Trồng trọt sẽ thiệt hại lớn do biến đổi khí hậu

Diện tích trồng lúa sẽ bị thu hẹp do biến đổi khí hậu. Ảnh minh họa

Đây là những thông tin được đưa ra tại Hội thảo “Nông nghiệp Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu: Cơ hội và thách thức” do Bộ NNPTNT chủ trì, diễn ra sáng10/9, tại Hà  Nội.

Các đánh giá bước đầu về  tác động của biến đổi khí hậu đối với ngành trồng trọt nước ta cho thấy: Tổng sản lượng sản xuất trồng trọt có thể giảm từ 1-5%, năng suất các cây trồng chính có thể giảm  đến 10%, đặc biệt đối với sản xuất lúa. Nước biển dâng cao làm xâm nhập mặn sâu hơn vào nội địa, có thể làm cho khoảng 2,4 triệu ha đất bị nước biển xâm nhập. Theo đó, nếu mực nước biển dâng cao 1m thì nhiều diện tích chuyên trồng lúa 2 vụ/năm sẽ không thể sản xuất được do nước mặn tràn vào.

Phát biểu tại hội thảo, TS Phạm Đồng Quảng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NNPTNT cho biết biến  đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến ngành trồng trọt, rõ ràng nhất là làm giảm diện tích đất canh tác, gây ra tình trạng hạn hán và sâu bệnh, gây áp lực lớn cho sự phát triển của ngành trồng trọt nói riêng và ngành nông nghiệp nói chung.

Hiện nay, mức độ nhiễm mặn trên 0,4% đã lấn sâu vào 30-40 km tại một số nơi ở  đồng bằng sông Cửu Long và đồng bằng sông Hồng. Diện tích bị mặn trên 0,4% hiện nay là khoảng 1.303 nghìn ha. Diện tích này sẽ tăng lên 1,493 triệu ha ứng với kịch bản nước biển dâng 0,69 m và 1,637 triệu ha với kịch bản nước biển dâng 1m ở địa bàn đồng bằng sông Cửu Long.

Nhận định về tình hình này, TS Phạm Đồng Quảng cho hay, vùng núi Tây Bắc và Đông Bắc sẽ phải đối mặt với nguy cơ tăng cường độ hạn hán do biến đổi khắc nghiệt của thời tiết trong những năm tới. Tại Bắc Trung Bộ, trong tháng 5-6 có thể trở thành các tháng khô nóng thường xuyên như ở Nam Trung Bộ, mưa phùn trở nên hiếm hoi.

Còn tại khu vực Tây Nguyên, tính bất  ổn trong chế độ mưa cũng tăng lên khiến vùng này có khả năng đối mặt với nguy cơ hạn hán bất thường. Xu hướng này ngày càng rõ ràng khi các tỉnh duyên hải miền Trung và Tây Nguyên đang phải  đối mặt với tình trạng thiếu nước sản xuất trong vụ Đông Xuân 2012-2013 và cả vụ Hè  Thu cùng vụ Mùa năm 2013.

Không những thế, biến đổi khí  hậu còn làm thay đổi điều kiện sống của các loài sinh vật, làm gia tăng một số loài dịch hại mới và  các đợt dịch bùng phát trên diện rộng. Đơn cử, trong khoảng 3 năm trở lại đây, dịch rầy nâu và vàng lùn, lùn xoắn lá trên cây lúa đã làm giảm đáng kể sản lượng lúa ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt, trong năm 2010, tại đồng bằng sông Cửu Long đã xảy ra dịch sâu cuốn lá nhỏ gây thiệt hại khoảng 400.000 ha lúa, khiến năng suất lúa giảm từ 30-70%.

Trước thực trạng này, Phó Cục trưởng Phạm Đồng Quảng đề đạt ở quy mô toàn quốc, ngành NNPTNT cần tái cơ cấu sản xuất trồng trọt theo hướng chiến lược lâu dài ứng phó với biến đổi khí hậu, đó là các hiện tượng: mất đất, nhiễm mặn, thời tiết cực đoan và các đe dọa bất lợi của ngành sản xuất lúa nước trong tương lai.

Đối với quy mô địa phương, các lực lượng cơ sở cần tăng cường các biện pháp canh tác, các phương thức sản xuất nông nghiệp đa mục tiêu như an ninh lương thực, tăng thu nhập cho nông hộ và giảm phát thải khí nhà kính.

Việc áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn kết hợp với quy hoạch tổng thể vùng sản xuất cũng những giải pháp nhằm phát triển bền vững cho nền nông nghiệp trước thách thức của biến đổi khí hậu.

 Đỗ Hương