Phó Tổng Tham mưu trưởng trả lời phỏng vấn về 2 vụ tai nạn máy bay quân sự

Thượng tướng Võ Văn Tuấn, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam trả lời báo chí. Ảnh: VGP/Xuân Tuyến

Thưa Thượng tướng, xin đồng chí cho biết khái quát những hoạt động mà Bộ Quốc phòng đã triển khai trong thời gian qua nhằm tìm kiếm và khắc phục hậu quả 2 vụ tai nạn máy bay Su 30 MK2 và CASA 212, cũng như những kế hoạch triển khai trong thời gian tới?

Thượng tướng Võ Văn Tuấn: Về kết quả tìm kiếm 2 máy bay gặp nạn, thông báo của Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng rất cụ thể và chi tiết. Công tác tìm kiếm cứu nạn phải thực hiện qua 3 điều cần làm nhất, đó là khi có tai nạn hàng không, chúng ta phải xác định xem máy bay có rơi không. Thứ hai là xác định danh sách phi hành đoàn và thứ ba là khẩn trương triển khai các biện pháp trục vớt liên quan đến máy bay.

Ở đây, chúng ta đã khẳng định, máy bay Su-30 MK2 số hiệu 8585 của Không quân Việt Nam bị rơi ở Đông Bắc đảo Hòn Mắt thuộc vùng biển của Việt Nam khoảng 40 km và máy bay CASA 212 của Lữ đoàn không quân 918 thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân số hiệu 8983 rơi tại vùng biển khoảng 30 km về phía Nam Đông Nam của Đảo Bạch Long Vỹ, cách đường phân định Vịnh Bắc Bộ khoảng 5 km.

Với máy bay Su-30 MK2, chúng ta đã cứu được phi công Nguyễn Hữu Cường. Phi công Trần Quang Khải hy sinh, đã vớt được thi thể. 9 thành viên phi hành đoàn của máy bay CASA 212 đã hy sinh.

Việc triển khai trục vớt, trong giai đoạn từ ngày 14-24/6, chúng ta đã thực hiện được một số nội dung cơ bản, đó là cứu được phi công Nguyễn Hữu Cường, vớt được thi thể phi công Trần Quang Khải.

Hiện nay, nhiều thi thể của phi hành đoàn CASA 212 đã vớt được, cùng với những bộ phận, vật thể quan trọng liên quan đến hai máy bay CASA 212 và Su-30 MK2.

Công việc tiếp theo mà chúng ta phải làm đó là công tác chính sách cho các đồng chí đã hy sinh, cũng như gia đình các đồng chí.

Việc này đã có các quy định của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng đối với các quân nhân hy sinh trong khi thực hiện nhiệm vụ. Chúng tôi đã triển khai rất cụ thể và một ví dụ rất rõ là việc thực hiện công tác chính sách cho đồng chí Trần Quang Khải.

Việc thứ ba, chúng ta phải tiếp tục tìm kiếm những vật thể có liên quan đến hai máy bay, trong đó có những bộ phận rất quan trọng là hộp đen, để từ đó tiến hành phân tích các nguyên nhân xảy ra tai nạn, từ đó phòng ngừa tai nạn trong tương lai.

Về nguyên nhân tai nạn máy bay Su-30 MK2, qua thông tin của phi công Nguyễn Hữu Cường cung cấp, nguyên nhân ban đầu là có sự cố trong buồng lái, do đó phi công phải nhảy dù thoát hiểm. Ngoài ra, chúng ta còn phải đánh giá tiếp thông qua phương tiện khách quan khác trong thời gian tiếp theo.

Về nguyên nhân của tai nạn máy bay CASA 212, chúng ta đều biết đây là máy bay đang thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn phi công của máy bay Su-30 MK2. Chúng ta đang tiếp tục tìm kiếm hộp đen và căn cứ vào đó, cùng với các yếu tố khác sẽ xác định cụ thể. Nhưng chúng ta đã biết, khi máy bay làm nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn, thì điều kiện thời tiết thực tế lúc đó biến động bất thường, không ổn định.

Thứ hai là khi làm nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn, máy bay thường bay ở độ cao thấp. Đây là những yếu tố có thể là những nguyên nhân kết hợp dẫn tới tai nạn này.

Từ ngày 14/6 đến nay, chúng ta đã triển khai đồng loạt nhiều lực lượng, phương tiện trên cả hai khu vực rộng lớn và đã đạt được kết quả ban đầu, như đồng chí vừa thông tin chi tiết. Xin đồng chí cho biết về nguyên nhân đạt được những kết quả như vậy?

