Nối trường nghề với doanh nghiệp
(Chinhphu.vn) - Trao cơ chế tự chủ tài chính cho các trường nghề, tạo điều kiện để doanh nghiệp tự đào tạo lao động sẽ giúp kết nối quy trình đào tạo nhân lực Việt Nam.
 |
| Ảnh minh họa |
Khi doanh nghiệp là trường nghề
Điển hình như việc Công ty Samsung Vina tuyển 38.000 lao động vừa tốt nghiệp THPT để đào tạo ngay từ đầu nhằm giúp người lao động nằm vững kỷ luật, kỹ năng ứng xử, thao tác nghề chuyên nghiệp… Một trong những lý do để Samsung Vina làm như vậy là không muốn nhận 38.000 lao động trình độ không đồng đều từ sơ cấp, trung cấp đến cả cao đẳng nhưng chưa thành thạo sử dụng máy móc thiết bị trong dây chuyền sản xuất của Công ty cũng như thiếu không ít những kỹ năng mềm. Và việc đào tạo lại những công nhân kỹ thuật “đã qua đào tạo, có bằng cấp” này đôi khi còn khó khăn hơn đào tạo người mới.
Hay như câu chuyện của Công ty cổ phần bảo vệ thực vật An Giang có kế hoạch tuyển 4.000 người tốt nghiệp trung cấp chuyên nghiệp (TCCN) đưa về 3 cùng (cùng ăn, cùng ở, cùng làm) với người nông dân và các kỹ sư nông nghiệp.
Ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần bảo vệ thực vật An Giang, cho biết việc tuyển lao động có trình độ TCCN và cho xuống cơ sở sản xuất cùng ăn ở, học tập và làm việc với nông dân sẽ là cách đào tạo hiệu quả, chuyển giao công nghệ và giảm chi phí lao động do những người tốt nghiệp TCCN có thể đảm nhận các vị trí mà trước đây các kỹ sư phải làm.
Nhận định về mô hình doanh nghiệp tự đào tạo, ông Nguyễn Quang Hưng, Phó Giám đốc Vietravel Hà Nội, cho rằng một trong những lợi thế của mô hình đào tạo này là doanh nghiệp có điều kiện cho học viên thực sự được sử dụng, thực tập trong điều kiện, môi trường làm việc thực tế.
Ông Hưng lấy ví dụ trong ngành du lịch, không phải cơ sở đào tạo nào cũng có thể đầu tư mô hình khách sạn, cơ sở lưu trú hay khu giải trí cao cấp theo đúng tiêu chuẩn.
Doanh nghiệp tự đào tạo kỹ năng cho người lao động được chứng minh hiệu quả qua thực tế của Việt Nam và trên thế giới song điều này không có nghĩa là các cơ sở đào tạo nghề không còn cần thiết. Bởi đây vẫn là nguồn cung cấp lớn nhất lao động qua đào tạo cho nền kinh tế với hệ thống giáo viên, trang thiết bị được đầu tư đồng bộ, có chiều sâu. Vấn đề là các trường nghề cần phải có sự kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp để đào tạo đúng địa chỉ, đúng yêu cầu thực tế.
Thay đổi tư duy, hạn chế bao cấp
Theo nhiều chuyên gia cần phải có sự thay đổi mạnh về tư duy dạy nghề, hạn chế bao cấp kinh phí ngân sách, khuyến khích doanh nghiệp tự đào tạo theo nhu cầu của mình.
TS. Hoàng Ngọc Vinh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho rằng trong đào tạo nghề, nếu những gì doanh nghiệp làm được thì các cơ sở dạy nghề công lập không nên làm mà dành nguồn kinh phí dư dôi ra để hỗ trợ lại cho doanh nghiệp. Còn các trường nghề tập trung đào tạo những ngành nghề mà doanh nghiệp không muốn làm, không thể làm hoặc không làm; tổ chức dạy nghề cho người yếu thế hoặc vùng kinh tế khó khăn.
Cơ chế bao cấp kinh phí hoạt động cho các trường nghề như hiện nay khiến các cơ sở này chưa thấy được sự cấp bách của việc muốn tồn tại thì phải lăn xả vào doanh nghiệp, là bạn đồng hành cùng doanh nghiệp, đào tạo phải gắn với nhu cầu doanh nghiệp, ông Vinh nói.
Bổ sung cho quan điểm trên tại một hội thảo về Đề án đổi mới giáo dục do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, Tổng Cục trưởng Tổng cục Dạy nghề Dương Đức Lân cho rằng cần quan niệm Nhà nước như một khách hàng lớn của hệ thống giáo dục đào tạo nói chung và hệ thống dạy nghề nói riêng. Căn cứ vào quy hoạch nhân lực quốc gia, nếu ngành, lĩnh vực kinh tế nào thiếu nhân lực thì ngân sách Nhà nước sẽ hỗ trợ cụ thể cho ngành đó, và rút lại nguồn kinh phí dành cho những ngành đã đáp ứng tương đối đủ nhu cầu của nền kinh tế, thậm chí đã dư thừa, thay vì cấp kinh phí cào bằng cho tất cả các ngành như hiện nay.
Nếu làm được điều này thì phần kinh phí Nhà nước cấp cho đào tạo nghề vừa có trọng tâm, trọng điểm đồng thời có tác động lan tỏa giúp các cơ sở đào tạo nghề có thể định hướng được hoạt động của mình tập trung, hiệu quả, tránh dàn trải.
Nguyệt Hà
