Đào tạo kỹ năng nghề để thích ứng thị trường việc làm hậu COVID-19

Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Thị Hà trao bằng khen cho thí sinh tham gia các kỳ thi kỹ năng nghề - Ảnh: VGP

Chiều ngày 4/10, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐTB&XH) tổ chức Hội thảo quốc tế về nâng tầm kỹ năng lao động Việt Nam trong tình hình mới.

Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Thị Hà đề nghị các chuyên gia nghiên cứu các bài học từ kinh nghiệm quốc tế trong ứng phó với dịch bệnh nhằm duy trì sản xuất, chống đứt gãy chuỗi cung ứng lao động và chuẩn bị nhân lực có kỹ năng cho khôi phục kinh tế sau đại dịch. Đồng thời, đề xuất những giải pháp hữu hiệu để khắc phục khó khăn, nâng cao kỹ năng nguồn nhân lực nhằm khôi phục và phát triển thị trường lao động.

Đại diện lâm thời Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) Nguyễn Hồng Hà cho biết, theo báo cáo gần đây của Bộ LĐTB&XH phối hợp với Tổng cục Thống kê và ILO thực hiện, tính đến hết quý II/2021, lực lượng lao động của Việt Nam khoảng 51,1 triệu người, trong đó, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo chỉ đạt 26,1%. “Con số này cho thấy việc đào tạo lại cũng như đào tạo nâng cao về kỹ năng cho người lao động là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng, nhất là trong bối cảnh những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 đang hạn chế các cơ hội phát triển kỹ năng của người lao động, tạo ra nhiều thách thức tiềm ẩn trong việc tiếp cận việc làm thỏa đáng của người lao động khi thị trường việc làm đang bị thu hẹp”, bà Nguyễn Hồng Hà nhận định.

Theo chuyên gia ILO, triển vọng phục hồi việc làm là thách thức với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Chính vì vậy, việc xây dựng chính sách, chương trình đào tạo, đầu tư vào lĩnh vực đào tạo việc làm cần đặt lên hàng đầu. Đồng thời, thúc đẩy các cơ hội cho người lao động dựa trên lợi thế kinh tế địa phương, nâng cao năng lực cho người lao động, thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.

ILO cũng đã có những chiến lược thúc đẩy phát triển kỹ năng cho người lao động trong bối cảnh tương lai việc làm. Cụ thể, phát triển kỹ năng và học tập suốt đời là một trong những trụ cột chính. Ngoài ra, chú trọng dự đoán nhu cầu kỹ năng (cho hiện tại và tương lai) – hướng tới phương pháp tiếp cận theo ngành; tăng cường phát triển các kỹ năng cốt lõi cho người lao động; rà soát và cải tiến hệ thống và chính sách về học tập suốt đời để thúc đẩy cách tiếp cận giáo dục nghề nghiệp theo vòng đời; tăng cường học tập tại nơi làm việc, đặc biệt là học nghề/học việc tại doanh nghiệp.

Theo ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), kỹ năng nghề là nhân tố quan trọng, quyết định tăng trưởng nền kinh tế. Lực lượng lao động có kỹ năng nghề tạo nên sức cạnh tranh của nền kinh tế, tận dụng tốt làn sóng đầu tư từ doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, trong tình hình mới, bên cạnh ưu điểm, lao động nước ta có những hạn chế, yếu về chuyên môn kỹ thuật, năng suất lao động còn thấp.

Trong bối cảnh này, ông Hoàng Quang Phòng cho rằng, Việt Nam cần giải pháp chiến lược, nâng tầm kỹ năng lao động trong tình hình mới, đổi mới, nâng cao năng lực nguồn nhân lực nước nhà. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người lao động phát triển.

Đề cập đến vấn đề làm thế nào để cho người sử dụng lao động tham gia trong việc nâng cao kỹ năng cho người lao động, bà Abla Sair, chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng, doanh nghiệp cần tham gia chủ động trong các hoạt động đào tạo kỹ năng để phục vụ cho lợi ích của chính mình.

Một khảo sát gần đây của WB cho thấy, 46% doanh nghiệp không có hợp tác với cơ sở giáo dục nghề nghiệp Việt Nam trong việc nâng cao kỹ năng nghề nghiệp. Bà Abla Sair nhận định, doanh nghiệp cần “bắt tay” với cơ sở đào tạo để phát triển kỹ năng cho người lao động. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp mong muốn phối hợp với doanh nghiệp nhưng vẫn còn gặp phải nhiều rào cản trong việc kết nối như nhân sự, tài chính, thiếu chính sách hỗ trợ...

Chia sẻ về những chính sách phát triển kỹ năng nghề trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cho biết, Bộ LĐTB&XH đã ban hành và triển khai kế hoạch truyền thông giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2011-2025 đẩy mạnh tuyển sinh, đào tạo theo hình thức trực tuyến, kể cả phương thức đào tạo đối với những lớp đặt hàng của Nhà nước, doanh nghiệp. Một năm qua, đã công bố bổ sung 19 tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia (nâng tổng số lên 199 nghề đã ban hành tiêu chuẩn) và đánh giá kỹ năng nghề quốc gia cho 11.000 người lao động (nâng tổng số lên 73.000 người lao động được đánh giá).

Về cơ chế chính sách, Bộ LĐTB&XH đã và đang tiếp tục bổ sung văn bản hướng dẫn Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Lao động, Luật Việc làm. Đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19...

Thu Cúc