Thượng tướng Võ Văn Tuấn: Việc chúng ta tìm kiếm có hiệu quả đối với 2 máy bay trong vụ tai nạn từ ngày 14, 16/6 đến ngày hôm nay, chỉ trong vòng 10 ngày chúng ta đã đạt được những kết quả của việc tìm kiếm như trên đây là tổng hợp của nhiều nguyên nhân.

Tôi có thể lấy một ví dụ liên quan đến tai nạn hàng không cho thấy, có nhiều năm vẫn chưa tìm được, cụ thể nhất là máy bay MH370. Và vụ gần nhất là máy bay của Ai Cập, hiện nay vẫn chưa tìm được chứng cứ, thi thể nạn nhân, từ đó chưa xác định được nguyên nhân.

Với chúng ta, trong một vùng biển rất rộng lớn, 2 vụ tai nạn, nhưng công tác tìm kiếm đã thu được những kết quả nêu trên, theo chúng tôi có những nguyên nhân sau:

Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ hết sức quan tâm, quan tâm sâu sắc và chỉ đạo ngay lập tức. Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là đồng chí Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Tổng Tham mưu trưởng, các đồng chí Thường vụ Quân ủy Trung ương đã lập tức, kiên quyết, quyết liệt chỉ đạo triển khai những biện pháp đồng bộ, phương tiện, lực lượng để kịp thời làm nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn.

Nguyên nhân thứ hai, các lực lượng của chúng ta, khi huy động đã được tổ chức một cách khoa học, đồng bộ, triển khai có kế hoạch dưới sự chỉ đạo, thống nhất của Bộ Tổng Tham mưu, trực tiếp là đồng chí Tổng Tham mưu trưởng và các lực lượng liên quan của quân đội như Quân chủng Hải Quân, Phòng không - Không quân, Cảnh sát biển, Biên phòng, Quân khu 3, Quân khu 4, các lực lượng liên quan như Công binh… đã được huy động tổng lực và theo kế hoạch cụ thể để triển khai nội dung này.

Ngoài ra, lực lượng liên quan như Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn, Bộ Giao thông vận tải với các đơn vị trực thuộc như Cục Hàng không dân dụng, Cục Hàng hải, Trung tâm Phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng không và các lực lượng khác cũng đã phối hợp chặt chẽ. Cho nên, việc tìm kiếm cứu nạn đã đạt hiệu quả.

Thứ ba, bên cạnh việc bảo đảm thông tin liên lạc, hậu cần, kỹ thuật, trang bị đặc biệt, đã có sự phối hợp chặt chẽ của UBND các tỉnh, thành phố như Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Hải Phòng…

Đồng thời, huy động tổng lực lực lượng ngư dân của chúng ta. Ngư dân của chúng ta rất tốt, nhiệt tình trong công việc, đặc biệt được sự thông báo, thống nhất của các cấp nên đã có sự phối hợp với nhau, thông tin liên lạc kịp thời, đóng góp hết sức quan trọng trong việc tìm kiếm, góp phần trực tiếp tìm được vị trí cần xác định như tìm thi thể của các đồng chí hy sinh, các vị trí máy bay rơi và đặc biệt là cứu được đồng chí Cường sau 20 giờ lênh đênh trên biển.

Nguyên nhân thứ tư, mặc dù trong điều kiện đất nước còn khó khăn nhưng Đảng, Nhà nước, Quân đội rất quan tâm, trang bị những trang thiết bị hiện đại cho công tác tìm kiếm cứu nạn như hệ thống thiết bị sonar, hệ thống tìm hộp đen của máy bay, robot lặn, các thiết bị dò tìm dưới nước, trang bị cho người nhái, kết hợp với các phương tiện truyền thống như sử dụng có hiệu quả tàu giã cào đã làm cho công việc được tiến hành rất nhanh trong điều kiện khó khăn về thời tiết khắc nghiệt, ban đêm, sóng to, gió lớn. Đây là những điều kiện mà chúng ta tưởng chừng như là phải kéo dài việc tìm kiếm.

