Những tác động tích cực của kỳ thi THPT quốc gia

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga đi kiểm tra điểm thi ĐH-CĐ năm 2014. Ảnh: VGP/Nguyệt Hà

Trước hết, theo nguyện vọng của đông đảo học sinh và các nhà trường, Bộ đã lùi thời gian tổ chức kỳ thi để tạo thuận lợi cho thí sinh. Theo đó, thay vì diễn ra vào 9, 10, 11, 12/6/2015 theo Quyết định số 3538/QĐ-BGDĐT, kỳ thi THPT năm nay dự kiến sẽ tổ chức vào các ngày 1, 2, 3, 4/7/2015.

Điều này sẽ tạo sự ổn định tâm lý cho học sinh, phụ huynh và có thêm thời gian để các em ôn tập, hệ thống hóa kiến thức, chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi. Mặt khác, để các Sở GD&ĐT không phải thay đổi kế hoạch năm học đã công bố từ đầu năm, trong đó có việc tổ chức thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT.

Việc tổ chức thi theo cụm sẽ đảm bảo công bằng, khách quan và độ tin cậy của kỳ thi. Việc tổ chức thi ở cụm thi liên tỉnh hoặc cụm thi tỉnh là giống nhau, theo đúng quy định của quy chế thi, cùng một quy trình và đều do trường ĐH chủ trì nhằm đảm bảo sự công bằng, độ tin cậy của kết quả thi ở tất cả các cụm thi trên cả nước.

Ưu điểm thứ ba của kỳ thi này là giảm áp lực và tốn kém cho xã hội, thí sinh. Từ năm 2014 trở về trước, thí sinh phải tham dự 2 kỳ thi liền nhau: Thi tốt nghiệp THPT tại địa phương và thi tuyển sinh tại các trường ĐH-CĐ hoặc tại 4 cụm thi liên tỉnh.

Số lượng bài thi nhiều hơn: Nếu thi tốt nghiệp (4 bài) và tuyển sinh ĐH một khối (3 bài) - tổng cộng 7 bài;  nếu thi tốt nghiệp (4 bài) và tuyển sinh ĐH 2 khối (6 bài) - tổng cộng 10 bài; còn nếu thi tốt nghiệp (4 bài), tuyển sinh ĐH hai khối (6 bài) và tuyển sinh CĐ (3 bài) thì số bài thi tổng cộng của 1 thí sinh là 13 bài. Nay, thí sinh chỉ dự 1 kỳ thi, làm 4 bài thi tối thiểu, phổ biến là 5 hoặc 6 bài thi, cá biệt  là 8 bài thi.

Thí sinh cũng không phải đi đến các trường ĐH-CĐ hoặc đến 4 cụm thi (Cần Thơ, Quy Nhơn, Vinh, Hải Phòng) để tuyển sinh, do đó sẽ không phải đi quãng đường khá xa, gây áp lực giao thông và chi phí khá lớn cho việc đi lại.

Trước đây, các thí sinh phải thi tốt nghiệp THPT trong 3 ngày, thi tuyển sinh ĐH-CĐ mỗi đợt 3 ngày. Như vậy, thông thường thí sinh sẽ mất 6 ngày (nếu thi tốt nghiệp và 1 đợt ĐH), 9 ngày (nếu thi tốt nghiệp và 2 đợt ĐH), 12 ngày (nếu thi tốt nghiệp, 2 đợt ĐH và 1 đợt CĐ). Nay các em chỉ thi 4 ngày nên giảm được chi phí dự thi.

Trong kỳ thi THPT quốc gia, Bộ GDĐT chủ trương duy trì ổn định các mức thu lệ phí như năm 2014, không tăng thêm mức thu để không gây khó khăn cho thí sinh và gia đình. Thí sinh tham dự kỳ thi THPT quốc gia lấy kết quả chỉ để xét công nhận tốt nghiệp THPT không phải nộp lệ phí.Thí sinh lấy kết quả để xét tuyển vào các trường ĐH-CĐ thì lệ phí tuyển sinh tính theo số môn thí sinh đăng ký dự thi vẫn giữ mức thu giữ ổn định như năm 2014.

Trước đây, các tỉnh sử dụng ngân sách để tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT; trong kỳ thi THPT quốc gia tới đây, theo thống kê sơ bộ, bình quân cả nước chỉ có khoảng dưới 20% thí sinh dự thi chỉ để xét công nhận tốt nghiệp THPT. Do đó, phần kinh phí dành cho tổ chức thi tốt nghiệp THPT cũng sẽ giảm nhiều so với các năm trước. Bộ GD&ĐT đề nghị các tỉnh sử dụng nguồn ngân sách này cùng với làm tốt công tác xã hội hóa để tạo điều kiện đưa các thí sinh dự thi chỉ để xét công nhận tốt nghiệp THPT đến các cụm thi dự thi một cách an toàn, thuận lợi.

