Thấu hiểu và hỗ trợ trẻ tự kỷ

Can thiệp càng sớm, trẻ tự kỷ càng có khả năng phục hồi. Ảnh VGP/Đỗ Cường

Bệnh tự kỷ có từ khi trẻ mới được sinh ra, nhưng phải đến ít nhất từ 6 tháng trở lên mới có vài dấu hiệu như: Nét mặt đờ đẫn, thờ ơ, không lanh lợi, không có nụ cười bình thường, không có phản ứng thích thú khi được mẹ nâng niu chăm sóc.

Tới khoảng 36 tháng tuổi thì biểu hiện mới rõ rệt như: Trẻ chậm nói và các hành vi tương tác với người khác kém... Trẻ trai dễ mắc gấp 4 lần trẻ gái.

TS. Lê Xuân Điệp, nguyên trưởng Khoa Tâm thần trẻ em-BV Nhi đồng 1, cho biết, “giai đoạn vàng” để điều trị cho trẻ tự kỷ là từ 6-36 tháng tuổi. Vì thế, các bậc cha mẹ cần nhận biết sớm dấu hiệu nghi ngờ của bệnh tự kỷ và đưa con đến bệnh viện.

Sự cảm thông, sự thấu hiểu, sự chấp nhận và hỗ trợ của cha mẹ, của gia đình và xã hội là một trong những phương pháp điều trị về mặt tâm lý rất tốt. Trong đó gia đình, cha mẹ có vai trò vô cùng quan trọng và quyết định đến quá trình điều trị của các trẻ tự kỷ.

BS. Lâm Hiếu Minh, Phó trưởng khoa Tâm lý tâm thần trẻ em-BV Tâm thần TPHCM, nhận định để đạt hiệu quả tốt nhất trong điều trị cho trẻ tự kỷ, cần phối hợp nhiều phương pháp như vừa dùng thuốc cho bệnh nhân, vừa tư vấn tâm lý cho các bậc cha mẹ để có thể tự điều trị cho con bằng phương pháp tâm lý và sự chấp nhận cho trẻ hòa nhập cộng đồng của nhà trường và xã hội... Trong đó, vai trò của cha mẹ rất quan trọng, vì cha mẹ là người gần gũi và thường xuyên ở bên trẻ. Cha mẹ cần phải được tập huấn và tư vấn phương pháp giáo dục tâm lý cho trẻ.

Vợ chồng chị Trần Thanh Hương, quận Tân Bình (TPHCM) là điển hình. Anh chị có cả hai con trai (4 tuổi và 7 tuổi) đều bị tự kỷ. Với sự hỗ trợ của các thầy thuốc, anh chị đã kiên nhẫn và tin tưởng điều trị theo đúng phương pháp được hướng dẫn.

Sau 3 năm, từ chỗ các con của anh chị không nhận biết được cha mẹ là ai, giờ đây chúng đã có thể nhìn, có thể ôm hôn cha mẹ và nói “Con yêu mẹ”. Lời nói bình thường đối với tất cả những đứa trẻ bình thường, nhưng với trẻ tự kỷ là cả sự nỗ lực vượt bậc.

Kết hợp tư vấn giáo dục và trị liệu

Trẻ tự kỷ ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm của toàn xã hội. Đã có nhiều trung tâm chuyên điều trị cho trẻ tự kỷ ra đời.

Tại TPHCM có 3 BV chuyên điều trị bệnh tự kỷ là BV Tâm thần TPHCM, BV Nhi đồng 1 và BV Nhi đồng 2. Thời gian qua, các BV đã điều trị có kết quả cho trẻ tự kỷ. Nhiều trẻ đã có hành vi tương tác và giao tiếp với cha mẹ rất tốt, nhiều trẻ đã được đến trường...

Không chỉ có hệ thống bệnh viện của Nhà nước, tại TPHCM có rất nhiều trung tâm hỗ trợ trẻ tự kỷ. Các cơ sở này cũng góp phần lớn trong việc điều trị và chăm sóc trẻ tự kỷ.

Ông Trần Văn Dương, Giám đốc trung tâm Tư vấn giáo dục và trị liệu trẻ em TPHCM, cho biết số trẻ tự kỷ đến Trung tâm ngày càng nhiều. Trung tâm kết hợp hai phương pháp điều trị là tư vấn giáo dục và trị liệu. Những trẻ bị bệnh ở mức độ nhẹ có thể khôi phục khả năng ngôn ngữ và các hành vi tương tác khoảng 80%.

Các bệnh viện cần hướng đến xây dựng khoa điều trị giáo dục tâm lý cho trẻ tự kỷ. Ảnh: VGP/Đỗ Cường

Tuy nhiên, theo TS. Lê Xuân Điệp, tại các BV, số lượng giường bệnh cũng như đội ngũ y bác sỹ chuyên ngành còn rất hạn chế, nên thường xuyên xảy ra tình trạng quá tải. Hơn nữa, việc điều trị trẻ tự kỷ phải kết hợp điều trị hành vi và giáo dục tâm lý. Trong khi đó, tại nhiều BV hiện chưa điều trị bằng phương pháp giáo dục tâm lý - một phương pháp chữa trị hiệu quả. Đây chính là hạn chế cần được ngành Y tế quan tâm đầu tư trong thời gian tới.

Xã hội mở rộng vòng tay

Nhân Ngày thế giới nhận thức về bệnh tự kỷ (2/4), đã có nhiều hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức của xã hội về căn bệnh này.

Cụ thể, vào ngày 6/4, tại hồ Bán nguyệt (Quận 7, TPHCM),  Bộ LĐTBXH, Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam, UBND TPHCM, Đài truyền hình Việt Nam và Công ty TNHH phát triển Phú Mỹ Hưng phối hợp tổ chức ngày đi bộ vì trẻ tự kỷ. Dự kiến sẽ có khoảng 12.000 người tham gia chương trình này.

Trong khuôn khổ Hội chợ sách năm 2014 diễn ra tại TPHCH, Công ty Văn hóa sáng tạo Trí Việt-First New đã tổ chức hội thảo chủ đề “Hỗ trợ và thấu hiểu trẻ tự kỷ”. Đây cũng là tên gọi của cuốn sách do TS. Phạm Toàn và BS. Lâm Hiếu Minh biên soạn, một cẩm nang rất quý báu đồng hành cùng trẻ tự kỷ được First New phát hành nhân Ngày thế giới nhận thức về bệnh tự kỷ 2/4.

Được xã hội quan tâm, chấp nhận cũng là điều mong mỏi vô cùng lớn lao của các bậc phụ huynh. Cho dù tự kỷ, các em cũng vẫn sẽ lớn lên hạnh phúc khi được hiểu, được yêu thương và giúp đỡ. Một thế giới thân thiện, đó là điều mà những trẻ em tự kỷ đang cần.

Thanh Thủy