Viết SGK mới: Cần những soạn giả “2 trong 1”

SGK tương lai của Việt Nam nhất định phải được thiết kế tích hợp với máy tính bảng, internet và công nghệ di động. Ảnh minh họa

Theo GS. Đinh Quang Báo (Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo Đổi mới chương trình SGK phổ thông), yêu cầu của SGK mới thực sự là một cẩm nang tổ chức dạy học, trong đó hoạt động tìm tòi là đơn vị cấu trúc với các mã hóa về kiến thức, kỹ năng, thái độ.

Điều này đòi hỏi tác giả phải có năng lực “2 trong 1”, nghĩa là người viết vừa là nhà khoa học cơ bản rất giỏi, vừa là người am hiểu về giáo dục phổ thông cũng như tâm lý, trình độ của học sinh phổ thông.

Tuy nhiên, ở nước ta hiện không có cơ sở (viện hay trung tâm) nghiên cứu biên soạn SGK riêng biệt như một số nước khác. Phần lớn các tác giả tự rút kinh nghiệm qua tham gia nhiều đợt biên soạn SGK. Theo GS. Báo, vì thế, dù rất uyên bác về chuyên môn nhưng họ bị hạn chế về tri thức giáo dục học. Đó thực sự là một khó khăn.

Mặt khác, yêu cầu xây dựng một chương trình học tích hợp để làm nền tảng cho một bộ sách tích hợp cũng đòi hỏi người biên soạn phải giỏi nhiều môn khoa học.

Thầy Hoàng Hải (giáo viên Hóa, Trường THPT Chuyên ĐHSP Hà Nội) dẫn một thí dụ: Chỉ riêng môn Hóa đã có rất nhiều phân môn, thế nên chọn phân môn nào để tích hợp với môn sinh học, địa lý học trong việc viết bộ sách tích hợp liên môn kiểu như "Khoa học về sự hình thành Trái đất" là không đơn giản.

Vì thế, để có một cuộc cách mạng thực sự về SGK đòi hỏi các soạn giả phải thực hiện một cuộc cách mạng về cập nhật thông tin kiến thức liên môn.

Hiện nay, xu hướng của công nghệ mang tính mở cho phép nhiều bên, nhiều dạng SGK, thầy cô giáo và học sinh có thể tương tác với nhau, do đó, TS. Vũ Tuấn Anh (Viện Nghiên cứu Giáo dục Việt Nam) cho rằng SGK tương lai của Việt Nam nhất định phải được thiết kế tích hợp với máy tính bảng, Internet và công nghệ di động.

Tuy nhiên, GS. Đinh Quang Báo vẫn lạc quan cho rằng chúng ta không thiếu người giỏi để viết sách, và để biên soạn 1 bộ sách, không nhất thiết phải cứ là người có học hàm GS, TS. Còn theo Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Vinh Hiển, người viết SGK có thể là giáo viên, người làm công tác quản lý, nghiên cứu, thậm chí có thể là những người không hoạt động trong lĩnh vực giáo dục.

TS. Vũ Tuấn Anh đề xuất Bộ GDĐT cần thí điểm xã hội hóa 1 giáo trình SGK mới (ví dụ môn Khoa học tự nhiên lớp 9), cho một đơn vị hoặc tập thể nào đó biên soạn. Bộ sách mới và bộ sách đang sử dụng sẽ được kiểm chứng nhằm kiểm tra tính ưu việt và khuyết điểm của mỗi bộ. Quá trình hoàn thiện cần được thực hiện qua từng dự án nhỏ khi giáo viên, phụ huynh và học sinh sẽ đánh giá chính xác và hiệu quả nhất những gì mang lại giá trị cho họ.

Bên cạnh đó, GS Đinh Quang Báo cho rằng để có đội ngũ người biên soạn SGK đạt chuẩn “2 trong 1”, chúng ta cần tập hợp những nhà khoa học có kiến thức chuyên môn vững vàng, còn trách nhiệm của Bộ là tập huấn, trang bị cho họ các kiến thức chuyên môn về giáo dục, sư phạm, cũng như những định hướng đổi mới sách theo chương trình giáo dục mới. Như vậy mới có thể biên soạn những bộ SGK thực sự chứ không phải là những bộ sách "nửa khoa học nửa phổ thông" như hiện nay.