Nhiều vùng quê đã trở thành nơi đáng sống

Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Khánh.

Ông Đặng Quốc Khánh cho biết cùng với việc tập trung phát triển đột phá trong phát triển công nghiệp, Hà Tĩnh đặc biệt quan tâm phát triển toàn diện nông nghiệp nông thôn, nhất là thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Đến nay toàn tỉnh có 115 xã đạt chuẩn NTM (NTM), chiếm trên 50% số xã, hoàn thành trước 2 năm so với mục tiêu Nghị quyết Đảng bộ tỉnh, bình quân đạt 15,1 tiêu chí/xã, không còn có xã dưới 10 tiêu chí.

Năm 2014, khi cả nước đang triển khai xây dựng NTM thì tại sao Hà Tĩnh lại tiến hành cả việc xây dựng NTM kiểu mẫu?

Ông Đặng Quốc Khánh: Hà Tĩnh là vùng quê “chảo lửa”, “túi mưa” thường xuyên chịu tác động của biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan, những năm đầu thực hiện Chương trình xây dựng NTM, chủ yếu đang tập trung vào các chỉ tiêu quy định trong Bộ Tiêu chí nên các xã sau khi đạt chuẩn NTM chưa thật sự rõ về chiều sâu và tính bền vững chưa cao. Xuất phát từ thực tiễn này, Hà Tĩnh đã mạnh dạn thí điểm xây dựng 5 khu dân cư NTM kiểu mẫu và 240 vườn mẫu đại diện cho 3 vùng sinh thái. Sau một thời gian thực hiện, tỉnh đã tổ chức sơ kết, kết quả bước đầu mang lại hiệu quả rõ nét, thuyết phục, UBND tỉnh đã ban hành Bộ Tiêu chí. Đồng thời, để khuyến khích thực hiện chủ trương này, tỉnh đã ban hành chính sách hỗ trợ xây dựng khu dân cư mẫu, vườn mẫu.

Giai đoạn đầu (2014-2016), đối với xã phấn đấu đạt chuẩn trong năm và năm kế tiếp, hỗ trợ 300 triệu đồng/1 khu dân cư NTM kiểu mẫu, 20 triệu đồng/1 vườn mẫu (mỗi xã 10 vườn), phần vốn hỗ trợ chủ yếu cho các nội dung như: Quy hoạch, làm hàng rào xanh, hỗ trợ giống cây, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất (hệ thống tưới tiết kiệm, chế phẩm sinh học, sản xuất nông nghiệp hữu cơ...). Hiện nay, tỉnh đã ban hành chính sách thưởng theo kết quả đầu ra, mỗi khu dân cư NTM kiểu mẫu đạt chuẩn thưởng 300 triệu đồng, mỗi vườn mẫu đạt chuẩn thưởng 5 triệu đồng cho diện đại trà trên toàn tỉnh.

Chủ trương xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu nhanh chóng được người dân hưởng ứng, tự giác tham gia và đang dần trở thành phong trào có sức lan tỏa nhanh, trên diện rộng. Từ xây dựng mô hình điểm, đến nay có hơn 1.100/1.802 thôn triển khai xây dựng (chiếm 62%), trên 8.200 vườn triển khai thực hiện, trong đó có 228 khu dân cư, 2.300 vườn mẫu đạt chuẩn, thu nhập bình quân/vườn ở vùng đồng bằng đạt trên 70 triệu đồng, miền núi và bán sơn địa trên 150 triệu đồng, có trên 1.200 vườn doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở lên, trong đó có khoảng 260 vườn doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm.

Nhiều khu dân cư kinh tế phát triển, môi trường tốt, cảnh quan đẹp, văn hóa được phát huy, đã trở thành vùng quê đáng sống như Nam Trà - xã Hương Trà, Yên Mỹ - xã Cẩm Yên, Hà Thanh - xã Tượng Sơn, Phong Giang - xã Tiên Điền, Châu Nội - xã Tùng Ảnh, Thanh Bình - xã Đức Lĩnh, Hương Phố - xã Đức Hương... Xây dựng NTM ở Hà Tĩnh ngày càng đi vào thực chất, hướng tới cộng đồng dân cư nhiều hơn.

Ông có thể cho biết thêm về hiệu quả và ý nghĩa của việc thực hiện sáng kiến xây dựng khu dân cư mẫu, vườn mẫu ở Hà Tĩnh đối với cả phương diện kinh tế và quản lý nhà nước?

Ông Đặng Quốc Khánh: Mặc dù đây mới chỉ là kết quả bước đầu, nhưng có thể khẳng định hiệu quả và ý nghĩa thực tiễn việc xây dựng khu dân cư mẫu, vườn mẫu mang lại là rất lớn, đó là: Việc xây dựng khu dân cư kiểu mẫu vườn mẫu theo quy hoạch đã tạo ra diện mạo mới cho khu vực nông thôn và cộng đồng dân cư, tạo ra xã đạt chuẩn NTM thuyết phục và bền vững hơn.

