Huy động mạnh mẽ các nguồn lực cho an sinh xã hội

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng Bộ LĐTB&XH và Bảo hiểm xã hội Việt Nam có những cơ chế, giải pháp hết sức quyết liệt để tăng tỷ lệ người lao động tham gia BHXH. Ảnh: VGP/Đình Nam

Sáng 20/12, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương thực hiện Nghị quyết 70/NQ-CP của Chính phủ về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020 đã có cuộc làm việc với Ban Chỉ đạo.

Báo cáo của Bộ LĐTB&XH, Thường trực Ban Chỉ đạo cho biết trong năm 2016 các bộ, ngành thành viên đã xây dựng trình và ban hành nhiều văn bản liên quan đến chế độ, chính sách an sinh xã hội dành cho người có công; chính sách giảm nghèo; chế độ BHXH; hỗ trợ học sinh tại các vùng đặc biệt khó khăn…

Tính đến hết tháng 12/2016, cả nước có trên 8,8 triệu đối tượng người có công, trong đó có khoảng 1,4 triệu người có công và thân nhân được hưởng trợ cấp hàng tháng của Nhà nước; hỗ trợ nhà ở cho 91.903 gia đình người có. Công tác tìm kiếm quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin đã quy tập được 1.688 bộ hài cốt liệt sĩ.

Bên cạnh hoạt động trợ cấp đột xuất cho các địa phương bị thiên tai, cả nước có gần 2,7 triệu đối tượng được trợ cấp hàng tháng và cấp thẻ BHYT với tổng kinh phí 15.000 tỷ đồng. Cùng với đó là mạng lưới 418 cơ sở trợ giúp xã hội đang nuôi dưỡng, chăm sóc trên 42.000 người.

Trong lĩnh vực lao động việc làm, tỷ lệ thất nghiệp được duy trì ở mức thấp (2,34% tại thời điểm quý III/2016); khoảng 1,5 triệu lao động được hỗ trợ tạo việc làm trong nước; gần 3 triệu lao động được tư vấn, giới thiệu việc làm mới qua hệ thống các trung tâm trong đó 939.000 người có việc làm mới.

Các nguồn lực, kinh phí dành cho dự án, chương trình hỗ trợ tạo việc làm từ ngân sách trung ương và địa phương còn thấp, chậm bố trí, giải ngân.

Tỷ lệ người tham gia BHXH tăng thêm 1,96% so với năm 2015, tương đương 13,1 triệu người, bằng 24,19% lực lượng lao động. Ngành lao động, bảo hiểm vẫn chưa có giải pháp hiệu quả để mở rộng độ bao phủ BHXH đối với lực lượng lao động ở khu vực phi chính thức, trong các DN vừa và nhỏ.

Trong lĩnh vực giảm nghèo, dư nợ vốn vay ưu đãi đối với 862.000 lượt hộ nghèo, mới thoát nghèo, cận nghèo và 21.000 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay vốn lần đầu trong năm đạt hơn 27.321 tỷ đồng; hơn 10.000 hộ nghèo nông thôn và 12.000 hộ nghèo ở vùng hay bị lũ lụt được hỗ trợ xây dựng nhà ở. Các dự án thuộc chương trình 30a; 135; chính sách đặc thù cho vùng dân tộc thiểu số… đang tiếp tục được triển khai với tổng kinh phí trên 7.000 tỷ đồng. Ước đến cuối năm 2016, tỷ lệ nghèo cả nước còn dưới 9%, giảm khoảng 1,3-1,5% so với năm 2015. Tuy nhiên, ở các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn cao, nhiều nơi trên 50%.

Về giáo dục, khó khăn lớn là tình trạng cơ sở trường lớp, điểm trường tại nhiều xã miền núi đặc biệt khó khăn không bảo đảm chất lượng dạy và học, thu hút trẻ đi học. Năm 2016, ngân sách Trung ương đã bố trí 5.469 tỷ đồng để thực hiện miễm giảm học phí và hỗ trợ chi phí học tập cho trên 3,8 triệu học sinh, sinh viên.

Những cải thiện về cơ sở hạ tầng, nhân lực giúp người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, các đối tượng chính sách xã hội, người dân vùng khó khăn tiếp cận dễ dàng hơn với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và y tế thiết yếu với chất lượng ngày càng được cải thiện. Ngân sách đã bố trí gần 12.000 tỷ đồng để mua thẻ BHYT cho 14 triệu đối tượng (người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, người dân vùng đặc biệt khó khăn…) và 1,8 triệu người thuộc hộ cận nghèo. Quyền lợi của người tham gia BHYT được mở rộng trong thanh toán dịch vụ khám chữa bệnh, điều trị kỹ thuật cao lẫn liên thông về cơ sở y tế…

Bên cạnh các kết quả đạt được, các thành viên Ban Chỉ đạo đã đánh giá, nêu lên một số hạn chế nổi bật trong quá trình triển khai Nghị quyết 70  như một số chỉ tiêu không hoàn thành so với mục tiêu đề ra như tỷ lệ việc làm trong nông nghiệp, tỷ lệ tham gia BHXH.

