiêu thụ trong nước và hoàn thành cam kết với các đồng minh thân cận ở khu vực, các nhà máy lọc dầu ở Venezuela từ nhiều năm nay chưa bao giờ đáp ứng đủ vì nhiều lý do khác nhau kể cả khách quan và chủ quan. 

Eddie Ramírez, một chuyên gia trong lĩnh vực dầu khí của Venezuela, cho biết tại nước này có 3 nhà máy lọc dầu lớn mà từ cách đây vài năm người ta đã nói tới việc phải nâng cấp và mở rộng qui mô nhưng đến nay kế hoạch này vẫn chưa được triển khai. Trong khi đó, các dự án xây nhà máy lọc dầu mới ở các bang Barinas, Monagas và Guarico thậm chí vẫn chỉ nằm trên giấy tờ.

Giới chuyên môn cho rằng để hoàn thành một nhà máy lọc dầu cần ít nhất phải từ 3 đến 4 năm và với tốc độ như hiện nay thì có lẽ phải tới cuối thập kỷ này Venezuela mới có thêm được những nhà máy mới để tăng năng suất lọc dầu mà nước này khai thác được. Từ nay đến đó, quốc gia Nam Mỹ này chắc chắn vẫn sẽ phải nhập khẩu xăng và dầu diesel với giá quốc tế để bán rẻ cho người dùng trong nước./.

Mai Hằng