Tạo động lực trực tiếp cho người dân và cộng đồng dân cư tham gia, bởi lợi ích thiết thực mang lại gắn với người dân, bất kể gia đình, thôn xóm nào cũng có thể thực hiện được. Việc cải tạo, xây dựng vườn mẫu, tạo ra hướng phát triển kinh tế mới đối với nhiều địa phương lâu nay còn bế tắc, lúng túng trong nâng cao thu nhập cho người dân, hoàn thiện thêm tiêu chí thu nhập.

Trong quá trình thực hiện đã gắn chặt với việc bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan nông thôn xanh sạch đẹp, văn minh hơn, hình thành những vùng quê thực sự đáng sống hơn. Đối với Hà Tĩnh, điều này càng có ý nghĩa đặc biệt hơn trong điều kiện rất nhiều con em ly hương ra khỏi địa bàn, nay tự hào, gắn kết, cùng hướng tấm lòng và trí tuệ góp sức, chung tay xây dựng quê hương.

Bên cạnh đó, ý thức, nhận thức người dân về việc chấp hành pháp luật, quy ước, hương ước ngày càng được nâng cao hơn, xây dựng xã hội nông thôn bắt nhịp với xu thế phát triển, giúp cho khu vực nông thôn không bị tụt hậu so với nhịp độ phát triển hiện nay.

Qua thực tiễn, ông có thể chia sẻ một số kinh nghiệm bước đầu rút ra trong quá trình chỉ đạo, tổ chức thực hiện xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu ở Hà Tĩnh?

Ông Đặng Quốc Khánh: Trước hết, cấp ủy Đảng phải xác định rõ chủ trương mang tính khẳng định kiên trì trong chỉ đạo, phải huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc một cách tích cực, công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên.

Tỉnh Hà Tĩnh đưa vào chỉ tiêu, điều kiện bắt buộc đối với một số mô hình mẫu, ví dụ: Xã đạt chuẩn NTM phải có thôn đạt chuẩn khu dân cư kiểu mẫu, xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu phải có 100% số thôn phải đạt chuẩn. Bên cạnh đó, tỉnh cũng có chính sách hỗ trợ, cơ chế thưởng theo kết quả đầu ra tạo động lực lớn cho các địa phương thực hiện; khuyến khích, ghi nhận các sáng tạo...

Công tác truyền truyền thông, đào tạo, tập huấn phải chuyên sâu để người dân hiểu rõ hơn về vai trò, lợi ích thiết thực của việc xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, huy động tối đa sự tham gia đóng góp cả về trí tuệ, công sức và nguồn lực của người dân.

Cán bộ các cấp, các ngành phải luôn đồng hành với xã, với thôn trong quá trình thực hiện, có phân công, phân nhiệm cụ thể cho từng tổ chức, đoàn thể theo từng nội dung, tiêu chí; tăng cường tổ chức tham quan học tập; giao lưu, tọa đàm thực tế giữa các địa phương là hoạt động mang lại hiệu quả một cách nhanh nhất.

Các cấp chính quyền Hà Tĩnh tạo ra phong trào thi đua nhà nhà với nhau, tổ liên gia với nhau, thôn với nhau và định kỳ tổ chức các cuộc thi tạo phong trào thi đua rộng khắp và ngày càng đi vào chiều sâu.

Hà Tĩnh luôn xác định xây dựng NTM là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu, thường xuyên và lâu dài; với thực tiễn “dừng lại là rớt chuẩn”, “chuyển biến chậm sẽ bỏ lại phía sau” xây dựng NTM kiểu mẫu phải là xu thế tất yếu đi lên của các xã đã đạt chuẩn.

Trong thời gian tới (từ 2019-2020), tỉnh sẽ ưu tiên hơn mục tiêu xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu đạt chuẩn (so với mục tiêu xã đạt chuẩn), đồng thời các cơ chế, chính sách sẽ được xây dựng và ưu tiên thực hiện theo mục tiêu này. Chính việc xây dựng các khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu sẽ tạo tiền đề vững chắc cho việc duy trì, nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM tại các xã; tạo ra xã đạt chuẩn NTM thuyết phục hơn, là cơ sở quan trọng để Hà Tĩnh phấn đấu có nhiều xã đạt xã NTM kiểu mẫu và tỉnh đạt chuẩn NTM giai đoạn 2020-2025 một cách thiết thực, bền vững.

Việc thực hiện xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu sẽ được nhân rộng trên cả nước, phù hợp với hoàn cảnh của từng địa phương. Vậy ông có kiến nghị gì với Chính phủ để thực hiện hiệu quả mô hình này?

Ông Đặng Quốc Khánh: Chúng tôi đề nghị Ban chỉ đạo Trung ương cho nghiên cứu, bổ sung tiêu chí 20 – Khu dân cư kiễu mẫu, vườn mẫu trong Bộ Tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM; Trung ương định kỳ 2 năm/lần phát động và tổ chức Cuộc thi khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu để động viên và tạo động lực cho phong trào, quan trọng hơn là tìm ra nhân tố điển hình, định hướng cho chủ trương này ngày càng hoàn thiện hơn.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần nhanh chóng hoàn thiện thể chế kinh tế quan trọng như sửa đổi, bổ sung Nghị định 210 thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, Nghị định số 15 về hợp tác công-tư... để tạo ra nền tảng sản xuất vững chắc cho kinh tế nông thôn.

Cảm ơn ông!

Thành Chung (thực hiện)