Khơi dòng sông Én

Các chiến sỹ căng dây lấy dấu trên mặt sông. Ảnh: VGP/Trần Minh

Men theo những cánh đồng khô nẻ, chúng tôi tới bờ sông Én (thuộc xã Ích Hậu, xã Phù Lưu, huyện Hậu Lộc). Con sông giờ không rõ hình hài, chỉ thấy một vệt xanh đang ngả màu nâu. Mặt sông lúc này chỉ còn loài cây bông súng, bèo tây và cỏ lác lấn dòng chảy, sông Én đang bị bồi lắng nặng. Nguy cơ sông cạn chỉ trong vài vụ nữa. 

Người dân trong vùng khi thấy chúng tôi đã hỏi: “Các chú sắp đào sông phải không? Nhưng dưới sông còn khối bom bi, bom phá thời chiến tranh, các chú cẩn thận, đã có người chết và bị thương vì đụng bom dưới sông rồi đó”.

Sông Én cách thị xã Hà Tĩnh khoảng 18 km về phía Đông Bắc, theo đường tỉnh lộ TL9. Nhiều năm nay, dòng chảy sông bị nghẽn nên các xã có sông chảy qua không lấy được đủ nước để canh tác, ảnh hưởng lớn đến mùa vụ. Để người dân có nước cày cấy, gieo trồng, dự án nạo vét sông Én của tỉnh Hà Tĩnh được triển khai trong sự mong chờ của người dân.

Trước yêu cầu ấy, đội rà phá bom mìn của Tỉnh đội Hà Tĩnh đã có mặt ở đây từ đầu năm 2014.

Thiếu tá Phan Tứ, Đội trưởng cho biết trong đợt rà phá lần này, đơn vị còn thực hiện Dự án “Mô hình thí điểm về quản lý chất lượng” do Trung tâm Công nghệ xử lý bom mìn Bomicen (Binh chủng Công binh, Bộ Quốc phòng) phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh triển khai.

Được biết các cán bộ công binh thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh và một số đơn vị tham gia xử lý bom mìn trên địa bàn đã được tập huấn về triển khai dự án này. Các cán bộ kỹ thuật của Bomicen đã hướng dẫn các đơn vị xử lý bom mìn hoàn thiện các loại văn bản, biểu mẫu đúng tiêu chuẩn, nâng cao tính chính quy trong dò tìm xử lý bom mìn.

Trong tháng 6 vừa qua, đoàn cán bộ kỹ thuật của Bomicen cùng với chuyên gia của dự án đã làm xong bước kiểm tra, đánh giá và hướng dẫn các đơn vị thực hiện các nội dung của bộ công cụ quản lý chất lượng dò tìm xử lý bom mìn.

Cũng trong tháng 6, chuyên gia nước ngoài của tổ chức tài trợ dự án thí điểm cũng đã tới tận hiện trường để kiểm tra thực địa. Chuyên gia bạn đánh giá cao tính chính quy, ý thức tuân thủ các chuẩn mực, quy trình cốt lõi của dự án.

Chúng tôi đến khu vực rà phá bom thì thấy trên “công trường”, từng dãy cờ đỏ được cắm để báo hiệu nơi chưa dò bom đạn.

Dưới trời nắng chang chang, có những chiến sỹ căng dây lấy dấu trên mặt sông. Rồi theo đó, chiếc thuyền gắn máy dò cứ nhích dần trên mặt sông, chậm rãi để không bỏ sót khoảng trống nào. Một chiến sĩ cho biết: “Nhiều bom bi lắm. Chúng em đã cẩn thận gom lại rồi sẽ cho hủy nổ tại chỗ”.

Cách đó một quãng, trên những đoạn sông đã an toàn, chúng tôi đã thấy thuyền dân thả lưới đánh cá và đàn trâu đang nhào xuống nước, điều ít thấy trước đây.

Sau vài tháng nữa khi mỗi cây số dọc trên sông Én này được rà hết bom đạn, công việc nạo vét dòng sông sẽ được tiến hành. Người dân hy vọng sông Én lại khơi dòng và 20 trạm bơm sẽ hồi sinh đưa nước đến cho những cánh đồng cạn khô của các xã Ích Hậu, Phù Lưu…

Trần Minh