Nguyên nhân thứ năm là sự hợp tác quốc tế trong nội dung liên quan đến việc tìm kiếm cứu nạn. Ở đây, ngay sau khi chúng ta có thông tin này, phía Trung Quốc đã lập tức chủ động đề nghị cung cấp thông tin và cùng đề xuất biện pháp, giải pháp. Vì máy bay của chúng ta rơi gần đường phân định Vịnh Bắc Bộ, việc phải mở rộng việc tìm kiếm sang phía Đông, Trung Quốc đã tạo điều kiện thuận lợi cho các phương tiện của chúng ta như tàu bay, các tàu sang khu vực bên đó để tìm. Trung Quốc cũng đã cử nhiều tàu, máy bay cùng các phương tiện giúp chúng ta tìm kiếm khu vực phía Đông đường phân định Vịnh Bắc Bộ. Ngay sau khi có tin, Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội cũng đã gửi thư, thông tin và thông báo Hoa Kỳ sẵn sàng chia sẻ, phối hợp để giúp Việt Nam tìm kiếm cứu nạn.

Một số tập đoàn có liên quan như Airbus, tập đoàn cung cấp máy bay CASA 212, tập đoàn của Hoa Kỳ cung cấp thiết bị tìm kiếm hộp đen cho hàng không dân dụng Việt Nam cũng đã lập tức cử chuyên gia cùng chúng ta trao đổi thông tin cho đồng bộ để bảo đảm, phối hợp tìm kiếm, phân tích các kết quả theo thông tin của hộp đen nếu tìm được cho hiệu quả cũng như tìm kiếm nguyên nhân vụ tai nạn.

Tôi cũng nói thêm là việc xác định được vị trí của máy bay CASA 212 một cách kịp thời là do có hoạt động thông báo của tàu mang quốc tịch New Zealand, khi đi qua vùng biển phát hiện ra những vật thể đã có trách nhiệm dừng lại, thông báo và chờ chúng ta ra trục vớt, xác định là của máy bay CASA 212, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm.

Ở đây, chúng ta cũng phải nêu lên rằng, trách nhiệm của Việt Nam chúng ta là tạo ra được sự đồng thuận trong nhiệm vụ này với cộng đồng quốc tế.

Lý do là công việc nhân đạo, đúng luật pháp quốc tế, giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng có mối quan hệ láng giềng và vị trí rơi mà tôi đã đề cập ở trên là sát đường phân định.

Ở đây, tôi cũng muốn nêu một việc đó là tình cảm, khi máy bay MH370 bị tai nạn, chúng ta nghi nó nằm trong không phận do chúng ta quản lý, Việt Nam đã cử lực lượng, phương tiện rất đông ra tìm kiếm mà trên máy bay đó đa số là người Trung Quốc. Đồng chí Lê Kim Toàn, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 918, người bị tai nạn lần này, chính là người đã thực hiện nhiều chuyến bay tìm kiếm. Do đó, khi nghe thông báo, phía Trung Quốc rất cảm động và hết sức nhiệt tình, mong muốn hợp tác tìm kiếm. Việc làm này thể hiện trách nhiệm của bạn là có đi có lại.

5 nguyên nhân trên làm cho chúng ta, trong một thời gian rất ngắn với một vùng biển rộng lớn như thế, các điều kiện hết sức khó khăn, thời tiết khác nhau, kinh nghiệm, phương tiện, thông tin như thế nhưng đã thực hiện rất nhiều công việc tìm kiếm này.

Chúng tôi hy vọng trong thời gian tới, với khả năng, năng lực và cách chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, chúng ta hy vọng sẽ kết thúc, hoàn thành việc tìm kiếm, cứu nạn và giải quyết hậu quả của 2 vụ việc này trong thời gian tới.

Chúng tôi cũng tin tưởng rằng, với sự chỉ đạo, quan tâm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và chỉ đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, chúng ta sẽ nhanh chóng tìm ra nguyên nhân để phòng ngừa trong giai đoạn tới và tiếp tục củng cố tiềm lực quốc phòng, nâng cao sức chiến đấu của Quân đội Nhân dân Việt Nam nói chung và không quân nói riêng để phục vụ, bảo vệ Tổ quốc.

Chúng tôi cũng rất cảm ơn các cơ quan báo chí trong thời gian vừa qua đã phối hợp rất chặt chẽ, tạo ra sự đồng thuận cũng như điều kiện thuận lợi cho việc đưa tin tuyên truyền, tạo dư luận xã hội rất đồng thuận để các lực lượng có liên quan thực hiện có hiệu quả việc tìm kiếm cứu nạn.

Xuân Tuyến (ghi)