Đường sắt Cát Linh-Hà Đông lại gặp vấn đề về vốn, tiến độ

Ảnh minh họa

Bất đồng liên tiếp trong xử lý tiến độ

Tại cuộc họp mới đây nhất giữa các bộ, ngành nhằm tháo gỡ khó khăn về tài chính cho Dự án, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết, Dự án đang gặp rất nhiều khó khăn do năng lực hạn chế và tính hợp tác không cao của phía nhà thầu Trung Quốc.

Cụ thể, Dự án chậm tiến độ, không bảo đảm khối lượng hoàn thành dự kiến, thi công cầm chừng để đòi tạm ứng thêm hợp đồng EPC, chậm thanh toán cho các nhà thầu phụ mặc dù đã được chủ đầu tư thanh toán hết phần khối lượng hoàn thành, yêu cầu đàm phán riêng gói thiết bị và đến nay vẫn chưa chấp nhận chốt giá trị điều chỉnh cuối cùng của Dự án…

Ngày 22/4 vừa qua, lãnh đạo Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ GTVT) xác nhận vừa yêu cầu tổng thầu EPC thay thế ngay nhà thầu là Công ty TNHH Xây dựng và Dịch vụ Trường Sơn đang trực tiếp thi công nhà ga La Thành thuộc Dự án. Nguyên nhân do nhà thầu này không đáp ứng được các yêu cầu về an toàn thi công, chất lượng công trình, tiến độ của dự án.

Cụ thể, theo kế hoạch, nhà ga La Thành phải hoàn thành kết cấu chủ thể tầng 2, 3 vào ngày 13/3. Tuy nhiên, đến nay ga La Thành vẫn chưa hoàn thành các cầu thang bộ tầng 2 và 4 góc đỉnh tầng ke ga, chậm so với tiến độ khoảng 40 ngày.

Đồng thời, kiểm tra công tác an toàn cho thấy hệ thống lưới an toàn bao quanh toàn bộ tầng 3 của ga vẫn chưa được nhà thầu lắp dựng theo biện pháp được duyệt, nhà thầu chỉ lắp lưới chống bụi mà không lắp lưới B40 chống vật rơi. Bên cạnh đó, hệ thống lan can, sàn đạo tầng một, tầng 2 còn tồn tại một số vị trí hở, thủng nên tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn cho người tham gia giao thông. Ban Quản lý dự án đường sắt, tư vấn giám sát đã nhiều lần nhắc nhở nhà thầu, tuy nhiên công tác khắc phục của nhà thầu vẫn chậm chạp.

Tiếp tục, cuối tháng 4/2016, Ban Quản lý dự án đường sắt có văn bản gửi tổng thầu EPC yêu cầu khắc phục các tồn tại thi công kết cấu nhà ga La Thành, đồng thời đề nghị thay kỹ sư giám sát nhưng phía EPC đã không đồng thuận.

Cụ thể, ngày 27/4/2015, Ban Quản lý cùng Tư vấn giám sát, tổng thầu EPC đi kiểm tra hiện trường thi công tại ga La Thành, nhưng việc bảo đảm an toàn thi công của nhà ga chưa được tuân thủ, nhiều vị trí bề mặt bê tông dầm sàn tầng 2, tầng 3 không bảo đảm yêu cầu.

Ngay sau đó, Ban Quản lý đã cảnh cáo tổng thầu EPC và yêu cầu xử lý nghiêm các cán bộ liên quan. Tuy nhiên, phía Tư vấn giám sát là Viện Nghiên cứu thiết kế công trình đường sắt Bắc Kinh đã không tán thành với quyết định của Ban Quản lý.

Trung Quốc chưa đồng ý cho vay bổ sung 250 triệu USD

Theo Bộ Tài chính, Dự án đường sắt đô thị Cát Linh-Hà Đông được triển khai xây dựng từ năm 2009 với tổng mức đầu tư là 552 triệu USD, trong đó giá trị hợp đồng EPC là 350,5 triệu USD. Nguồn vốn đầu tư dự án gồm vốn vay Trung Quốc 419 triệu USD, vốn đối ứng của Việt Nam 134 triệu USD.

Ngày 23/2/2016, Bộ GTVT đã có quyết định phê duyệt điều chỉnh Dự án, tổng mức đầu tư tăng lên là 868 triệu USD, trong đó giá trị hợp đồng EPC tăng lên xấp xỉ 611 triệu USD. Nguồn vốn bổ sung cho phần tăng thêm tổng mức đầu tư của Dự án đã được Bộ KH&ĐT gửi Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam và có công hàm đề nghị Chính phủ Trung Quốc cấp bổ sung khoản vay tín dụng ưu đãi trị giá hơn 250 triệu USD cho Dự án. Nhưng đến nay, phía Trung Quốc vẫn chưa chấp thuận khoản vay bổ sung này.

Để tháo gỡ khó khăn về tài chính cho Dự án, Bộ GTVT đã đề nghị Bộ Tài chính tiếp tục giải ngân các khoản thanh toán và tạm ứng bổ sung hợp đồng EPC.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trương Chí Trung cho rằng, hiện tại, tất cả khối lượng hoàn thành trong các hạng mục chi đã được giải ngân ngay khi Ban Quản lý dự án đường sắt đề nghị thanh toán và nộp đủ hồ sơ hợp lệ, không có trường hợp nào để dây dưa, tồn đọng.

Còn về việc tạm ứng, do một số nội dung điều chỉnh của Dự án này được Bộ GTVT phê duyệt, được xây dựng trên cơ sở áp dụng cơ chế đặc thù mà Bộ GTVT đề xuất nhưng chưa có ý kiến phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, mặt khác Ban Quản lý dự án đường sắt cũng chưa ký hợp đồng phù hợp với giá trị điều chỉnh và phương thức thanh toán của hợp đồng EPC với nhà thầu nên Bộ Tài chính vẫn chưa phê duyệt.

Mặc dù đồng ý với Bộ GTVT về việc kiến nghị Chính phủ cho cơ chế đặc thù để tiếp tục thực hiện Dự án nhưng Bộ Tài chính cũng kiến nghị Chính phủ giao Bộ GTVT chịu toàn bộ trách nhiệm sử dụng vốn đúng mục đích và nằm trong hạn mức của khoản vay đã được phê duyệt.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng kiến nghị Bộ GTVT rà soát, đánh giá và có tổng kết về hiệu quả của các công trình giao thông được đầu tư bằng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ thời gian qua. Đồng thời, Bộ GTVT cũng có trách nhiệm trong việc rà soát và tính toán lại kế hoạch sử dụng nguồn vốn vay ưu đãi có ràng buộc của Trung Quốc cho các dự án trong tương lai như cao tốc Vân Đồn-Móng Cái, Trà Lĩnh-Đồng Đăng, tránh xảy ra những tình trạng tương tự như dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông.

Phan Trang