Làm gì khi bị rắn lục xanh đuôi đỏ cắn?

Bộ Y tế vừa ban hành "Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị do rắn lục xanh đuôi đỏ cắn".

Theo Hướng dẫn, rắn lục xanh đuôi đỏ thuộc họ rắn lục (Viperidae) giống Cryptelytrops, rắn thường sống trên cây và phân bố trên cả nước. Họ rắn lục có nhiều giống và loài khác nhau nhưng có chung độc tính là gây rối loạn đông máu, chảy máu.

Bệnh nhân bị rắn lục xanh đuôi đỏ cắn là một cấp cứu phải được theo dõi sát tại khoa Cấp cứu hoặc khoa Hồi sức chống độc. Bệnh nhân bị rắn cắn có rối loạn đông máu phải được điều trị ở nơi có khả năng truyền máu (và các chế phẩm máu) và có huyết thanh kháng nọc rắn lục.

Đa số bệnh nhân bị cắn vào tay, chân trong quá trình lao động. Triệu chứng lâm sàng tại chỗ là vết cắn có dấu móc độc biểu hiện có 2 dấu răng cách nhau khoảng 1 cm. Vài phút sau khi bị cắn sưng nề nhanh, đau nhức nhiều kèm theo tại chỗ cắn máu chảy liên tục không tự cầm.  Sau khoảng 6 giờ phần tổn thương sưng nề lan rộng từ vết cắn có thể đến gốc chi dẫn đến toàn chi sưng to, đau nhức, tím, xuất huyết dưới da, xuất huyết trong cơ.

Bệnh nhân có thể có bọng nước, xuất huyết trong bọng nước, có thể nhiễm khuẩn tại chỗ, hội chứng khoang.

Triệu chứng lâm sàng ở toàn thân là bệnh nhân thấy chóng mặt, lo lắng, có thể xuất hiện tình trạng sốc do mất máu như: tụt huyết áp, da đầu chi lạnh ẩm, lơ mơ, thiểu niệu, vô niệu. Có thể có sốc phản vệ do nọc rắn.

Biểu hiện về huyết học là bệnh nhân có thể chảy máu tự phát tại chỗ, nơi tiêm truyền, chảy máu chân răng, chảy máu trong cơ, chảy máu tiêu hóa, tiết niệu, chảy máu âm đạo, chảy máu phổi, não, có thể có suy thận cấp.

Cũng theo hướng dẫn, bệnh nhân bị rắn lục xanh đuôi đỏ cắn cần được sơ cứu thích hợp, vận chuyển nhanh chóng và an toàn tới các khoa Cấp cứu hoặc khoa Hồi sức chống độc. Các bệnh nhân có chảy máu hoặc có xét nghiệm đông máu 20 phút tại giường dương tính phải được điều trị bằng huyết thanh kháng nọc rắn lục và/hoặc truyền máu và các chế phẩm máu.

Về nguyên tắc sơ cứu rắn độc cắn, nhân viên y tế cần trấn an và làm giảm lo lắng cho bệnh nhân; rửa vết thương; cởi bỏ đồ trang sức ở chi bị cắn tránh gây chèn ép khi chi sưng nề; băng ép tại chỗ cắn trở lên gốc chi hoặc garo tĩnh mạch, không garo động mạch; không để bệnh nhân tự đi lại, bất động chi bị cắn bằng nẹp.

Đặc biệt, không chích rạch tại vết cắn. Ngay sau khi bệnh nhân bị cắn có thể nặn, hút máu tại vết cắn để loại trừ bớt nọc độc.  Nếu bệnh nhận tụt huyết áp, đe dọa sốc do mất máu hoặc phản vệ, cần đặt ngay một đường truyền tĩnh mạch ngoại vi (đặt ở chi khác chi bị cắn) để truyền dịch.

Khi bệnh nhân điều trị tại bệnh viện, nhân viên y tế cần sát trùng tại chỗ cắn, chống uốn ván (tiêm SAT), kháng sinh dự phòng. Điều trị bằng huyết thanh kháng nọc.

Để phòng chống rắn độc cắn, người dân cần phát quang bờ cây bụi rậm quanh nhà, không bắc giàn hoa, dây leo… ở sân trước nhà, trồng xả hoặc rắc bột lưu huỳnh quanh nhà là những biện pháp xua đuổi rắn có thể và nên áp dụng nhất là ở những vùng có nhiều rắn.

Khi vào rừng hoặc những nơi nghi có rắn lục phải đội mũ rộng vành, mắc quần áo dài, đi giày cao cổ và nên khua gậy xua đuổi rắn.

                                                                                                Hiền Minh