Tuyển sinh qua đánh giá năng lực: Từ phương án đến triển khai

Thí điểm thành công

Ảnh: VGP/Nguyệt Hà

Ngày 10 và 11/9/2014 vừa qua, trên 1200 thí sinh của ĐHQGHN dự thi vào các hệ đào tạo Tài năng, Tiên tiến, Chất lượng cao, Chuẩn quốc tế theo phương thức thi Đánh giá Năng lực (ĐGNL). Các thí sinh này đã dự thi bằng bài thi đánh giá năng lực thay cho môn cơ bản

Có tổng số 110 cán bộ tham gia coi thi và phục vụ đợt thi đánh giá năng lực đầu tiên này. ĐHQGHN đã huy động 459 máy tính tại 14 phòng thi phục vụ kì thi.

Theo đánh giá tổng kết của ĐHQGHN, các kì thi này đã diễn ra an toàn, nghiêm túc, không xảy ra lỗi phần mềm. Phó Giám đốc ĐHQHN Nguyễn Kim Sơn cho biết, qua phân tích kết quả đánh giá năng lực và so sánh với  kết quả kì thi ba chung của Bộ GD&ĐT cho thấy đề thi có chất lượng tốt.

Cụ thể, điểm trung bình của kỳ thi là 84/140 (độ lệch chuẩn: Gần 16), có 90% thí sinh đạt trên 70 điểm. Phổ điểm của bài thi tiệm cận đường cong chuẩn.

Bài thi về cơ bản đã đánh giá đúng năng lực của người học. Chẳng hạn như trường hợp sinh viên của ĐH Công nghệ là thủ khoa của kỳ thi theo phương thức đánh giá năng lực đạt 130, điểm của em trong kỳ thi 3 chung của Bộ đạt 27 điểm. Điều này cho thấy có mối tương quan thuận chiều với kết quả kì thi ba chung, những thí sinh có kết quả thi đánh giá năng lực cao cũng đồng thời là những thí sinh đã có kết quả thi ba chung cao.

Kết quả khảo sát ý kiến phản hồi của hơn 1.000 thí sinh đã trực tiếp tham gia kỳ thi này về bài thi đánh giá năng lực ở bậc đại học của ĐHQGHN cho thấy, hơn 80% thí sinh dự thi có ý kiến cho rằng đề thi đánh giá đủ kiến thức cần thiết về mọi mặt của sinh viên, bám sát chương trình học, độ phủ kiến thức rộng trong suốt chương trình THPT. Điều này yêu cầu thí sinh phải học đồng đều và nắm được kiến thức các môn khác nhau. Ngoài ra 2/3 ý kiến trả lời hình thức thi trên máy tính tiện lợi, sử dụng đơn giản và đặc biệt khách quan, công bằng trong đánh giá.

Tương tự, khảo sát ý kiến của gần 550 thí sinh về bài thi tổng hợp tuyển sinh bậc sau đại học cũng cho kết quả hơn 60% thí sinh cho rằng đề thi đánh giá đúng năng lực để học ngành đăng ký; cấu trúc của bài thi và thời gian thi hợp lý. Dương Thảo Ngọc Ánh, sinh viên ngành Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc của ĐHNN, ĐHQGHN cho hay, em thấy phương thức tổ chức thi theo đánh giá này có nhiều ưu việt vì không bắt học sinh phải học thuộc lòng, không tạo áp lực. Mặc dù kết quả làm bài chưa tốt xong do nhà trường tổ chức nhiều kỳ thi trong 1 năm nên em vẫn còn nhiều cơ hội để thay đổi kết quả kỳ thi của mình.

Các thí sinh đều nhận thấy kỳ thi chỉ một bài duy nhất, thi trong một buổi, gọn nhẹ, dễ triển khai, đơn giản, thiết thực, tiết kiệm, dễ được xã hội đồng tình, ủng hộ. Thi trên máy tính với đề thi được tổ hợp khác nhau, thí sinh không thể nhận trợ giúp từ bên ngoài, hạn chế tiêu cực mà không cần các phương tiện giám sát phức tạp, tránh gây bức xúc cho xã hội.

