Hội nhập WTO: Cần hướng tăng trưởng theo chiều sâu

Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong cuộc họp ngày 18/9. Ảnh: VGP/Nguyên Linh

Báo cáo kết quả giám sát có sự đồng thuận cao với đánh giá của Chính phủ, rằng việc trở thành thành viên WTO là bước đi quan trọng giúp Việt Nam tham gia mạnh mẽ vào nền kinh tế toàn cầu, mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài, góp phần đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế cao mà đỉnh điểm vào năm 2007.

Sau một giai đoạn ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế thế giới, kinh tế trong nước tiếp tục hồi phục vào các năm 2010 và 2011, tăng trưởng trở lại và ổn định vào các năm tiếp theo. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2007-2014 đạt 5,94% thấp hơn giai đoạn 2001-2006 (7,27%).

Đây chính là vấn đề được cơ quan giám sát nhấn mạnh và các thành viên trong phiên họp đã tập trung phân tích kỹ vấn đề này, đặc biệt là khi nền kinh tế cần bước sang giai đoạn hội nhập theo chiều sâu đã bộc lộ một số điểm yếu. Nguyên nhân chính được đề cập bắt nguồn từ vấn đề các quyết sách, quá trình hoàn thiện luật chậm, ảnh hưởng đến sự giải phóng của lực lượng sản xuất cũng như trong cơ chế điều hành.

Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai đặt câu hỏi: “Kết quả mà Việt Nam đạt được đã tương xứng với kỳ vọng đặt ra khi gia nhập WTO?”. Phân tích về khía cạnh tác động trong các lĩnh vực xã hội, bà Mai cho rằng cần có đánh giá riêng để thấy đời sống người dân có những thay đổi hay đã phải chịu những áp lực gì, đặc biệt là vấn đề lao động việc làm.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, một vấn đề cũng cần chỉ ra là qua hội nhập, Việt Nam chưa xây dựng được lực lượng doanh nghiệp lớn, tập đoàn mạnh như mong muốn, cũng như chuyện  ngay cả cán bộ Nhà nước còn loay hoay với các vấn đề hội nhập, cho thấy những thách thức đang rất rõ ràng khi đất nước ngày càng hội nhập sâu hơn.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, trong phần phát biểu của mình cũng liên tục đặt ra những câu hỏi: “Con số tăng trưởng đó đã thực sự chưa? Việt Nam đã vượt qua được các thách thức để chuyển thành cơ hội? Có bớt được khoảng cách của nước ta với thế giới?”. Theo Chủ tịch Quốc hội, đây là đợt rà soát quan trọng của quá trình hội nhập với WTO để tìm ra những nguyên nhân, hóa giải vấn đề trước khi Việt Nam đạt được Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) thời thời gian ngắn tới đây.

Theo báo cáo giám sát kết quả hội nhập WTO của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, trong giai đoạn 2007-2014, tỉ trọng đóng góp vào GDP của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản đã giảm 1,5%, trong khi tỉ trọng của khu vực công nghiệp và xây dựng thay đổi không nhiều, chỉ giảm 0,2%. Khu vực dịch vụ tăng lên 1,7%. Trong giai đoạn này, khu vực nông, lâm, thủy sản đóng góp bình quân 11% vào tăng trưởng GDP. Hai khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ đóng góp vào tăng trưởng GDP lần lượt là 40% và 49%, thể hiện tác động tích cực của dòng vốn FDI và mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ.

Chỉ số Cạnh tranh toàn cầu 2014-2015 cho thấy Việt Nam xếp thứ 68, tăng 2 bậc so với chỉ số 2013-2014, cao hơn chỉ số 2012-2013 (75/144) và 2007-2008 (70/144) nhưng thấp hơn chỉ số 2011-2012 (65/144) và 2010-2011 (59/144), chỉ số xếp hạng giảm so với trước khi gia nhập WTO (chỉ số 2006-2007 là 64), phản ánh những thay đổi trong năng lực cạnh tranh quốc gia chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của quá trình hội nhập.

Về cân đối ngân sách Nhà nước, việc thực hiện cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu hàng hóa ảnh hưởng lớn đến thu ngân sách nhà nước. Tỉ trọng thu nội địa bình quân giai đoạn 2001-2006 là 52% và tăng nhanh sau khi gia nhập WTO, năm 2011 là 75,4% và năm 2014 là 67%. Để bảo đảm phát triển nguồn thu nội địa, nhiều giải pháp được thực hiện như kích thích phát triển sản xuất, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, sửa đổi, bổ sung các chính sách thu nội địa, đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, chống thất thu thuế...

* Chiều cùng ngày, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã đọc tờ trình trước UBTVQH về dự án Luật Dược (sửa đổi).

Nguyên Linh