Chuyên gia Israel chia sẻ kinh nghiệm về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

2 chuyên gia Isarel đã chia sẻ những kinh nghiệm hữu ích về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Ảnh: Thu Cúc/VGP

Tại Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm của Israel về ươm tạo và Thương mại hóa công nghệ”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh và các lãnh đạo của Bộ KH&CN đã cùng thảo luận với 2 chuyên gia hàng đầu về ươm tạo doanh nghiệp KH&CN đến từ Israel là bà Sarai Kemp, Phó Chủ tịch Phát triển Kinh doanh cho Trendines Agtech thuộc Tập đoàn Trendlines group và ông Meir Dardashti, chuyên gia phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đến từ Vườn ươm Ideality Roads.

Chuyên gia phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đến từ Vườn ươm Ideality Roads, ông Meir Dardashti cho rằng, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo không phải quá trình ngẫu nhiên mà cần có sự tham gia của Chính phủ. Chính phủ Israel xác định tham gia ươm tạo các doanh nghiệp khởi nghiệp ở giai đoạn đầu. Đây là thời điểm rủi ro cao, doanh nghiệp dễ thất bại và rất khó để kêu gọi doanh nghiệp tư nhân đầu tư.

Israel đã xác định trong chiến lược phát triển của mình: KH&CN là đòn bẩy để phát triển. Với chiến lược đó, Israel đã thành công với nhiều công ty KH&CN, Starup… Việc đầu tư cho doanh nghiệp cũng được quốc gia này chia theo chiến thuật và có những mục tiêu rõ ràng. Mỗi giai đoạn phát triển sẽ có những mức đầu tư khác nhau và cần có định nghĩa về “thất bại thị trường”. Nghĩa là giai đoạn đầu rủi ro cao, các doanh nghiệp không đổi mới công nghệ không thể kêu vốn từ tư nhân, lúc này cần “bàn tay” của Nhà nước. Thường thì giai đoạn này Nhà nước hỗ trợ 85% kinh phí, 15% còn lại là từ phía tư nhân. Thực tế cho thấy, sau một thời gian phát triển, mức đầu tư của tư nhân sẽ tăng 4-5 lần so với mức Nhà nước bỏ ra.

Hai bài học được chuyên gia Israel đưa ra đó là: Tạo ra hệ sinh thái đổi mới sáng tạo không thể ngẫu nhiên mà cần sự tham gia của chính phủ. Và để tiếp tục duy trì hệ sinh thái này vẫn cần sự tham gia của chính phủ.

Đánh giá cao những chính sách của Israel, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh khẳng định, chính phủ Việt Nam cũng hết sức quan tâm đầu tư cho phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp. Bộ trưởng cũng chỉ ra một thực tế là, hiện tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn đầu xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp nên nhiều khi sự quan tâm, đầu tư vẫn chưa thật sự chính xác và thỏa đáng.

Chia sẻ về kinh nghiệm thu hút đầu tư nước ngoài cho nghiên cứu phát triển, chuyên gia Isarel cho rằng, Việt Nam nên có chính sách để nhà đầu tư nhìn thấy cơ hội mà họ có thể đạt được. Điều cần làm là cho nhà đầu tư thấy chính sách, hệ sinh thái mà họ có thể được tham gia vào.

Đề cập đến vấn đề làm sao để xã hội chấp nhận những thất bại của công ty khởi nghiệp, chuyên gia Israel nhận định: đây là vấn đề khó nhất. Làm sao để chấp nhận tiền đầu tư của nhà nước bị mất đi khi công ty thất bại. Kinh nghiệm cho thấy, chính sự thành công của các công ty khởi nghiệp tại Israel là câu chuyện thuyết phục nhất về tính mạo hiểm trong đầu tư. Điều này cần được truyền thông rộng rãi cho công chúng.

Chia sẻ về điều này, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cũng cho rằng, cần phải có văn hóa chấp nhận thất bại. “Thể chế và pháp luật có thể hỗ trợ cho đổi mới sáng tạo nhưng việc biến việc chấp nhận thất bại trở thành văn hóa cần một thời gian dài. Ví dụ, việc những Startup đã thất bại và tiếp tục làm hồ sơ xin tài trợ ở Việt Nam rất khó để được chấp nhận như ở  Israel.

Một vấn đề được chuyên gia Isarel lưu ý là hoạt động đổi mới sáng tạo không thể tách rời vấn đề sở hữu trí tuệ (SHTT). Điều này có ý nghĩa chiến lược không chỉ cho một quốc gia mà cho cả một doanh nghiệp nhỏ bước chân vào khởi nghiệp. Chuyên gia Israel khẳng định: nếu không có chiến lược về SHTT chỉ có thể phát triển công ty địa phương và các công ty lớn họ có thể đánh cắp ý tưởng, đè bẹp sự phát triển của các công ty nhỏ.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đã đề nghị hai chuyên gia sẽ tham gia tư vấn Chương trình khởi nghiệp đổi mới quốc gia Việt Nam. Hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam đang diễn ra sôi động, những chia sẻ hữu ích của hai chuyên gia Israel tại thời điểm Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo 2017 (TechFest 2017) đang diễn ra cho thấy mối quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này.

Thu Cúc