Một số chương trình an sinh xã hội chưa thực sự hiệu quả, phê duyệt, triển khai chậm và chưa được bố trí kinh phí kịp thời như Chương trình 135, các chương trình hỗ trợ nhà ở, tạo việc làm.

Đoàn tình nguyện khám, cấp thuốc cho nhân dân bản Xà Cành, xã Phiêng Pằn (Mai Sơn, Sơn La). Ảnh: Báo Sơn La

Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Trọng Đàm cho biết lĩnh vực lao động việc làm và dạy nghề vẫn chưa có chuyển biến tích cực khi tỷ lệ thất nghiệp giữ nguyên, nhưng tỷ lệ học sinh, sinh viên ra trường không kiếm được việc làm còn lớn, thông tin, kết nối thị trường lao động vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.

Hoạt động dạy nghề ở nông thôn còn dàn trải, ít nghề mới, ít giới thiệu các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao nên chưa tạo chuyển dịch mạnh mẽ về cơ cấu lao động ở nông thôn, chưa cải thiện nhiều về hiệu quả kinh tế.

Lãnh đạo một số bộ ngành tại cuộc họp cùng chung nhận định: Nhiều chính sách tốt được ban hành nhưng nguồn lực thực hiện thiếu hoặc không có, nhiều địa phương không chủ động bố trí đủ kinh phí từ ngân sách địa phương mà chỉ tập trung vào những vấn đề bức xúc trước mắt nên dẫn đến kết quả hạn chế so với mục tiêu đặt ra đối với các chính sách an sinh xã hội.  Đây là những vấn đề cần được làm rõ, phân tích thấu đáo, có số liệu chứng minh cụ thể để đề ra các giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Công tác xã hội hóa, huy động sự tham gia đóng góp của khu vực tư nhân còn nhiều bất cập, chưa phát huy hết tiềm năng tham gia của người dân, doanh nghiệp và các đối tác xã hội.

Ngoài những nhiệm vụ do Thường trực Ban Chỉ đạo đề xuất trong năm 2017, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu các bộ, ngành tập trung rà soát,  hoàn thiện các chính sách xã hội về ưu đãi người có công; thực hiện tốt công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; hướng dẫn triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững; sửa đổi một số quy định về bảo hiểm…

Phó Thủ tướng lưu ý Bộ LĐTB&XH cùng Bảo hiểm xã hội Việt Nam phải có những cơ chế, giải pháp hết sức quyết liệt, phối hợp với các DN bảo hiểm khác để tăng tỷ lệ người tham gia BHYT, người lao động tham gia BHXH, Bảo hiểm thất nghiệp, nhất là trong khu vực lao động phi chính thức.

Đề nghị Bộ LĐTB&XH cần phải quyết liệt, sâu sát, đổi mới hơn nữa khi thực hiện công tác an sinh xã hội, Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu tin học hóa quản lý cơ sở dữ liệu các đối tượng chính sách xã hội nhằm công khai, minh bạch trong triển khai các chương trình, đồng thời rà soát, tránh trùng lắp trong hỗ trợ. Các DN cần được khuyến khích, tạo điều kiện tham gia để hoạt động chi trả cho đối tượng trợ cấp xã hội chính xác, kịp thời, sâu sát hơn nữa.

Phó Thủ tướng cũng gợi ý Bộ LĐTB&XH nghiên cứu cơ chế huy động DN, người dân, cộng đồng trong công tác vận động và tự quản lý hiệu quả các nguồn lực, tài chính dành cho những đối tượng khó khăn, người nghèo, các chương trình thiện nguyện…

Đối với lĩnh vực y tế, giáo dục, các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo cần quán triệt tinh thần quyết tâm thực hiện công tác lập hồ sơ quản lý sức khỏe đến từng người dân gắn với thực hiện BHYT chăm sóc sức khỏe toàn dân; tăng cường cơ sở vật chất, điều kiện dạy và học ở những thôn, bản, xã khó khăn nhất ở miền núi, vùng sâu, vùng xa; ưu tiên các chương trình an sinh xã hội ở những vùng hay bị thiên tai, bão lũ; tiếp tục đổi mới, chấn chỉnh hoạt động dạy nghề nông thôn trang bị các kỹ năng, kỹ thuật, công nghệ cần thiết để bà con nông dân lao động hiệu quả hơn; dành nguồn lực thích đáng để giải quyết các vấn đề nóng ở đô thị như tệ nạn ma túy, mại dâm, nếp sống văn hóa, văn minh…

Đình Nam