Đồng bộ nhiều giải pháp để thu hút công nhân hầm lò

Ông Lê Minh Chuẩn, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc Vinacomin

Với cương vị là Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Vinacomin, trong thời gian tới những ưu tiên chỉ đạo điều hành của ông là gì?

Là 1 trong 3 trụ cột an ninh năng lượng quốc gia, Vinacomin luôn có ý thức hoàn thành nhiệm vụ của Tập đoàn là cung ứng đủ than cho nền kinh tế đất nước, nhất là than cho các nhà máy nhiệt điện, than cho xi măng, cho thép và cho các thành phần kinh tế khác.

Đến năm 2015, sản lượng than cung cấp cho điện dự kiến sẽ tăng từ 7-8 triệu tấn so với năm nay, và cứ như vậy thì hằng năm lượng than cho điện sẽ ngày một tăng.

Để đáp ứng nhu cầu đó, trong thời gian tới chúng tôi tập trung ưu tiên hàng đầu là đẩy nhanh tiến độ các dự án mỏ than, nhất là khi các mỏ than lộ thiên đang ngày càng cạn kiệt và buộc ngành than phải tập trung xây dựng các mỏ than hầm lò ở độ sâu lớn hơn và xa hơn.

Để làm được điều này, đòi hỏi phải có nguồn vốn rất lớn. Hiện nay, Vinacomin đang áp dụng những phương thức huy động vốn như phát hành trái phiếu trong nước, huy động từ các tổ chức tín dụng. Chúng tôi cũng đề nghị phải có một cơ chế huy động vốn giữa các hộ tiêu thụ than với ngành than để cùng nhau phát triển các mỏ than.

Theo quy hoạch phát triển đến năm 2020 của ngành Than, mục tiêu sản lượng than thương phẩm sản xuất toàn ngành đạt từ 60-65 triệu tấn. Xin ông cho biết, Vinacomin đã có kế hoạch như thế nào để hoành thành mục tiêu này?

Đây là thách thức rất lớn với Vinacomin trong điều kiện các mỏ than lộ thiên ngày càng đến giới hạn và buộc chúng ta phải mở ra các mỏ than hầm lò ở các điều kiện sâu hơn, xa hơn.

Nhu cầu sử dụng than nội địa và than cho ngành điện từ nay đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 ngày một tăng. Khả năng cung ứng than cho ngành Điện chỉ đảm bảo được đến năm 2016, sau đó sẽ phải tiến hành nhập khẩu than để duy trì hoạt động cho nền kinh tế.

Trước những khó khăn đó, để cung cấp than cho nội địa, ngành Than phải thực hiện quyết liệt các giải pháp như: Tổ chức tiến hành thăm dò tài nguyên, bổ sung cho trữ lượng tài nguyên… Đồng thời, lập các dự án đầu tư đẩy nhanh tiến độ các dự án phát triển mỏ đi đôi với đổi mới về công nghệ khai thác hầm lò, cũng như kĩ thuật an toàn mỏ để tăng năng suất toàn ngành, giá thành than hạ, giá thành cung cấp cho thị trường ở mức có thể chấp nhận được.

Từ nay đến năm 2015, chúng tôi phải thực hiện 5 dự án mỏ mới. Có thể kể đến như: Mỏ Khe Chàm III với sản lượng 2,4 triệu tấn/năm; Hầm lò giếng đứng-300 với sản lượng 2,5 triệu tấn/ năm; Mỏ hầm lò Núi Béo lộ trình đến năm 2017 sẽ ra tấn than đầu tiên, sản lượng 2 triệu tấn/năm…

Đặc biệt, năm 2014 chúng tôi sẽ khởi công dự án mỏ than Khe Chàm II-IV với công suất 3,5 triệu tấn/năm. Đồng thời, sẽ tiến hành cải tạo và nâng công suất các mỏ hiện có. Dự kiến 1 năm sẽ triển khai khoảng 40-50 dự án cải tạo và nâng công suất các mỏ.