Thí sinh sẽ chỉ nộp hồ sơ xét tuyển vào ĐH, CĐ sau khi biết điểm thi. Ảnh: VGP/Nguyệt Hà

Ưu điểm tiếp theo của kỳ thi là quy chế miễn thi ngoại ngữ cho một số trường hợp để xét tốt nghiệp THPT tạo động lực thay đổi cách dạy, học ngoại ngữ. Việc miễn thi môn Ngoại ngữ cho các thí sinh có các chứng chỉ quốc tế có uy tín để xét công nhận tốt nghiệp nhằm tạo động lực để thay đổi cách dạy, học và thi môn Ngoại ngữ theo cả 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết.

Đáng chú ý, phương thức thi mới sử dụng kết quả 4 môn thi tối thiểu kết hợp với kết quả học tập tất cả các môn học ở lớp 12 của học sinh để xét công nhận tốt nghiệp THPT sẽ khắc phục tình trạng học lệch.

Theo quy định, sau khi có kết quả thi, thí sinh mới đăng ký tuyển sinh vào các ngành của trường ĐH-CĐ (sử dụng kết quả 4 môn thi tối thiểu và các môn thi tự chọn khác theo nguyện vọng). Việc này giúp thí sinh được tuyển vào học các trường ĐH-CĐ phù hợp với kết quả thi của mình và các trường tuyển sinh được những thí sinh phù hợp với yêu cầu của ngành đào tạo, tránh sự rủi ro như những năm trước đây đã có trường hợp thí sinh thi đạt điểm cao nhưng vẫn trượt ĐH.

Những trường sử dụng nhiều tổ hợp môn thi để xét tuyển cho một ngành hoặc nhóm ngành phải dành ít nhất 75% chỉ tiêu của ngành hoặc nhóm ngành đó để xét tuyển cho các tổ hợp môn thi tương ứng với các khối thi trước đây, 25% chỉ tiêu còn lại dành cho các khối thi mới.

Nếu thay đổi các khối thi truyền thống, các tổ hợp môn thi đã sử dụng để xét tuyển, các trường phải báo cáo Bộ GD&ĐT và thông báo công khai trên trang thông tin điện tử của trường, các phương tiện thông tin đại chúng trước ít nhất 3 năm. Điều này được đánh giá là để giải tỏa những lo lắng về thay đổi khối thi cũng như những đổi mới theo các phương thức tuyển sinh riêng của các trường ĐH-CĐ.

Một tác động tích cực nữa của Kỳ thi THPT Quốc gia là cách thức tổ chức thi theo cụm được cho là sẽ phát huy vai trò của các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương (gọi là các tỉnh) trong kỳ thi. Chủ tịch UBND tỉnh nơi đặt cụm thi thành lập Ban Chỉ đạo thi cấp tỉnh, có trách nhiệm chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể có liên quan và các cơ sở giáo dục trên địa bàn phối hợp, hỗ trợ, đảm bảo các điều kiện cần thiết cho kỳ thi.

Sở GD&ĐT đóng vai trò quan trọng trong các khâu tổ chức thi:  Chỉ đạo và kiểm tra việc hoàn thành kế hoạch dạy học, đánh giá xếp loại học sinh ở các nhà trường phổ thông; tổ chức cho thí sinh đăng ký dự thi, quản lý hồ sơ đăng ký dự thi và gửi dữ liệu đăng ký về Bộ GD&ĐT; chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất cho kỳ thi; phối hợp với trường ĐH chủ trì cụm thi tổ chức kỳ thi; điều động cán bộ, giáo viên tham gia coi thi, chấm thi, thanh tra thi; tổ chức xét công nhận tốt nghiệp và cấp bằng tốt nghiệp THPT cho thí sinh đăng ký tại tỉnh mình; phối hợp với các trường ĐH chủ trì cụm thi chuyển kết quả thi cho thí sinh.

Và cuối cùng, việc sử dụng thang điểm 20, đáp ứng yêu cầu phân hóa cao kết quả thi. Kỳ thi THPT quốc gia với mục đích sử dụng kết quả thi để xét công nhận tốt nghiệp, đồng thời làm căn cứ để các trường ĐH-CĐ sử dụng trong tuyển sinh.

Để đạt được mục đích nói trên thì yêu cầu phân hóa trình độ của thí sinh được phản ánh qua kết quả các môn thi trong kỳ thi phải được đặt ra ở mức độ cao hơn so với các kỳ thi riêng biệt như những năm trước (kỳ thi TN THPT và kỳ thi tuyển sinh ĐH-CĐ).

Để có độ phân hóa cao, chất lượng đề thi đóng vai trò rất quan trọng, đồng thời công tác coi thi, chấm thi cũng là những yếu tố tác động trực tiếp đến kết quả thi của thí sinh. Do vậy, việc mở rộng từ thang điểm 10 sang thang điểm 20 sẽ giúp công tác chấm thi phân hóa chi tiết hơn kết quả thi của thí sinh, hỗ trợ tốt cho công tác xét tuyển sinh của các trường ĐH-CĐ.