Cần cơ chế hài hòa để phát triển dịch vụ liên lạc miễn phí

Dịch vụ OTT đã xuất hiện từ lâu với thế hệ đầu như: Skype, Yahoo, Facebook. Cho đến nay, các sản phẩm mới có nhiều như Viber, Line, Zalo, Kakao bắt đầu phát triển từ 2011- 2012 và đến đầu năm 2013 phát triển mạnh.

Thị trường... nở rộ

Bạn Nguyễn Văn Hà (SV Đại học Hà Nội) cho biết nhờ dùng Viber nên vẫn thường xuyên liên lạc được với bạn bè đang du học, nhờ đó việc giữ liên lạc và thông tin học hành, tình cảm bạn bè cũng gần gũi hơn. Còn ông Hoàng Văn Thắng (ở Nam Định, hiện đang đi làm lại Đồng Nai) thường sử dụng Zalo để nói chuyện với gia đình và hai người con (một người ở Hà Nội, một người ở Nam Định).

Như vậy, OTT ra đời đã đánh trúng tâm lý muốn trò chuyện, hàn huyên, thậm chí là trao đổi công việc thường xuyên của người tiêu dùng. Thêm vào đó, dịch vụ này cũng thuận tiện do có nhiều phương thức "chia sẻ" như tin nhắn, gọi điện, gửi kèm giọng nói, hình ảnh; người dùng vừa chia sẻ được nhiều nội dung hơn lại vừa tiết kiệm chi phí, trong đó, lợi ích quan trọng nhất là tiết kiệm chi phí. Chính vì vậy, lượng khách của OTT ngày càng đông đảo và các dịch vụ tương tự ngày càng nở rộ. Trong các sản phẩm mới hiện nay của dịch vụ OTT có Viber là phổ biến nhất (với khoảng 8 triệu người sử dụng), tiếp đến là Zalo (4 triệu người), rồi đến Line, Kakao…

Ông Vương Quang Khải, Phó Tổng Giám đốc VNG (doanh nghiệp đang cung cấp dịch vụ Zalo) cho biết ngay khi xuất hiện tại Việt Nam, các dịch vụ OTT như Zalo, Line, KakaoTalk… đã được cộng đồng người sử dụng đón nhận do có khả năng cho phép gọi điện, nhắn tin, gửi tin nhắn bằng giọng nói, hình ảnh... miễn phí trên nền Internet.

Đây là xu hướng công nghệ trên thế giới, phục vụ người dân. Ông Khải cũng cho biết, VNG cũng như một số nhà cung cấp dịch vụ OTT khác tại Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn và lo lắng cho “số phận” của dịch vụ này vì Nhà nước chưa có cơ chế quản lý cụ thể.

Tại buổi tọa đàm mới đây về chính sách quản lý OTT ở Việt Nam, một số nhà mạng lớn ở Việt Nam “kêu trời” vì  thiệt hại nặng nề về doanh thu từ khi có OTT.

Lý do cụ thể là doanh thu của nhà mạng tại Việt Nam đến từ dịch vụ thoại và nhắn tin chiếm khoảng 80%. Lãnh đạo các đơn vị này đưa ra dẫn chứng về con số thất thu sau khi OTT ra đời: MobiFone thất thu mỗi năm gần 1.000 tỷ đồng; VNPT thiệt hại từ 9-10% doanh thu; Viettel mất hàng ngàn tỷ đồng/năm…

Thiệt hại này không chỉ có riêng tại Việt Nam mà theo Hãng nghiên cứu thị trường Ovum, những ứng dụng OTT trong năm 2012 đã khiến các nhà mạng trên thế giới thất thu đến 23 tỷ USD và dự đoán trong năm 2016, ước tính con số này lên tới 54 tỷ USD vì đây là xu hướng tất yếu trong tương lai.

Đại diện cho các doanh nghiệp phát triển dịch vụ OTT, ông Khải cho rằng mặc dù sự phát triển của dịch vụ OTT đang tác động tới doanh thu về tin nhắn, gọi điện nhưng nó cũng góp phần đẩy mạnh nhu cầu sử dụng dữ liệu 3G, Mobile Internet cho các nhà mạng.

Cần chính sách quản lý để hài hòa lợi ích 

Để giải quyết hợp lý lợi ích của 3 bên (nhà mạng, nhà cung cấp dịch vụ OTT và người dùng), nhiều quốc gia hiện nay đang sử dụng 2 phương án: Thứ nhất là nhà mạng cùng “bắt tay” với các công ty cung cấp dịch vụ OTT; thứ hai là cách tạo ra sản phẩm mới để cạnh tranh với các công ty này.

Ông Vương Quang Khải nhấn mạnh để có thể phát triển lâu dài, các doanh nghiệp OTT đang mong muốn có sự hợp tác chặt chẽ với các nhà mạng như Viettel, VinaPhone, MobiFone…  để cung cấp cho cộng đồng người tiêu dùng dịch vụ tốt nhất, thay vì sự hợp tác mới chỉ dừng lại ở việc chạy trên nền dịch vụ của nhà mạng như hiện nay.

Ông Khải cũng đưa ra phương án gợi ý, các bên nên cùng nhau hợp tác, mở ra kênh thanh toán trên mobile, cung cấp các dịch vụ phi thoại, dịch vụ giá trị gia tăng hướng tới những nhu cầu thiết yếu của người sử dụng như y tế, giải trí… Chính hình thức hợp tác đôi bên cùng có lợi giữa doanh nghiệp OTT với các nhà mạng sẽ tạo ra lợi ích cho người dùng và các bên liên quan.

Còn theo ông Nguyễn Phong Lộc, người phụ trách mảng ứng dụng và game của Công ty NHN Việt Nam (Công ty cung cấp dịch vụ Line Messenger), nhà mạng có lợi thế sở hữu nguồn lực hạ tầng mạnh, lượng khách hàng lớn, còn điểm mạnh của doanh nghiệp OTT là sự sáng tạo, nên nếu hợp tác, chắc chắn sẽ giúp người dùng được hưởng nhiều dịch vụ giá trị.

Với lý do trên, ông Lộc đề xuất mô hình cụ thể là Công ty Line sẵn sàng cùng các mạng thông tin di động xây dựng sản phẩm dành riêng cho thị trường Việt Nam, có thể là dịch vụ mang thương hiệu của nhà mạng hoặc đồng thương hiệu như “Viettel - Line”, “MobiFone - Line”...

Về phía Bộ TTTT, Thứ trưởng Lê Nam Thắng cho biết Bộ nhìn nhận OTT là thành tựu khoa học công nghệ mang lại lợi ích cho người dùng. Mặc dù OTT có mặt hạn chế hoặc gây ảnh hưởng đến doanh thu của các mạng di động nhưng Bộ xác định về nguyên tắc chung sẽ không cấm đoán cực đoan như một số nước đã làm, tuy nhiên cũng cần có chính sách quản lý để hài hòa lợi ích cho tất cả các bên để phát triển lĩnh vực này.

Thúy Hà