Tuyển sinh trường dạy nghề: Cần chế tài mạnh để phân luồng?

Ảnh minh họa

Tuyển sinh khó khăn

Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, công tác tuyển sinh TCCN năm học 2015-2016, 2016-2017 tiếp tục gặp nhiều khó khăn hơn so với các năm học trước.

Ngoài việc đẩy mạnh công tác tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh từ cấp THCS tới THPT, Bộ cũng đã áp dụng chính sách miễn giảm học phí cho học sinh học nghề ngay sau khi hoàn thành chương trình THCS, đồng thời, chú trọng tuyên truyền nhằm nâng cao hiệu quả tuyển sinh, phân luồng bằng nhiều hình thức phong phú, linh hoạt. Nhờ đó, công tác phân luồng đã cho thấy dấu hiệu tốt. Năm học 2015-2016, số thí sinh tốt nghiệp THCS vào học TCCN là 30.907 học sinh, chiếm 22%, tăng hơn 10.000 học sinh so với năm 2014. Tuy nhiên, con số này vẫn còn rất khiêm tốn so với mục tiêu đặt ra.  

Mặc dù số thí sinh nhập học tại các trường ĐH, CĐ đã có xu hướng giảm trong 3 năm qua nhưng số thí sinh nhập học vào các cơ sở đào tạo TCCN trong năm học 2015-2016 là 143.135 học sinh, đạt 51% so với 280.640 tổng chỉ tiêu được xác định. Nhiều cơ sở đào tạo TCCN không thể tuyển sinh đủ chỉ tiêu, đặc biệt có hơn 20 cơ sở không tuyển được học sinh TCCN trong năm 2015.

Về tỉ lệ thí sinh nhập học, các trường TCCN có 79.984 học sinh, chiếm 56%; các trường CĐ có 54.764 học sinh, chiếm 38%; các trường ĐH có 6.082 học sinh, chiếm 4%; các cơ sở khác có 2.305 học sinh, chiếm 2%; trong khi đó, mục tiêu đặt ra là đến năm 2020 phải thu hút 30% học sinh PTTH và THCS sau tốt nghiệp đi học nghề.

Ông Lê Phùng Hưng (Trường Trung cấp Kinh tế Kỹ thuật Bắc Thăng Long) cho biết, cơ sở đào tạo của ông vào thời kỳ cao điểm từng tuyển và đào tạo tới 12.000 học sinh. Do có ký kết cung cấp việc làm với doanh nghiệp nên học sinh ra trường được cam kết sẽ có việc làm luôn tại Khu công nghiệp Bắc Thăng Long. Tuy nhiên, 2 năm gần đây, việc nhiều doanh nghiệp thu hẹp quy mô sản suất, sa thải bớt công nhân và không tuyển mới đã ảnh hưởng trực tiếp tới chỉ tiêu tuyển sinh của trường. Ông Hưng cho hay, năm học 2015-2016, trường chỉ tuyển được 400 học sinh. Đây cũng là tình trạng chung của các trường TCCN và dạy nghề khác.

Cần chế tài mạnh hơn nữa để phân luồng

Chỉ thị số 10 của Bộ Chính trị; Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Chiến lược phát triển giáo dục đào tạo giai đoạn 2011-2020 xác định rõ phải đáp ứng 30% học sinh tốt nghiệp THCS đi học nghề. Đại diện các Sở GD&ĐT đều nhất trí đây là chiến lược vĩ mô tốt, nhưng để thực hiện được cần chế tài mạnh hơn nữa.

Theo ông Thái Văn Tài, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk: “Hiện nay, tâm lý chuộng bằng cấp đã giảm đi nhiều, thể hiện rõ nhất ở kỳ thi THPT quốc gia 2016 với việc tỉ lệ học sinh Đắk Lắk đăng ký thi cụm địa phương tăng lên rõ rệt. Điều đó chứng tỏ học sinh đã có sự phân luồng cho chính mình, ưu tiên cơ hội việc làm và cơ hội nuôi sống bản thân hơn. Đó là tín hiệu chuyển biến từ người dân. Nếu ta có chế tài mạnh hơn nữa, chắc chắn việc phân luồng sau TCCN sẽ có kết quả tốt”.

Còn theo đại diện Sở GD&ĐT Đà Nẵng, một mặt cần kiên quyết thực hiện đến năm 2017, các trường ĐH không đào tạo TCCN, tiến tới giảm dần chỉ tiêu đào tạo TCCN ở trường CĐ, một mặt cần có chính sách mạnh mẽ hơn với phân luồng. “Nếu không có quyết sách lớn, việc phân luồng của chúng ta sẽ dễ bị phá vỡ”.

Về vấn đề phân luồng, theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bùi Văn Ga, điều quan trọng nhất vẫn là thực hiện quy hoạch toàn hệ thống, cả giáo dục phổ thông và giáo dục ĐH. “Bộ đang đặc biệt quan tâm đến việc quy hoạch và đây là 1 trong 8 nhiệm vụ trọng tâm cho ngành mà Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đặt ra. Có như vậy mới xử lý được về cơ bản vấn đề phân luồng, cơ cấu nhân lực…”, Thứ trưởng Bùi Văn Ga cho biết.

Bên cạnh đó, Vụ trưởng Vụ Giáo dục và Đào tạo, Dạy nghề (Ban Tuyên giáo Trung ương) Nguyễn Đắc Hưng cũng nhận định: “Điều quan trọng nhất vẫn là chất lượng đào tạo của các trường TCCN. Nói gì thì nói, lý do chính khiến xã hội không chọn học nghề sau THCS, THPT đó là chất lượng đào tạo nghề chưa cao, học sinh ra trường chưa có việc làm ngay. Vì thế, bên cạnh các chính sách vĩ mô của Nhà nước, chính các trường cũng cần chủ động nỗ lực nâng cao chất lượng đào tạo của mình một cách thiết thực. Lúc ấy, xã hội và các doanh nghiệp sẽ tìm đến mà không cần đến một chính sách, chế tài cứng rắn”.

Nguyệt Hà