Thực phẩm chức năng: "Thần dược" hay "tội đồ"?

Theo PGS.TS Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội TPCN, thời gian qua, do nhiều công ty quảng cáo quá mức công dụng của sản phẩm TPCN khiến người tiêu dùng lầm tưởng TPCN có tác dụng như thuốc và có thể thay thế thuốc chữa bệnh trong quá trình điều trị. Từ đó, đã tạo ra 2 chiều hướng trái ngược nhau về TPCN như trên.

Ông Đáng cũng cho biết, sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế và Bộ TT&TT trong việc rà soát các hoạt động sản xuất, kinh doanh, quảng cáo TPCN đã góp phần làm sạch những “con sâu” của ngành TPCN.

Không chỉ là các công ty sản xuất, kinh doanh TPCN bị phạt mà một số cơ quan thông tin đại chúng cũng đã phải chịu trách nhiệm trước cơ quan quản lý khi không kiểm soát kỹ giấy phép quảng cáo TPCN trước khi đăng tải, ông Đáng cho biết.

Cũng theo ông Đáng, TPCN có tác dụng rất lớn trong hỗ trợ và chăm sóc sức khỏe của người bệnh nếu hiểu đúng, làm đúng và sử dụng đúng. Đặc biệt, trong quá trình điều trị bệnh, bác sĩ điều có thể sẽ là người tư vấn trực tiếp cho người bệnh và cộng đồng sử dụng TPCN kết hợp với thuốc điều trị để hỗ trợ điều trị bệnh hoặc phòng ngừa bệnh tái phát.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, quản lý TPCN ở nước ta hiện nay đang có nhiều bất cập. Mặc dù, Luật An toàn thực phẩm đã có quy định về TPCN, nhưng các thông tư hướng dẫn vẫn bế tắc.

Xung quanh vấn đề này, ông Trần Quang Trung, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), thừa nhận, việc ban hành thông tư hướng dẫn quản lý về TPCN là chậm vì các cơ quan quản lý muốn làm “chắc”.

Nguyên nhân có những vấn đề vẫn chưa tìm được “tiếng nói chung”, vì vậy các nhà làm luật cần thêm thời gian bàn thảo kỹ lưỡng và khách quan nhất, đặc biệt là vấn đề có nên để bác sĩ kê đơn TPCN hay không.

“Nếu quy định TPCN cần phải kê đơn sẽ nảy sinh mâu thuẫn như kê chung với thuốc hay kê riêng. Trường hợp kê chung với thuốc thì người dân có thể sẽ bị lợi dụng (không biết là thuốc hay TPCN). Nếu kê riêng thì vi phạm Luật An toàn thực phẩm, vì luật này quy định TPCN không cần phải kê đơn, nhưng phải có tư vấn của bác sĩ, thầy thuốc”, ông Trung nói.

Mặt khác, việc kê đơn TPCN còn dễ nảy sinh tiêu cực, vì khi đó bác sĩ sẽ giống như trình dược viên bán thuốc.

Với những vấn đề trên, ông Trung cho rằng, cần phải bàn bạc để đưa ra giải pháp khách quan nhất khi ban hành thông tư hướng dẫn quản lý về TPCN.

Hiệp hội TPCN Việt Nam vừa ban hành Bộ Tiêu chuẩn Thực hành tốt sản xuất TPCN (GMP-HS) nhằm đảm bảo kiểm soát tốt chất lượng sản phẩm TPCN. GPM-HS là 1 trong 3 tiêu chuẩn bắt buộc đối với các công ty nghiên cứu, sản xuất TPCN gồm: Thực hành tốt nông nghiệp và thu hái với cây thảo dược TPCN; thực hành tốt sản xuất TPCN, và thực hành tốt vận chuyển TPCN. Nếu đáp ứng được 3 tiêu chuẩn này, các sản phẩm TPCN do Việt Nam sản xuất sẽ có cơ hội tìm được thị trường tại các quốc gia ASEAN và thế giới.

Hiền Minh