Thúc đẩy chuỗi giá trị nông sản Việt tại Grow Asia

Ngày 10/5, Bộ trưởng Bộ NN& PTNT Nguyễn Xuân Cường tham dự phiên khai mạc Diễn đàn Tăng trưởng châu Á tại thủ đô Phnom Penh, Campuchia.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, sự phối hợp giữa Grow Asia và Bộ NN&PTNT Việt Nam xuất phát từ cam kết giữa Bộ NN&PTNT Việt Nam và Diễn đàn Kinh tế thế giới, bắt đầu từ năm 2010 về Tầm nhìn nông nghiệp mới. Theo đó, phấn đấu đến 2020 đạt được mục tiêu 20:20:20 (tăng năng suất 20%, giảm đói nghèo 20% và giảm phát thải 20%).

Để thực hiện mục tiêu này, Bộ NN&PTNT Việt Nam đã phối hợp với các công ty đa quốc gia tổ chức các nhóm công tác đối tác công-tư (PPP) theo ngành hàng, bao gồm: Cà phê, chè, rau quả, thủy sản, hàng hóa chung, hồ tiêu và gia vị, hóa chất nông nghiệp và tài chính nông nghiệp. Hiện nay, Bộ đang xem xét mở rộng ra ngành hàng lúa gạo và chăn nuôi.

Sự phối hợp với Grow Asia trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế thế giới từ năm 2014-2015 đã giúp Bộ NN&PTNT Việt Nam củng cố và thể chế hóa hoạt động của các nhóm đối tác công-tư thông qua việc thành lập Văn phòng Phát triển bền vững nông nghiệp Việt Nam (PSAV). Đặc biệt, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước với các công ty trong phát triển nông nghiệp bền vững đóng vai trò quan trọng ứng dụng công nghệ cao để nâng cao giá trị gia tăng, tăng cường tính cạnh tranh, phát triển bao trùm, đồng thời đảm bảo các tiêu chí của nông nghiệp xanh, sạch.

Một ví dụ điển hình là Nhóm công tác PPP cà phê, được thể chế hóa thành Ban Điều phối ngành hàng Cà phê Việt Nam, là Ban ngành hàng nông nghiệp đầu tiên của Việt Nam có sự tham gia của cả khu vực công (các bộ, ngành liên quan như Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, lãnh đạo địa phương tại vùng trồng cà phê) và khu vực tư nhân (các doanh nghiệp trong và ngoài nước, các tổ chức và đại diện nông dân trồng cà phê), đều có tiếng nói đại diện và bình đẳng để cùng ra quyết định vì ngành hàng cà phê phát triển bền vững.

Sau 5 năm hoạt động, các công ty đã phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước và nông dân trong 17 dự án, có tác động tích cực đến 130.306 ha (20% tổng diện tích gieo trồng cà phê cả nước); khoảng 20% số hộ sản xuất cà phê, năng suất trung bình dự kiến tăng 20%; tỉ lệ % thu nhập trung bình tăng thêm (dự kiến): 43% cho Chương trình nông lâm kết hợp và 30% cho Chương trình tưới tiết kiệm nước; tỉ lệ giảm phát thải nhà kính trung bình từ các chương trình, dự án đạt 16-19%.

Bộ trưởng khẳng định đây là một bài học kinh nghiệm quý báu trong việc gắn kết chặt chẽ giữa Chính phủ với các diễn đàn quốc tế; Chính phủ hỗ trợ thành lập một tổ chức ngành hàng theo mô hình PPP; giúp thể chế hóa các thỏa thuận để nhân rộng mô hình; và xây dựng phương thức làm việc mới giữa các nhóm có liên quan đến nhau (Chính phủ, khu vực tư nhân và NGOs).

Hiện nay, Bộ NN&PTNT đang tích cực triển khai Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Bộ tập trung phát triển các chuỗi giá trị phân theo 3 trục sản phẩm: Chủ lực quốc gia; chủ lực cấp tỉnh; đặc sản lợi thế vùng/miền. Việc phát triển các chuỗi giá trị này đều cần hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh, phát triển bao trùm, và bảo đảm xanh, sạch.

Chính vì thế, Bộ trưởng mong muốn Grow Asia cùng thúc đẩy việc đạt được các mục tiêu trên thông qua việc tiếp tục củng cố và mở rộng thêm các nhóm công tác ngành hàng ra các lĩnh vực, ít nhất là các sản phẩm chủ lực quốc gia như gạo, chăn nuôi, điều, gỗ và đồ nội thất; thu hút thêm sự tham gia của các tổ chức, đặc biệt là các doanh nghiệp trong nước và tổ chức của nông dân…

Đỗ Hương