Mường Lát không còn ám ảnh vì AIDS

Bản Poọng không còn ám ảnh vì AIDS. Ảnh: VGP/Lan Anh

Giảm số người nhiễm mới

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Chính phủ, ông Nguyễn Bá Cẩn, Giám đốc Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Thanh Hóa cho hay: Dịch HIV/AIDS ở Mường Lát gây tử vong 115 người dân toàn huyện, trong đó có 49 người ở xã Tam Chung, 22 người ở bản Poọng.

Trước đây, huyện Mường Lát là điểm nóng về HIV/AIDS trong nhiều năm. Phát hiện ca nhiễm HIV đầu tiên vào năm 2001, đến năm 2006 số người nhiễm H trong huyện tới gần 50 trường hợp. Đặc biệt, sau khi Trung tâm Y tế huyện tách lập vào năm 2007, số người nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy phát hiện khá cao và số người nhiễm HIV cũng đã tăng nhanh.

Hiện số người nhiễm HIV ở Mường Lát chủ yếu tập trung trong nhóm người nghiện chích ma túy (chiếm hơn 70% ca nhiễm). Từ năm 2001-2013, lũy tích có 434 người nhiễm HIV ở huyện Mường Lát (trong đó có 115 người ở xã Tam Chung và 41 ở bản Poọng).

Trước tình hình trên, năm 2008 Ban chỉ đạo phòng chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm tỉnh Thanh Hóa đã xác định huyện Mường Lát là 1 trong 3 huyện trọng điểm (Thành phố Thanh Hóa, Mường Lát và Quan Hóa) triển khai hoạt động phòng, chống HIV/AIDS toàn diện, tập trung nhiều nguồn lực để giảm tỷ lệ lây nhiễm mới HIV/AIDS trên địa bàn. 

Tính đến hết năm 2013, số người hiện được điều trị thuốc kháng virus (ARV) ở bản Poọng là 13 người, xã Tam Chung là 40 người và toàn huyện là 171 người. Nhờ vậy, căn bệnh nguy hiểm này đã được kiềm chế trong 3 năm trở lại  đây. Số ca nhiễm mới HIV tại bản Poọng xã Tam Chung giảm rõ rệt nhờ thực hiện những chương trình, dự án trong phòng, chống HIV/AIDS và các hoạt động can thiệp giảm hại.

Trong các năm 2008, 2009, qua xét nghiệm đã phát hiện mỗi năm có tới 8 đến 9 người trong bản nhiễm HIV. Tuy nhiên, trong năm 2011 và 2012, mỗi năm chỉ phát hiện có 1 người và năm 2013 xét nghiệm cho 31 người nhưng không có trường hợp nào nhiễm mới HIV được phát hiện.

Triển khai đồng bộ các chương trình can thiệp giảm hại

Ông Nguyễn Bá Cẩn. Ảnh VGP/Lan Anh

Ông Cẩn cho biết thêm, để ngăn chặn căn bệnh nguy hiểm này, trong những năm qua, huyện Mường Lát đã nhận được nhiều sự hỗ trợ từ Trung ương, các tổ chức quốc tế. Điển hình, dự án phòng, chống HIV/AIDS do Ngân hàng Thế giới tài trợ đã triển khai trên địa bàn huyện từ năm 2008, tập trung chủ yếu vào hoạt động truyền thông, can thiệp giảm hại và tư vấn xét nghiệm HIV. Bản Poọng, xã Tam Chung đã được lựa chọn để triển khai ngay từ đầu dự án.

Trong 6 năm triển khai, dự án đã truyền thông được hơn 1.100 buổi phát sóng qua hệ thống loa đài; thực hiện được 808 buổi truyền thông qua hội nghị  ở bản với gần 39.850 lượt người tham dự; cung cấp gần hơn 1,1 triệu bơm kim tiêm sạch cho khoảng 506 người nghiện chích ma túy; cấp gần 100.000 bao cao su cho người nghiện chích ma túy và phụ nữ bán dâm trên địa bàn.

Bên cạnh đó, dự án đã tư vấn và xét nghiệm cho 3.224 lượt người có nguy cơ qua VCT cố  định, phát hiện 223 lượt người có kết quả  HIV dương tính (đạt 6,9% số xét nghiệm); tư vấn và xét nghiệm cho 532 lượt đối tượng có nguy cơ qua VCT lưu động, phát hiện 43 người có kết quả HIV dương tính (đạt 8% số xét nghiệm).

Từ năm 2011, huyện Mường Lát được Dự án quỹ toàn cầu chính thức tài trợ triển khai các hoạt động như: Điều trị ARV cho bệnh nhân AIDS, sàng lọc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện và điều trị các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone cho người nghiện chích ma túy. Cơ sở điều trị Methadone của huyện bắt đầu triển khai điều trị từ cuối tháng 12/2013 đã điều trị cho 15 người nghiện trong đó có 5 người nghiện ở xã Tam Chung.

Các chương trình, hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ các dự án, tổ chức quốc tế đã tác động tích cực đến hành vi, nhận thức của người dân huyện Mường Lát. Người nghiện chích ma túy đã thay đổi tư duy, sử dụng 100% bơm kim tiêm sạch dùng 1 lần trong các lần tiêm chích. Người dân ở các bản vùng sâu, xa, người có nguy cơ được tiếp cận với dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV lưu động để biết tình trạng nhiễm HIV của mình, được điều trị ARV kéo dài sự sống, nâng cao chất lượng cuộc sống cho mình và những người có liên quan.

Theo ông Nguyễn Bá Cẩn, mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực trong công tác phòng, chống HIV/AIDS. Tuy nhiên, việc triển khai công tác phòng, chống HIV/AIDS cho đồng bào dân tộc miền núi, đặc biệt ở xã Tam Chung còn gặp nhiều khó khăn tồn tại do địa bàn đi lại phức tạp, số người nghiện chích ma túy nhiều đang tiềm ẩn trong cộng đồng, khó tiếp cận, quản lý. Sự phân biệt, kỳ thị đối với người nhiễm HIV/AIDS đã được cải thiện nhưng vẫn còn cản trở việc quản lý đối tượng và tiếp cận các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS. Chính vì vậy, công tác phòng, chống HIV/AIDS ở địa bàn huyện Mường Lát đang được được chú trọng và sẽ tiếp tục được ưu tiên trong thời gian tới.