GPMB QL1: Công khai phương án đền bù để dân biết

Thứ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Hồng Trường - Ảnh: VGP/Phan Trang

Dự kiến đến cuối năm 2016, dự án Quốc lộ 1 (QL1) đoạn Thanh Hóa-Cần Thơ đi qua 22 tỉnh, thành phố sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng. Tính đến thời điểm ngày 24/6, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) đã cơ bản hoàn thành.

Cụ thể, GPMB theo chiều dài được 1.169,7km/1.220,7km, đạt 95,8%; 16/22 tỉnh đã bàn giao xong mặt bằng cho đơn vị thi công, 6 tỉnh còn lại (Thừa Thiên-Huế, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Hậu Giang, Bình Phước) sẽ phải bàn giao trước ngày 15/7 theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường đã chia sẻ với phóng viên Cổng TTĐT Chính phủ những vấn đề xoay quanh việc chậm GPMB của 6 tỉnh trên và những kinh nghiệm đã đạt được trong công tác GPMB trong thời gian qua.

Hiện nay, 6 tỉnh còn lại gặp vướng mắc trong công tác GPMB liên quan đến vấn đề di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật, các mỏ vật liệu xây dựng… Thưa Thứ trưởng, các vướng mắc này đang được xử lý như thế nào? Công tác phối hợp giữa Bộ GTVT và các bộ, ngành liên quan đang được thực hiện ra sao?

Bộ đã trực tiếp làm việc với 6 tỉnh chậm trễ, đến nay cơ bản các tỉnh đã sắp xếp xong công việc cần thiết để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Cụ thể, các hộ dân đã được đưa vào các khu tái định cư tạm, sau khi hoàn thành các khu tái định cư chính thức sẽ đưa người dân vào ở.

Vừa rồi chúng tôi đã làm việc với Tổng công ty Điện lực, Tổng Công ty Bưu chính viễn thông để tổ chức xác định vướng mắc cụ thể. Trên cơ sở đó yêu cầu di rời và các đơn vị đều cam kết thi công đến đâu di rời đến đấy. Những vướng mắc về di dời công trình hạ tầng kỹ thuật hiện đang được triển khai song song cùng với việc bàn giao mặt bằng, thông thường sau khoảng 7-10 ngày sẽ bàn giao xong.

Kinh phí cho việc GPMB đã được Chính phủ đã giao cho bộ Tài chính cấp đủ cho các địa phương.

Trên thực tế, quá trình triển khai công tác GPMB QL1 nảy sinh nhiều vướng mắc như: việc xác định nguồn gốc đất, nhiều nhà xây sát mốc GPMB, nhiều hộ đang tranh chấp đất đai không quy chủ được... Những khó khăn này đã được Bộ chỉ đạo giải quyết như thế nào?

Bộ đã làm việc với UBND các tỉnh, Sở Tài nguyên -Môi trường, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì họp và giải quyết các vướng mắc này. Thông qua các lần họp vừa rồi, chúng tôi đã từng bước tháo gỡ  những bức xúc và nhận được sự đồng thuận của người dân.

Ví dụ như, đối với những gia đình nằm trong hành lang ATGT không được đền bù trong việc mở rộng tuyến đường, chúng tôi đề xuất với tỉnh phải vận dụng Luật về hành lang ATGT để giải phóng các gia đình này, đồng thời cũng giải quyết cho người dân cuộc sống tốt hơn.

Hay như trong việc áp giá đền bù, chúng tôi cũng yêu cầu tỉnh làm rõ nguồn gốc đất và giá đất để xác định giá trị thực tế lô đất người dân đang sử dụng để có mức giá đền bù thoả đáng. Mảnh đất nào chưa xác định được sẽ tiến hành ghi lại bằng hồ sơ và hình ảnh, nếu liên quan đến các chế độ chính sách sẽ được xử lý dần. Trước mắt, người dân sẽ bàn giao thực địa để thi công cho kịp tiến độ. Với cách làm này, chúng tôi tin rằng nhân dân sẽ tin tưởng chính quyền địa phương và bộ, ngành sẽ xử lý thấu tình đạt lý nhất.        

Việc áp giá đền bù đang là một trong những khó khăn làm chậm tiến độ. Tuy nhiên, trên thực tế có một số tỉnh đã vận dụng linh hoạt chính sách, tính toán đầy đủ đồng thời lắng nghe ý kiến nhân dân để áp dụng giá cả phù hợp, đúng pháp luật và nhận được sự đồng thuận. Thứ trưởng có thể chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình triển khai nhiệm vụ này?

Áp giá đền bù là một trong những khó khăn hiện nay. Vì việc áp giá căn cứ vào nguồn gốc của đất và loại đất, nếu chúng ta xác định đúng và người dân chấp nhận thì họ sẽ đồng thuận. Ngoài ra, thông thường giữa giá thực tế và giá quy định của Nhà nước có chênh lệch nhau nên để thực hiện tốt việc này bản thân các địa phương phải công bố giá đất cho dân biết.

Kinh nghiệm quan trọng nhất trong việc áp giá đền bù là chúng ta phải công khai phương án đền bù để người dân nắm được. Đây là biện pháp dân chủ, công khai và đáp ứng được yêu cầu của người dân trong điều kiện quy định pháp luật cho phép.

Tính đến thời điểm này công tác GPMB của QL1 về cơ bản đã hoàn thành, có thể nói đây là quyết tâm rất lớn của Bộ GTVT. Quyết tâm này đã được thể hiện như thế nào trong suốt quá trình đẩy nhanh tiến độ GPMB? 

Có thể nói công tác GPMB đạt được kết quả như vậy là do sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự vào cuộc của lãnh đạo tỉnh. Sự phối hợp này được thực hiện thông qua các cuộc họp trực tuyến, các cuộc kiểm tra, xử lý các vấn đề liên quan, trên cơ sở đó đánh giá, phê bình, khen thưởng các đơn vị làm tốt và không tốt. Với cách làm như vậy, tôi cho rằng đây cũng là kinh nghiệm trong việc GPMB từ nay về sau.

Với những tỉnh không bàn giao GPMB theo đúng tiến độ thì Bộ GTVT khắc phục như thế nào và có kiến nghị gì với Chính phủ để công tác GPMB đạt đúng tiến độ hoàn thành trước 15/7?

Đối với những tỉnh vì lý do khách quan hoặc chủ quan chưa bàn giao mặt bằng sẽ điều chỉnh lại tiến độ và yêu cầu bù đắp cho nhà thầu phải huy động thiết bị, máy móc khi chậm tiến độ như vậy. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn yêu cầu nếu chậm giao mặt bằng sẽ phải đẩy nhanh tiến độ để bù lại. Tất nhiên những tỉnh làm chậm phải kiểm điểm và đưa ra nguyên nhân rõ ràng.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!