Góp ý dự thảo Thông tư Hải quan gỡ vướng cho DN XNK

Chuyên gia đề nghị cần bổ sung quy định quyền được đề nghị cơ quan hải quan hướng dẫn phân loại hàng hoá. Ảnh minh họa Cảng Cát Lái. Ảnh: VGP/Huy Thắng

Đây là ý kiến của một số doanh nghiệp (DN) và chuyên gia tại Hội thảo Lấy ý kiến dự thảo của 3 Thông tư quy định chi tiết một số điều của Luật Hải quan về phân loại hàng hóa, danh mục hàng hóa và trị giá hải quan mới đây do Tổng cục Hải quan Việt Nam (TCHQ) phối hợp với Cơ quan Phát triển Hoa Kỳ (USAID) tổ chức.

Doanh nghiệp còn băn khoăn

Ông Lưu Mạnh Tưởng, Phó Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan) đã giới thiệu những nội dung cơ bản của dự thảo các Thông tư.

Nội dung của dự thảo Thông tư đầu tiên hướng dẫn cách phân loại và áp dụng mức thuế (thuế tuyệt đối và thuế theo tỷ lệ) đối với hàng hóa xuất nhập khẩu đã kết hợp nhiều quy định trong phần chú giải và các ý kiến phân loại của Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO). Mục đích của TCHQ là tăng cường tính thống nhất trong việc phân loại hàng hóa, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động mậu dịch và thông quan.

Dự thảo Thông tư thứ hai hướng dẫn việc kiểm tra, xác định giá trị hải quan nhằm mục đính tính thuế và thu thập số liệu thống kê đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tuân thủ các nguyên tắc định giá của Tổ chức Thương mại Thế giới là sử dụng giá trị giao dịch trong định giá hải quan để hỗ trợ các DN và cơ quan hải quan, đồng thời giảm thiểu các khả năng tranh chấp. 

Dự thảo Thông tư thứ ba ban hành Danh mục hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu của Việt Nam thay thế Thông tư 156/2011/TT-BTC ngày 14/11/2011, trong đó danh mục biểu thuế của Việt Nam đã được cập nhật theo nội dung mới nhất của Hệ thống Hài hòa hóa (HS) sử dụng các tên gọi và mã số có tính chuẩn mực khi phân loại các sản phẩm giao dịch và nhằm tạo thuận lợi cho thương mại.

Tuy nhiên, một số ý kiến DN và các chuyên gia cho rằng các dự thảo Thông tư này còn nhiều điểm chưa hợp lý, cần phải bổ sung sửa đổi lại. Ông Nguyễn Minh Chính, đại diện Công ty TNHH tiếp vận Thăng Long cho rằng: Phân loại máy móc thiết bị nguyên chiếc hiện nay rất vướng vì một thiết bị không thể trong 1 kiện, mà các kiện khác nhau. Vì vậy, Tổng cục Hải quan cần có hướng dẫn cụ thể hơn vì thực tế nhiều Chi cục hải quan cho khai là nguyên chiếc, đồng bộ nhưng nhiều Chi cục khác vì yêu cầu “cảm tính” của cán bộ lại yêu cầu tách giá ra các chi tiết, nhiều khi chỉ là một vài bộ dây cáp nguồn… tính thuế theo kiểu “tận thu” gây phiền hà cho DN. Còn về chú giải Hệ thống Hài hòa hóa, ông Chính cho biết dù bản thân đã có kinh nghiệm làm thủ tục hải quan 20 năm, nhưng vẫn rất khó hiểu các nguyên tắc, do đó chắc chắn rất khó để DN hiểu và vận dụng.

