Cần đưa quy định về mang thai hộ vào Bộ luật Dân sự
(Chinhphu.vn) - Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 có quy định nội dung mang thai hộ. Đây là một chế định pháp lý mới, cần phải được nghiên cứu đưa vào Bộ luật Dân sự (sửa đổi) lần này với tư cách là một quy phạm pháp luật dân sự điều chỉnh về quan hệ mang thai hộ.
Vấn đề là cần phải đi sâu phân tích, làm rõ lý luận, dự báo tình huống và các khía cạnh pháp lý khác, làm cơ sở cho việc bổ sung những nội dung rõ ràng hơn trong chế định về mang thai hộ vào Bộ luật Dân sự (sửa đổi), tạo ra những định chế pháp lý chặt chẽ để điều chỉnh loại hình mang thai hộ này một cách tốt nhất.
Theo Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: “Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bằng việc lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con.
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định tương đối đầy đủ về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, nhưng lại không quy định cụ thể quyền nghĩa vụ vật chất của các bên trong quan hệ mang thai hộ vì mục đích thương mại.
Mặt khác, Luật này chưa dự liệu tình huống người mang thai hộ bị tai biến dẫn đến tử vong hoặc tàn tật suốt đời vì lý do mang thai hộ để xác định chủ thể gánh chịu hậu quả dân sự. Đây là một điểm mà Bộ luật Dân sự bắt buộc phải bổ sung.
Mang thai hộ cũng là quyền về nhân thân
Từ những căn cứ như đã phân tích trên đây, nội dung quan hệ mang thai hộ phải được biên soạn thành một chế định có tính hệ thống để đưa vào bổ sung trong Bộ luật Dân sự (sửa đổi) lần này.
Với ý nghĩa đó, người viết đề xuất, tại Điều 39 Dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi) cần bổ sung quyền được mang thai hộ cho người khác theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình.
Đưa nội dung mang thai hộ vào điều này là hợp lý vì mang thai hộ cũng là quyền về nhân thân và là một quy trình sinh học có sự can thiệp kỹ thuật ngành Y như việc hiến, nhận mô, bộ phận cơ thể khác mà điều luật này đã quy định.
Về hợp đồng mang thai hộ, đây là một loại giao dịch dân sự có điều kiện đặc biệt bởi giao dịch này sẽ làm phát sinh, thay đổi cả trên lĩnh vực sinh lý và tâm lý của người mang thai hộ (nhất là lĩnh vực tình cảm), nó còn có liên quan đến nhiều mối quan hệ trong cuộc sống của các chủ thể khác tham gia... cho nên cần phải quy định chặt chẽ về nội dung, hình thức của loại hợp đồng này.
Theo người viết, hợp đồng này nên biên soạn thành một mục riêng và đưa vào chương XVI là phù hợp với tính chung nhất là loại hợp đồng nhưng mang tính đặc thù riêng, không trùng lắp với các loại hợp đồng khác.
Về nội dung, cần quy định chi tiết quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia ký kết hợp đồng, trong đó phải tính đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe cho người mang thai hộ khi có sự cố xảy ra xuất phát từ việc mang thai hộ này (kể cả trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo).
Việc đề xuất đưa nội dung mang thai hộ thành những quy phạm vào Bộ luật Dân sự (sửa đổi) lần này có ý nghĩa bổ sung, tạo sự đồng bộ giữa hai ngành luật, sát hợp hơn với thực tiễn đời sống xã hội, bảo đảm cho các quan hệ dân sự được điều chỉnh một cách chặt chẽ hơn.
LS Đoàn Công Thiện
Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Kiên Giang
