Sửa đổi Luật NSNN hài hòa thông lệ quốc tế

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp phát biểu tại Hội thảo.

Trong 2 ngày 23-24/9, Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, Bộ Tài chính, với sự hỗ trợ của Chương trình Phát triển LHQ (UNDP), phối hợp tổ chức Hội thảo quốc tế “Định hướng sửa đổi Luật Ngân sách Nhà nước - Kinh nghiệm quốc tế”.

Hội thảo là dịp để các cơ quan quản lý Nhà nước như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Kiểm toán Nhà nước đánh giá lại việc thực hiện Luật Ngân sách Nhà nước (NSNN), xác định những hạn chế, bất cập và đề xuất sửa đổi Luật NSNN.

Luật NSNN được Quốc hội thông qua năm 2002 và có hiệu lực thi hành từ năm 2004, quy định về lập, chấp hành, quyết toán, kiểm tra NSNN; nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Nhà nước các cấp trong lĩnh vực NSNN.

Theo TS. Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, sau 9 năm tổ chức thực hiện, thực tế cho thấy Luật NSNN có vai trò quan trọng, tạo chuyển biến tích cực trong hoạt động thu, chi NSNN. Nhưng ông Phùng Quốc Hiển cũng cho rằng cùng với quá trình vận hành của nền kinh tế theo cơ chế thị trường, định hướng XHCN và trước yêu cầu đổi mới, hội nhập và phát triển, Luật NSNN cũng bộc lộ một số bất cập.

Cụ thể là hệ thống NSNN hiện nay mang tính lồng ghép, dẫn đến thẩm quyền giữa các cấp chồng chéo. Quy trình ngân sách phức tạp, phạm vi thu, chi chưa rõ ràng; việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách chưa phù hợp. Hơn nữa, các căn cứ xây dựng dự toán NSNN chưa đầy đủ, chưa gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ đầu ra. Quy định về trách nhiệm giải trình trước các cơ quan dân cử chưa cụ thể, công khai, minh bạch trong quản lý NSNN chưa phù hợp với thông lệ quốc tế… Vì vậy, Luật NSNN cần thiết phải được sửa đổi.

Mặt khác, việc sửa đổi Hiến pháp 1992 cũng đã đặt ra yêu cầu hoàn thiện pháp luật về NSNN để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, tuân thủ các nguyên tắc quản lý tài chính-ngân sách được quy định trong Hiến pháp.

Bà Pratibha Mehta, Điều phối viên viên thường trú LHQ tại Việt Nam, cũng khẳng định: Ngân sách là công cụ chính sách quan trọng nhất nhằm hoàn thành các mục tiêu quốc gia – bao gồm đảm bảo công bằng và bình đẳng trong phân bổ nguồn lực. Vì thế, các cơ quan hoạch định chính sách cần lắng nghe và tiếp thu nhiều hơn ý kiến đa chiều trong xã hội (như phụ nữ, thanh niên, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số...) khi ra những quyết định quan trọng về chi tiêu nguồn lực tài chính của đất nước.

Theo Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, Luật NSNN đang trong tiến trình điều chỉnh cho phù hợp hơn với bối cảnh của Việt Nam, tiến tới hài hòa với các thông lệ và chuẩn mực của quốc tế.

Phát biểu về các vấn đề liên quan, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp khẳng định, quan điểm và mục tiêu xuyên suốt của quá trình sửa đổi Luật NSNN là phải hướng tới việc nâng cao hiệu quả quá trình phân bổ, sử dụng và quản lý tài chính công, tạo động lực phát triển các nguồn lực tài chính để phục vụ có kết quả các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của đất nước. Đồng thời, quá trình thực hiện sửa đổi, bổ sung Luật NSNN cũng cần đảm bảo tính kế thừa và phát huy những mặt tích cực của Luật NSNN hiện hành; đảm bảo tuân thủ với Hiến pháp và các luật khác có liên quan; phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, đáp ứng yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế trong quá trình tái cơ cấu và chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

“Cùng với quá trình sửa đổi cần nâng cao tính công khai minh bạch trong công tác quản lý NSNN, bảo đảm và đề cao thẩm quyền, thực quyền của Quốc hội, các cấp ủy Đảng, các cơ quan của Quốc hội ngay trong việc quyết định và giám sát NSNN”, ông Nguyễn Công Nghiệp nhấn mạnh.

Anh Minh