Các khuyến nghị quốc tế về thị trường vốn và ngân hàng

Quang cảnh Diễn đàn VFB ngày 2/12/2014. Ảnh: VGP/Huy Thắng

Đây là một số nội dung được các Nhóm công tác đưa ra tại diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF) 2014 cuối kỳ với chủ đề “Doanh nghiệp hướng tới các hiệp định thương mại mới” ngày 2/12.

Trước đó, ngày 20/11, Ngân hàng nhà nước (NHNN) ban hành Thông tư 36/TT-NHNN về “Quy định các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn hoạt động của các Tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài”. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 1/2/2015.

Nhóm công tác Ngân hàng của VBF cho rằng, thời hạn này là quá gấp để các ngân hàng chuẩn bị kịp tình trạng thanh khoản và đề nghị xem xét gia hạn thời gian hiệu lực thi hành Thông tư 36 để các ngân hàng chuẩn bị kịp tình trạng thanh khoản.

Về quy định ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, ngân hàng hợp tác xã được sử dụng nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung dài hạn với tỷ lệ tối đa là 60%, Nhóm công tác đề nghị NHNN cho phép ngân hàng được tự quyết định nên sử dụng nguồn vốn của ngân hàng để mua trái phiếu hay mua tài sản dài hạn.

Ông Dominic Scriven - Trưởng Nhóm công tác thị trường vốn cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước nhận định thị trường tài chính Việt Nam hiện nay cần một lượng vốn lớn lên tới 5-10 tỷ USD. Tuy nhiên, thị trường này của Việt Nam đang rất nhỏ so với các nước trong khu vực ASEAN, đồng nghĩa với việc Việt Nam chưa thật sự thu hút được dòng tiền lớn và dài hạn của các nhà đầu tư chứng khoán nước ngoài. Từ đầu năm 2014 đến nay mới có khoản 150 triệu USD đầu tư vào thị trường vốn là còn số quá nhỏ so với con số FDI.

Theo ông Dominic Scriven, toàn bộ quá trình cổ phần hóa cần phải được thực hiện quyết liệt hơn, chẳng hạn, cần chào bán ít nhất 30-40% doanh nghiệp sẽ cổ phần hóa để tăng thanh khoản trên thị trường. Dù Chính phủ Việt Nam thể hiện quyết tâm cao nhưng việc triển khai còn chưa được như mong đợi khi các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam không nắm được danh sách công ty và thời điểm cổ phần hóa theo từng quý của các tập đoàn, tổng công ty dự định cổ phần hóa… Điều này khiến các nhà đầu tư quan tâm không đủ thời gian cần thiết để nghiên cứu, tìm hiểu doanh nghiệp và chuẩn bị vốn cần thiết để đầu tư vào doanh nghiệp sắp cổ phần hóa. Nhiều hoạt động cổ phần hóa nhà đầu tư chỉ biết thông qua báo chí một cách ngẫu nhiên.

Để khắc phục những khó khăn này, ông Dominic Scriven cho rằng cần mời một số tổ chức hàng đầu quốc tế có uy tín quảng bá cho việc cổ phần hóa các doanh nghiệp lớn, giúp các nhà đầu tư quốc tế biết đến và tin tưởng hơn về việc cổ phần hóa các công ty này.

Nhóm công tác cũng đề nghị Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) công bố báo cáo tài chính hàng năm và định kỳ hàng quý công bố thông tin về hoạt động đầu tư và thoái vốn để công chúng có thể tham gia giám sát.

Theo Chủ tịch Ủy ban chứng khoán Nhà nước Vũ Bằng, Chính phủ đang rất quan tâm đẩy mạnh sự phát triển của thị trường chứng khoán, tuy còn nhỏ nhưng đang tăng trưởng khá. Hệ thống pháp lý liên quan đến quỹ mở, ETF cũng đang được hoàn thiện tạo thêm sức bật cho thị trường. Các vấn đề như nới tỷ lệ sở hữu vốn nhà đầu tư nước ngoài đang được hoàn thiện một cách đồng bộ có thể ban hành vào nửa cuối năm 2015.

Phản hồi các góp ý, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng NHNN luôn đạt mục tiêu hướng tới chuẩn mực quốc tế (ví dụ chuẩn mực Basel 2). NHNN đã và sẽ tiếp tục trao đổi với Nhóm công tác ngân hàng để lắng tiếp thu các ý kiến, nếu cần sẽ điều chỉnh các quy định cho phù hợp góp phần tạo môi trường kinh doanh lành mạnh của TCTD và an toàn của toàn hệ thống.

Bà Nguyễn Thị Hồng cũng đồng tình quan điểm phải đẩy mạnh phát triển thị trường vốn, giảm áp lực vay vốn đối với ngân hàng. Chính phủ cũng đã đã cho phép lập quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, quỹ tín dụng, tại các địa phương để hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.

Huy Thắng