Tăng cường phòng tránh bệnh không lây nhiễm

Chi phí điều trị, thuốc men, viện phí cao của bệnh KLN thực sự là gánh nặng của người dân và xã hội -ảnh: Chinhphu.vn

Bệnh không lây nhiễm (KLN) là những bệnh nguy hiểm, không thể chữa khỏi, người bệnh phải điều trị lâu dài và chấp nhận sống chung với nó, tỷ lệ tử vong của loại bệnh này rất cao. Đó là bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư, huyết áp cao gây đột quỵ, phổi tắc nghẽn mãn tính…

Chi phí điều trị, thuốc men, viện phí tốn kém dai dẳng thực sự là gánh nặng kinh tế lớn đè lên vai gia đình người bệnh và xã hội.

Điều đáng nói là mặc dù tỷ lệ người nhiễm ít hơn nhưng tử vong do những bệnh KLN gây ra lại cao hơn nhiều so với các loại bệnh truyền nhiễm như cúm A, tả, HIV/AIDS…

Những căn bệnh KLN ngày càng có xu thế gia tăng. Chẳng hạn, riêng bệnh ung thư hàng năm đã có thêm 100-150 ngàn người mắc mới, tỷ lệ tử vong của loại bệnh này rất cao. Cứ 10 người mắc thì có 7-8 người chết.

Bệnh đái tháo đường nếu không điều trị kịp thời sẽ để lại những biến chứng rất nguy hiểm như liệt nửa người, loét chi, mù mắt và có thể gây tử vong…

Hút thuốc lá, lạm dụng bia rượu, ít vận động thể lực, môi trường sống ô nhiễm, chế độ ăn quá giàu chất béo, đạm và muối chính là nguyên nhân gia tăng bệnh KLN ở Việt Nam.

Theo nhận định của đại diện WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) tại Việt Nam Lại Đức Trường, bệnh KLN chính là nguyên nhân dẫn tới vòng luẩn quẩn của đói nghèo, bệnh tật tại các quốc gia trên thế giới.

 “Người nghèo do không có điều kiện chăm sóc sức khỏe dễ mắc bệnh. Bệnh KLN không thể chữa khỏi, người bệnh phải mang theo bệnh suốt đời cùng với chi phí khám chữa đắt đỏ, chi phí cho người theo nuôi, phải bán nhà, tài sản do vậy bị nghèo hóa, đã nghèo lại càng nghèo hơn”, ông Trường nhận xét.

Những bệnh viện như Viện K, Bạch Mai, Việt Đức…bị quá tải phần lớn do những bệnh nhân mắc bệnh KLN từ các tuyến dưới chuyển lên quá đông.

WHO cũng dự báo, đến 2025 tất cả các quốc gia trên thế giới sẽ mất 1% GDP mỗi năm vì những tổn thất do bệnh KLN gây ra. Cá biệt có Nga và Trung Quốc sẽ thiệt hại 2% GDP mỗi năm.

Để bảo vệ sức khỏe con người đối với bệnh KLN, Bộ Y tế đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng chống bệnh KLN để triển khai các hoạt động phòng, chống giảm thiểu tỷ lệ mắc mới.

Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có chương trình, giải pháp toàn diện để nâng cao sức khỏe, khám phát hiện, điều trị và phục hồi chức năng đối với bệnh KLN.

Việt Nam đã triển khai các chương trình phòng chống bệnh ung thư do hút thuốc lá,  bệnh đái tháo đường. Cả nước cũng đã có 8 trung tâm ghi nhận các ca ung thư tại các vùng miền. Đó vẫn là những chương trình phòng chống các loại bệnh riêng biệt lẻ tẻ chứ chưa tạo thành một chương trình thống nhất, đầy đủ và rộng khắp.

Do vậy, ngoài việc đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới nhất trong điều trị bệnh KLN thì việc sàng lọc phát hiện sớm bệnh, thực hiện hiệu quả kiểm soát các yếu tố nguyên nhân gây bệnh vẫn là giải pháp tối ưu nhất.

Theo các chuyên gia, tự điều chỉnh lối sống hành vi một cách lành mạnh (ăn uống điều độ, khoa học, không lạm dụng chất kích thích, luyện tập thể dục mỗi ngày) chính là cách tốt nhất để người dân tự bảo vệ sức khỏe mình trước sự tấn công của bệnh KLN.

GS. TS Nguyễn Văn Tuấn (Viện Garvan-Australia) cho rằng chỉ cần mỗi ngày vận động thể lực nhẹ nhàng 30 phút, nguy cơ tử vong và mắc bệnh KLN sẽ giảm đáng kể.

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Garvan, người ít vận động có nguy cơ mắc tiểu đường cao gấp 2 lần và nguy cơ gẫy cổ xương đùi rất cao (20% những người gẫy cổ xương đùi tử vong sau 12 tháng, con số này còn cao hơn cả bệnh ung thư).

Việc lệ thuộc vào các phương tiện máy móc, ít vận động là 1 trong 10 nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong của Việt Nam và thế giới. Đây cũng là nguyên nhân làm tăng ngân sách y tế hàng năm.

Vận động thể lực sẽ giảm 40% nguy cơ tử vong do bệnh KLN gây ra. Con số này tương đương với hiệu quả nếu dùng thuốc điều trị.

Tăng cường vận động thể lực sẽ giảm 36% nguy cơ mắc tim mạch, 20% huyết áp cao, 10-20% ung thư và 27% các loại bệnh KLN khác.

Ngoài ra, theo TS Lê Bạch Mai, Viện phó Viện Dinh Dưỡng, chế độ ăn tăng cường chất xơ (rau xanh, hoa quả) giảm chất béo, đạm, bột, muối và đường, uống đủ nước, hạn chế tối đa ăn đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, thức ăn đường phố là cách tốt nhất bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của bệnh tim mạch, đái tháo đường, huyết áp cao….

Phần lớn bệnh KLN có thể phòng tránh, do vậy ý thức được việc điều chỉnh lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống hợp lý để bảo vệ sức khỏe là điều mà chúng ta cần ý thức và thực hiện mỗi ngày.

Nguyệt Hà