Hồi sinh nhờ kỹ thuật hỗ trợ tim phổi nhân tạo

(Chinhphu.vn) - Nhờ có kỹ thuật hỗ trợ tim phổi nhân tạo (ECMO), tỷ lệ bệnh nhân tử vong do mắc bệnh suy hô hấp nặng, viêm phổi biến chứng, suy tim đã giảm 70% so với trước.

24/03/2015 16:57

Sau hơn 4 tuần điều trị bằng phương pháp ECMO, bệnh nhân Lượng đã khỏe mạnh trở lại và được xuất viện. Ảnh: VGP/Thúy Hà

Bệnh nhân (BN) Đỗ Thị Lượng, (57 tuổi, Hà Nội) có tiền sử đái tháo đường, giảm tiểu cầu vô căn, đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch kéo dài nên dẫn đến biến chứng suy hô hấp nặng.

BN được đưa vào Khoa Hồi sức tích cực (BV Bạch Mai) ngày 10/2/2015, trong tình trạng nguy kịch, suy hô hấp nặng không đáp ứng với các biện pháp thở oxy, thở máy, chỉ số oxy máu của bệnh nhân là 45 (trong khi bình thường trên 400) với oxy tối đa.

PGS.TS. Nguyễn Gia Bình, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực cho biết, chẩn đoán ban đầu cho thấy BN mắc viêm phổi nặng biến chứng suy hô hấp cấp tiến triển, không thể đáp ứng với các phương pháp điều trị tích cực thông thường, có nguy cơ tử vong cao.

Trước thể trạng của BN Lượng, các bác sỹ đã tiến hành hội chẩn nhiều chuyên khoa khác như: Hô hấp, truyền nhiễm, chẩn đoán hình ảnh, vi sinh lâm sàng, dược lâm sàng, huyết học, nội tiết, sinh hóa.

Cuối cùng, Hội đồng chuyên môn đã quyết định phải sử dụng “vũ khí cuối cùng”, đó là kỹ thuật ECMO thay thế tim phổi trong thời gian chờ điều trị nguyên nhân.

Tuy nhiên, ngay trước khi thực hiện kỹ thuật ECMO, khó khăn lớn nhất là nhiều lúc oxy bệnh nhân xuống rất thấp, dưới 10%, nên các bác sĩ Khoa Hồi sức luôn luôn đứng bên cạnh BN để điều chỉnh các thông số, điều chỉnh các biện pháp tốt nhất của thở máy để cầm cự cho đến khi hệ thống ECMO hoạt động.

Sau khi kết nối được với hệ thống ECMO, oxy máu của BN được đảm bảo. Tia hi vọng cuối cùng của những người thầy thuốc đã được thắp lên, nhưng phía trước vẫn còn rất nhiều thách thức.

PGS Bình chia sẻ, trong thời gian làm ECMO, các nhân viên Khoa Hồi sức tích cực phải theo dõi, ghi chép, điều chỉnh liên lục từng giờ. Bên cạnh đó BN còn được điều trị bằng các biện pháp hồi sức tiên tiến khác như lọc máu liên tục hấp thụ độc tố.

Trong 2 ngày đầu, oxy vẫn thấp mặc dù máy tim phổi hoạt động với oxy tối đa. Các bác sĩ phải thường xuyên hội chẩn để xoay xở.

BN được điều trị kháng sinh chống nhiễm khuẩn; dinh dưỡng tĩnh mạch kết hợp với đường tiêu hóa; theo dõi các chỉ số huyết áp, mạch, nước tiểu, các diễn biến và biến chứng từng phút từng giờ.

Sau hơn 3 tuần điều trị, sức khỏe bệnh nhân bắt đầu tiến triển thuận lợi, BN đã cai dần được và ngừng ECMO, chuyển về thở máy như bình thường. Cuối cùng cai thở máy. Và sang đến tuần thứ 4, bệnh nhân đã tự thở được.

Hôm nay, 24/3, BV Bạch Mai đã tổ chức lễ tiễn ra viện cho BN Đỗ Thị Lượng.

PGS Bình cũng cho biết, đối với những gia đình có người thân không may bị viêm phổi nặng biến chứng suy hô hấp như BN Đỗ Thị Lượng thì ECMO chính là biện pháp cuối cùng, là tia hi vọng, là chiếc đũa thần mang họ trở về từ bàn tay tử thần.

ECMO là tên viết tắt của phương pháp “oxy hóa qua màng ngoài cơ thể”. Đây là phương pháp sử dụng tuần hoàn và trao đổi oxy bên ngoài cơ thể nhằm hỗ trợ chức năng sống ở các BN suy tuần hoàn hoặc suy hô hấp nặng. Phương pháp ECMO được áp dụng trong 2 tình huống gồm:

Thứ nhất là trong các bệnh lý của phổi mà khi đã được tiến hành các biện pháp hồi sức hô hấp tích cực như thở oxy, thở máy mà lượng oxy máu vẫn thiếu (ví dụ như trong hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển, suy hô hấp nặng do viêm phổi...).

Thứ hai là trong các bệnh lý của tim khiến tim bị suy giảm sức co bóp, huyết áp tụt không nâng lên được bằng truyền dịch và dùng thuốc co mạch cũng như thuốc làm tăng co bóp cơ tim (như trong viêm cơ tim cấp, sau cấp cứu ngừng tim, suy tim sau phẫu thuật tim...).

ECMO là kỹ thuật phức tạp, cần 1 ekip bác sĩ hết sức chuyên nghiệp để vận hành.

Trước đây khi không có ECMO, tỷ lệ bệnh nhân viêm phổi nặng, suy tim thường tử vong rất cao. Từ năm 2012, khi ứng dụng ECMO tại Khoa Hồi sức tích cực, BV Bạch Mai, tỷ lệ này đã giảm 70%.

Thúy Hà