Kết quả thi đảm bảo độ tin cậy cao nhờ tính bảo mật của công nghệ. Mỗi thí sinh vào phòng thi được cấp 1 mã số, mã số này chỉ cho 1 người truy cập. Sau khi thí sinh hoàn thành bài thi máy tính sẽ tự động in bài thi ra giấy và lưu phần làm bài của các em vào kho dữ liệu. Mọi khâu tác động vào bài thi của thí sinh đều bị lưu lại để theo dõi. Việc chấm thi cũng hoàn toàn do máy tính lập trình và chấm. Do đó không ai có thể can thiệp vào kết quả thi của thí sinh.

Đề thi có 50 câu Toán, 50 câu Văn, thí sinh có thể chọn lựa giữa 40 câu hỏi về KHXH hoặc 40 câu KHTN. Trọng số đề thi gồm 20% câu dễ, 60% câu trung bình và 20% câu khó để phân loại thí sinh. Kiến thức của đề thi sẽ phân bổ ở cả 3 năm THPT với 70% là kiến thức lớp 12 và 30% là kiến thức lớp 10, 11. Như vậy có thể thấy, cấu trúc đề thi định hướng học sinh cần học toàn diện, học thực chất, tránh học tủ, học lệch. Đề thi có phổ rộng theo độ khó dễ,  phù hợp với thông lệ quốc tế, đáp ứng được việc tuyển sinh theo phân tầng các trường đại học, thể hiện được sự đổi mới trong kiểm tra đánh giá.

Ảnh: VGP/Nguyệt Hà

Sự chuẩn bị chu đáo

TS. Nguyễn Kim Sơn cho biết, để có được những thành công trên, ĐHQGHN đã có quá trình nghiên cứu đổi mới tuyển sinh theo đánh giá năng lực từ những năm 2003-2004 khi thực hiện đề tài cấp Nhà nước về “ Quy trình phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng nhân tài trong lĩnh vực KHTN-CN, quản lý lãnh đạo và kinh doanh”, khảo sát học hỏi kinh nghiệm tuyển sinh của nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là kinh nghiệm của Hoa Kỳ và từng bước triển khai thử nghiệm với bậc sau đại học ở ĐHQGHN từ năm 2011. Tháng 6/2014 vừa qua ĐHQGHN đã ban hành dạng thức đề thi đánh giá năng lực và áp dụng ngay vào thực tiễn rộng rãi ở quy mô lớn hơn với 1.200 sinh viên, ở các mục đích tuyển sinh khác nhau.

Để kỳ thi thí điểm tuyển sinh theo đánh giá năng lực vừa qua thành công, ĐHQGHN đã chuẩn bị từ cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn. Qua 5 lần làm đề, trường đã xây dựng bộ ngân hàng câu hỏi với 4.000 đề và sẽ tiếp tục bổ sung đề thi liên tục để đa dạng hóa sự lựa chọn, đồng thời cập nhật bổ sung kiến thức mới.

ĐHQGHN cũng đã xây dựng và ban hành các văn bản pháp quy liên quan đến đổi mới tuyển sinh theo đánh giá năng lực, chuẩn bị phần mềm tuyển sinh, cơ sở vật chất…và tập huấn cho cán bộ, thí sinh chu đáo để đảm bảo thành công, v.v…

Khả năng nhân rộng

Giám đốc ĐHQGHN Phùng Xuân Nhạ cho biết, trên cơ sở những bài học và kinh nghiệm thành công của ĐHQGHN đã triển khai trong năm 2014, cũng như những ý kiến đóng góp của các trường đại học, các chuyên gia trong nước và quốc tế, ĐHQGHN sẽ báo cáo với Hội đồng Quốc gia giáo dục và Phát triển nhân lực để Hội đồng tư vấn cho Chính phủ về việc áp dụng trên phạm vi rộng hơn tới các địa phương khác nhau, vào những thời điểm phù hợp và thuận lợi để thí sinh có thể sử dụng kết quả bài thi đánh giá năng lực của ĐHQGHN cho mục đích xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào đại học, cao đẳng.

Nhưng trước mắt, ĐHQGHN sẽ công bố Đề án tuyển sinh đánh giá năng lực hoàn chỉnh vào tháng 10 tới đây. Phương án tuyển sinh riêng này sẽ chính thức áp dụng cho mùa tuyển sinh 2015. Dự kiến sẽ tổ chức vào tháng 6/2014 trước khi Kỳ thi Quốc gia Trung học duy nhất do Bộ GD&ĐT chủ trì diễn ra.