Cần sửa dự thảo theo hướng dễ hiểu, thuận lợi hơn

Có cùng quan điểm là phải tạo thuận lợi tối đa cho DN, chuyên gia tư vấn Đặng Thanh Bình đề nghị bổ sung các kết quả phân loại của hải quan vào cơ sở dữ liệu.  Chuyên gia Đặng Thanh Bình đề nghị bổ sung thêm một số vấn đề vào Thông tư như: Những mặt hàng đã được phân tích, giám định, kết luận về mã số thì Tổng cục Hải quan, Cục hải quan tỉnh, thành phố, ban hành thành văn bản có giá trị pháp lý để áp dụng cho tất cả các lô hàng khác, của tất cả các DN khác, khắc phục tình trạng một mặt hàng phải phân tích, giám định nhiều lần và một mặt hàng được mỗi đơn vị hải quan xác định một mã số khác nhau. Đồng thời cần  bổ sung vấn đề doanh nghiệp hay cơ quan hải quan trả chi phí giám định cho từng trường hợp.

Ngoài ra, với quy định về quyền và nghĩa vụ người khai hải quan, cần bổ sung quy định quyền được đề nghị cơ quan hải quan hướng dẫn phân loại hàng hoá. Người khai được quyền phản biện việc phân loại hàng hoá của cơ quan hải quan (gồm Hải quan cửa khẩu, đơn vị phân tích, kiểm tra sau thông quan, thanh tra) và kết quả giám định của tổ chức giám định. Đồng thời, người khai được truy cập vào cơ sở dữ liệu phân loại hàng hoá của cơ quan hải quan.

Chuyên gia Phạm Thanh Bình cho rằng: Điều 9 và Điều 10 có phần lớn nội dung giống nhau, nên phối hợp nội dung 2 điều viết ngắn gọn thành 1 điều. Trên bình diện rộng hơn, toàn bộ Điều 9 và 10 được xây dựng theo cách quản lý hoàn toàn thủ công là không phù hợp tiến trình VNACCS. Còn trường hợp sử dụng Danh mục và Phiếu giấy: Nếu DN để thất lạc thì hải quan nơi làm thủ tục cuối cùng vẫn có, có thể cho DN sao lại, có thể phạt vi phạm hành chính (nếu văn bản xử phạt vi phạm hành chính có quy định hành vi này), không thể buộc DN “Nộp đủ thuế theo từng máy móc, thiết bị”…

Đánh giá tổng thể về các dự thảo Thông tư, chuyên gia tư vấn Đặng Bình An - nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan và Tổng cục Thuế cho rằng: Hiện nay, Tổng cục Hải quan dự thảo nhiều Thông tư hướng dẫn Luật Hải quan. Các Thông tư hướng dẫn về thủ tục hải quan và Thông tư phân loại, Thông tư hướng dẫn trị giá có nội dung trùng nhau như: Quyền và nghĩa vụ người khai hải quan; Trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan hải quan; Phần kiểm tra phân loại và kiểm tra trị giá. Đề nghị cần xem xét lại theo một trong 2 phương án hợp lý hơn. Thứ nhất phương án xây dựng Thông tư về thủ tục, trong đó quy định những vấn đề chung và liên quan đến làm thủ tục hải quan, các Thông tư riêng chỉ hướng dẫn về phân loại và trị giá. Thứ hai là phương án làm Thông tư chung không hướng dẫn vấn đề phân loại và trị giá mà để ở thông tư riêng. Như vậy, kết cấu dự thảo Thông tư nên để đủ các phần để doanh nghiệp và công chức hải quan dễ theo dõi, tạo thuận lợi hơn cho các bên khi thực hiện.

Ngoài ra cần quy định bổ sung về việc Lấy mẫu hàng hóa kiểm tra để tránh tình trạng kiểm tra trùng lắp các hàng hóa mà cơ quan hải quan đã phân tích và phân loại được làm cơ quan phân tích quá tải, tốn chi phí và kéo dài thời gian không cần thiết, ảnh hưởng đến việc kinh doanh của DN.

Đại diện Tổng cục Hải quan đã tích cực trao đổi, cũng như tiếp thu các ý kiến đóng góp của chuyên gia và doanh nghiệp để điều chỉnh, bổ sung các Thông tư. Đồng thời ông Lưu Mạnh Tưởng, Phó Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu, Tổng cục Hải quan cũng cho biết, website của ngành hải quan đang nâng cấp để thuận lợi trong tra cứu các văn bản hải quan, dùng từ khóa tìm nhanh tạo thuận lợi hơn cho DN.

Huy Thắng