Bảo đảm quyền được thông tin về pháp luật cho nhân dân

Bộ trưởng Hà Hùng Cường

Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Tôi chia sẻ nhận xét về vấn đề cụ thể đó. Đúng vào ngày mà Nghị định có hiệu lực, bản thân tôi cũng nhận được phản hồi của người dân, thậm chí là đại biểu Quốc hội, về quy định đó và tỏ ra bức xúc vì bất ngờ. Tuy nhiên, đây không phải là quy định mới, vì trong Nghị định 34 năm 2010 của Chính phủ đã có quy định về “xử phạt hành vi không chuyển quyền sở hữu đối với phương tiện là mô tô và ô tô”. Theo Nghị định 71 năm 2012 thì mức phạt tăng lên gấp 5 - 8 lần. Khi đó người dân mới chú ý. Ở đây đúng là có vấn đề về phổ biến giáo dục pháp luật.

Thưa Bộ trưởng, thông tin về pháp luật rất quan trọng và quyền được thông tin về pháp luật cũng như vấn đề Nhà nước đảm bảo công dân có quyền được thông tin về pháp luật. Thế nhưng người dân tỏ ý băn khoăn là với vai trò là Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ trưởng sẽ làm gì để Luật Phổ biến giáo dục pháp luật sớm đi vào thực tiễn, phát huy hiệu quả thực chất?

Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Tháng 6/2012, Quốc hội đã thông qua Luật Phổ biến giáo dục pháp luật và có hiệu lực từ 1/1/2013. Tôi cũng nói thêm chỉ có nước ta có Luật Phổ biến giáo dục pháp luật, điều này thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc tăng cường, thúc đẩy ý thức chấp hành pháp luật của công chức, viên chức, người dân có sự chuyển biến cơ bản.

Từ khi Luật được thông qua cho đến nay, Bộ Tư pháp đã tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và trong quyền hạn của mình có thể có các giải pháp đồng bộ để đưa Luật vào cuộc sống, thực thi được quyền được tiếp cận pháp luật của công dân.

Thủ tướng Chính phủ cũng ban hành quy định về chức năng nhiệm vụ của Hội đồng Phổ biến giáo dục pháp luật từ Trung ương đến cấp huyện.

Về ngân sách, do chưa ban hành được thông tư liên tịch về vấn đề này, nên Bộ Tư pháp và Bộ Tài chính đã thống nhất và có công văn hướng dẫn các tỉnh lập kế hoạch phổ biến giáo dục pháp luật năm 2014, từ đó lập dự toán ngân sách cho năm 2014. Đặc biệt, những tỉnh chưa tự cân đối được ngân sách thì ngân sách Trung ương sẽ chi cho vấn đề này.

Luật quy định trách nhiệm của Nhà nước bảo đảm quyền tiếp cận của người dân về thông tin pháp luật, nhưng mặt khác, cũng quy định người dân phải có trách nhiệm tự tìm hiểu, nghiên cứu, học tập về thông tin pháp luật. Đặc biệt trách nhiệm của các thành viên trong gia đình như ông, bà, bố, mẹ phải giáo dục con cháu có ý thức tuân thủ pháp luật.

Hội đồng Phổ biến giáo dục pháp luật ở cấp cơ sở (quận, huyện..) nằm ở đâu trong bộ máy chính quyền và người dân nhận được gì từ họ, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Lần này Luật mới chỉ có quyết định ở cấp Trung ương, cấp tỉnh, huyện.

Riêng cấp xã, dù có tới 83% xã trong cả nước trước đây đã có Hội đồng Phổ biến giáo dục pháp luật nhưng Quốc hội thảo luận thấy rằng cấp xã là cấp thực thi pháp luật nên không tổ chức Hội đồng này, mà chỉ có sự chỉ đạo của Hội đồng từ Trung ương đến cấp huyện và cấp huyện phải có trách nhiệm hướng dẫn cho cấp xã thực hiện.

Trong trường hợp địa bàn của quận, huyện xảy ra tình trạng người dân thiếu hiểu biết về pháp luật, thiếu được cung cấp thông tin pháp luật thì Hội đồng Phổ biến giáo dục pháp luật ở đó có phải chịu trách nhiệm không, thưa Bộ trưởng? 

Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Hội đồng có trách nhiệm tư vấn cho chính quyền của cấp đó chứ không có trách nhiệm là cung cấp thông tin pháp luật. Thông tin phải được đặt ở bộ phận một cửa của cấp huyện, Văn phòng UBND huyện, Phòng Tư pháp của cấp huyện, ở các tổ chức đoàn thể. Còn Hội đồng không phải là cơ quan thực hiện việc đó.

Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật quy định ngày 9/11 hàng năm sẽ trở thành "Ngày pháp luật Việt Nam". Tại sao chúng ta lại chọn ngày 9/11 và 364 ngày còn lại của năm sẽ như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Hà Hùng Cường: Chọn như vậy là vì ngày 9/11/1946, Quốc hội thông qua Hiến pháp đầu tiên của đất nước. Còn mục đích tổ chức là để tôn vinh Hiến pháp và pháp luật, qua đó giáo dục được ý thức thượng tôn của pháp luật của cán bộ công chức, viên chức và người dân.

364 ngày còn lại của năm, với một Nhà nước pháp quyền thì ngày nào cũng là “ngày pháp luật”.

Mặc dù năm nay rất khó khăn, Chính phủ chỉ đạo chống lãng phí và các hoạt động mang tính hình thức, nhưng vì ý nghĩa lịch sử của ngày 9/11 nên chúng tôi sẽ báo cáo đề nghị Thủ tướng cho phép tổ chức “Ngày pháp luật” đầu tiên mang tính quốc gia vào ngày 9/11/2013.

Minh Khôi