Tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ đọc tờ trình của Chính phủ tại phiên họp - Ảnh: VGP/Đình Hải

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét, cho ý kiến tại phiên họp thứ 22 diễn ra vào chiều 12/3.

Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trình bày tại phiên họp cho biết, Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 14/6/2005 (thay thế Luật Giáo dục năm 1998) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ngày 25/11/2009 (sau đây gọi chung là Luật Giáo dục) đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho tổ chức và hoạt động giáo dục.

Qua 12 năm thực hiện, Luật giáo dục đã góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục, nâng cao trình độ dân trí và chất lượng nguồn nhân lực, góp phần đào tạo nhân tài cho đất nước.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện Luật đã nảy sinh một số điểm chưa phù hợp với tình hình thực tiễn như: Hệ thống giáo dục quốc dân; mục tiêu, yêu cầu, nội dung, phương pháp và chương trình giáo dục; văn bằng chứng chỉ; giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên; quản lý Nhà nước về giáo dục; đào tạo, bồi dưỡng đối với nhà giáo; chính sách đối với học sinh, sinh viên sư phạm...

“Tại thời điểm hiện nay, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là cần thiết. Sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục sẽ góp phần khắc phục những hạn chế, bất cập; tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, quan điểm sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là phải thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về giáo dục, đặc biệt là các quan điểm của Đảng đã được nêu trong các nghị quyết: Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII; Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X; Nghị quyết số 29-NQ/TW; Nghị quyết số 19-NQ/TW; Nghị quyết số 88/2014/QH13.

Sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục nhằm cụ thể hóa Hiến pháp 2013 với những nội dung liên quan đến giáo dục và đào tạo. Sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục cần bảo đảm tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tiễn, thiết thực thông qua việc lựa chọn sửa đổi, bổ sung những nội dung để giải quyết vấn đề “nút thắt” trong thực hiện đổi mới giáo dục, nhằm triển khai hiệu quả Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông và huy động được các nguồn lực trong và ngoài nước cho phát triển giáo dục. Các nội dung sửa đổi, bổ sung Luật phải trên cơ sở đánh giá thực tiễn thi hành Luật trong thời gian qua, nhận diện rõ vướng mắc từ thực tế để sửa đổi, bổ sung.

Sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục cần bảo đảm tính kế thừa và phát triển của các quy định pháp luật hiện hành về lĩnh vực giáo dục và đào tạo, bảo đảm Luật Giáo dục vừa là luật khung, làm nền tảng cho các luật chuyên ngành về giáo dục như giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp... vừa đáp ứng yêu cầu điều chỉnh các cấp học khác như giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông. Sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục cần tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế trong việc xây dựng Luật về giáo dục và đào tạo, bảo đảm các quy định của Luật Giáo dục phù hợp với quá trình hội nhập quốc tế.

Dự án Luật bao gồm 03 điều, cụ thể, Điều 1 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục số 38/2005/QH12 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 44/2009/QH12 gồm 53 điều (khoản)/114 điều. Điều 2, thay thế một số cụm từ; bãi bỏ một số điều, cụm từ tại một số điều, khoản của Luật Giáo dục số 38/2005/QH12 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 44/2009/QH12. Điều 3 là hiệu lực thi hành.

Tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục, Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật Giáo dục của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng đề nghị Ban Soạn thảo dự án Luật tiếp tục nghiên cứu, bám sát các quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước để thể chế hóa các chính sách cơ bản, tập trung làm rõ triết lý giáo dục, các điều kiện bảo đảm để phát triển giáo dục có chất lượng. Đồng thời, cần nghiên cứu để đưa ra những quy định mang tính dự báo, đặt nền móng và tạo cơ sở pháp lý để triển khai những chính sách giáo dục mới.

Về hồ sơ dự án Luật, Báo cáo thẩm tra đánh giá, nhìn chung, hồ sơ dự án Luật đã cơ bản bảo đảm các đầu mục văn bản so với quy định. Tuy nhiên, để cung cấp thêm thông tin cho đại biểu Quốc hội trong việc xem xét và quyết định các chính sách mới, đề nghị Ban Soạn thảo và các cơ quan hữu quan bổ sung thêm các luận cứ, đánh giá đầy đủ các tác động do việc thực hiện chính sách mới mang lại, trong đó có đánh giá tác động về vấn đề bình đẳng giới trong dự án Luật.

Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cũng đề nghị Ban Soạn thảo rà soát các quy định của Luật để tránh mâu thuẫn, chồng chéo với quy định của các luật khác; điều chỉnh các lỗi kỹ thuật, bảo đảm tính nhất quán trong các quy định của Luật; tách riêng một điều về giải thích từ ngữ trong Luật Giáo dục.

Thảo luận tại phiên họp, UBTVQH đã đóng góp ý kiến, làm rõ những vấn đề liên quan đến sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục; phạm vi, nội dung sửa đổi; vị trí của Luật Giáo dục trong hệ thống pháp luật về giáo dục; công tác quản lý giáo dục; về hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, liên thông; quy định liên quan đến người học; quy định liên quan đến nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục...

Nguyễn Hoàng