Tôi tin rằng, với các dự án và lộ trình như vậy, Vinacomin sẽ đáp ứng được nhu cầu than cho nền kinh tế ổn định từ nay đến năm 2015. Dự kiến đến cuối năm 2016 sẽ phải nhập một lượng than nhất định để cung cấp cho cả nền kinh tế.

Khi nguồn than lộ thiên ngày càng cạn kiệt thì việc chuyển sang khai thác hầm lò là điều tất yếu. Tuy nhiên, bài toán nhân lực sẽ giải quyết thế nào? Hiện nay, lương công nhân hầm lò so với nhiều ngành nghề khác không phải thấp, chưa kể đến các ưu đãi đặc biệt, nhưng thực tế tuyển dụng công tác hầm lò lại không thu hút được lượng lao động như yêu cầu. Vậy, đâu là giải pháp cho vấn đề này, thưa ông?

Đây là bài toán rất lớn của cả Tập đoàn. Có thể nói cách đây 10-15 năm, khi nền kinh tế Việt Nam chưa phát triển, ngành mỏ là ngành thu hút rất đông lao động. Nhưng 2-3 năm trở lại đây, sức hút của nghề thợ mỏ, nhất là công nhân hầm lò, không còn như trước nữa.

Một trong những cản trở lớn nhất đối với việc thu hút công nhân hầm lò là tính rủi ro của nghề này luôn cao hơn các ngành nghề khác.

Để thu hút nhân công mới, cũng như nâng cao đời sống cho công nhân mỏ, những năm qua Vinacomin luôn chú trọng đầu tư cơ sở vật chất cũng như chế độ đãi ngộ dành cho công nhân. Tiền lương bình quân thợ lò năm 2014 khoảng 10 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, ngoài tiền lương, phương tiện đi lại làm việc cho công nhân, chúng tôi đang suy nghĩ đến việc đầu tư nhà ở cho cả gia đình thợ lò. Tôi nghĩ rằng, nếu giải quyết đồng bộ những giải pháp này thì sức hút cho nghề thợ lò sẽ tăng lên.

Ngoài ra, chúng tôi đã đề nghị với Chính phủ về vấn đề thâm niên cho thợ lò, nếu giải quyết được cả vấn đề này nữa thì chắc chắn sẽ thu hút nhiều lao động làm công nhân hầm lò hơn.  

Các hoạt động khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản ít nhiều có ảnh hưởng xấu đến môi trường. Vậy Vinacomin làm sao để đảm bảo hài hoà lợi ích phát triển ngành với bảo vệ môi trường bền vững, thưa ông?

Vấn đề này cũng là trăn trở lớn của chúng tôi, nhất là với các hoạt động ở tỉnh Quảng Ninh - địa điểm du lịch nổi tiếng, luôn thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Để hài hòa giữa việc sản xuất, kinh doanh và bảo vệ môi trường, những năm vừa qua, ngành than đã thực hiện nhiều giải pháp như chuyển sang tuyến đường vận chuyển than chuyên dùng: Thay vì vận chuyển than bằng ô tô, chúng tôi đã chuyển sang vận tải bằng băng tải. Đối với những bãi thải mỏ, chúng tôi trồng cây phủ xanh, nước thải mỏ hầm lò được xử lý trước khi thải ra môi trường…

Hiện nay, nếu đi từ Mạo Khê xuống Khe Chàm thì có thể thấy rõ tác động của bụi than đối với môi trường đã hạn chế rất nhiều so với 15-20 năm trước.

Hằng năm, ngoài phí môi trường đóng theo quy định của Nhà nước, chúng tôi dành ra 10.000 đồng/tấn than (trước kia là 6.000 đồng/tấn) để tỉnh Quảng Ninh cải tạo môi trường. Về phía ngành sẽ trích ra khoảng 1-1,5% chi phí để làm việc này. Hiện nay, riêng chi phí cho môi trường đã lên đến hàng ngàn tỉ đồng.

Vinacomin đang phấn đấu đến năm 2020 cơ bản giải quyết xong môi trường của vùng than Quảng Ninh.

Xin cảm ơn ông!

Phan Trang (thực hiện)