TPHCM: Thành công với những đột phá táo bạo

TP HCM ngày càng khẳng định vai trò “đầu tàu” trong cả nước về đổi mới và phát triển kinh tế.

Chân lý không tồn tại ngoài thực tiễn

TS. Trần Du Lịch, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM cho rằng thực tiễn đời sống kinh tế TPHCM từ đầu thập niên 1980 đến nay được xem là nơi hình thành những nhân tố mới đóng góp vào quá trình hình thành và hoàn thiện cơ chế quản lý kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta, đúng như nhận xét của cố Bí thư Thành ủy TPHCM Võ Trần Chí: “Chân lý không tồn tại ngoài thực tiễn”.

Từ năm 1989, UBND TPHCM đã mạnh dạn ban hành quyết định về các loại hình DN tư nhân, công ty TNHH, công ty cổ phần để tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân. Sự đổi mới đó đã giúp khu vực kinh tế này trong năm 2014 chiếm 59,7% GRDP của Thành phố; tạo việc làm cho 70% lao động đang làm việc trên địa bàn.

Đây cũng là một trong những khuôn khổ pháp lý ban đầu vừa tạo dựng niềm tin cho kinh tế tư nhân phát triển một cách hợp pháp vừa là cơ sở thực tiễn quan trọng để Quốc hội khóa VII ban hành Luật Doanh nghiệp tư nhân (năm 1990) và Luật Công ty (năm 1991).

Tiếp đến, việc nhân rộng các mô hình kinh tế, điển hình là thí điểm thành công việc hình thành KCX-KCN Tân Thuận (KCX-KCN đầu tiên tại Việt Nam được thành lập vào năm 1991); việc tổ chức sắp xếp lại hệ thống DN Nhà nước và cổ phần hóa DN Nhà nước từ những năm 1992, cũng là những bước đột phá. Trong đó, Công ty Cơ điện lạnh (REE) là công ty được cổ phần hóa đầu tiên tại Việt Nam vào năm 1993; đến năm 1996, việc cổ phần hóa DN Nhà nước đã trở thành chương trình chung của Chính phủ.

Vào những năm 1986-1990, nhiều tổ chức tín dụng tập thể ra đời dưới dạng quỹ tín dụng, hợp tác xã tín dụng… Từ thực tiễn đó, TPHCM đã thí điểm thành lập ngân hàng cổ phần đầu tiên của cả nước: Ngân hàng cổ phần Sài Gòn Công Thương ra đời tháng 10/1987; Ngân hàng XNK Eximbank ra đời tháng 5/1989. Đây chính là thực tiễn để Quốc hội ban hành Pháp lệnh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ngày 23/5/1990, tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại cổ phần phát triển sau này.

Bên cạnh đó, những giải pháp như đầu tư cơ sở hạ tầng đô thị, xã hội hóa đầu tư hạ tầng kỹ thuật-xã hội, xây dựng mô hình phát triển thị trường lao động, việc nâng cấp xây dựng trường học, bệnh viện cũng là những quyết định sáng tạo phù hợp với yêu cầu thực tiễn của TPHCM.

Ở lĩnh vực này, điển hình việc Thành phố sử dụng quỹ đất đô thị như một nguồn lực để phát triển kinh tế-xã hội, tạo điều kiện cho sự ra đời Khu đô thị Phú Mỹ Hưng ngày nay. Việc này giống như lời giải bài toán phát triển đô thị bằng đổi đất lấy hạ tầng.

TPHCM đang phải đối mặt với những thách thức trong quản lý đô thị.

Xứng đáng với vai trò “đầu tàu”

Ông Lê Hoàng Quân, Chủ tịch UBND TPHCM cho rằng, trong gần 30 năm qua, Thành phố đã khẳng định vai trò “đầu tàu” trong cả nước về đổi mới, phát triển kinh tế.

Cụ thể, điều hành kinh tế vĩ mô và cải cách hành chính là một trong những bước tiến mang tính trọng yếu trong các quyết sách quan trọng của Thành phố để từ đó tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội của TPHCM nói riêng và của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung.

Một trong những đổi mới phù hợp với nhu cầu phát triển của nền kinh tế hội nhập là các nhóm giải pháp cải cách hành chính, xây dựng nền hành chính mang tính chất phục vụ, mô hình “một dấu, một cửa” đã được người dân Thành phố và các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá cao, đang được nhân rộng trong cả nước.

Trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, TPHCM tập trung vào 4 ngành mũi nhọn: Tài chính-ngân hàng, vận tải-dịch vụ cảng-kho bãi, du lịch, bưu chính-viễn thông. Đến nay, khu vực dịch vụ của TPHCM đã đóng góp hơn 50% vào tốc độ tăng trưởng ngành dịch vụ của cả nước trong năm 2014.

Tuy nhiên, theo TS. Trần Du Lịch, cơ cấu kinh tế của TPHCM còn thiếu cạnh tranh trong quá trình hội nhập với khu vực và thế giới. Vấn đề chuyển đổi mô hình tăng trưởng còn phụ thuộc vào chính sách vĩ mô nhiều hơn là dựa vào sự năng động, sáng tạo của địa phương.

Bên cạnh đó, độ vênh giữa phát triển kết cầu hạ tầng với tăng trưởng kinh tế và yêu cầu cải thiện dân sinh tạo ra thách thức lớn về quản lý đô thị, nhất là trước những vấn đề thực tiễn nhưng chưa có quy định hoặc những quy định hiện hành không còn phù hợp, đòi hỏi cần phải tiếp tục phát huy tính chủ động, sáng tạo, một ưu thế nổi bật ở địa phương năng động nhất cả nước để giải quyết.

Thanh Thủy