Thứ trưởng Bộ KH&CN nói về phát triển trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy khẳng định, Bộ đã và đang có những chương trình, hành động cụ thể để phát triển trí tuệ nhân tạo

Thứ trưởng có thể chia sẻ rõ hơn về việc Việt Nam chọn thời điểm hiện tại để thúc đẩy phát triển trí tuệ nhân tạo và mục tiêu hướng đến trong những năm tới cụ thể như thế nào?

Thứ trưởng Bùi Thế Duy: Trước hết, tôi muốn nói về việc tại sao Việt Nam lại chọn thời điểm này để thúc đẩy phát triển trí tuệ nhân tạo. AI phát triển từ lâu đời và là dòng chảy tiếp diễn của các nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực như toán học, công nghệ thông tin (máy học hay thuật toán xử lý dữ liệu). Gần đây, AI có bước phát triển đột phá trên thế giới bởi sự phát triển của các công nghệ thu thập, lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.

Tại Việt Nam, AI được nghiên cứu và phát triển lâu đời trong các trường học và viện nghiên cứu nhằm giải các bài toán đặc thù Việt Nam như nhận dạng chữ viết, văn bản, tiếng nói tiếng Việt, hiểu và phân tích văn bản tiếng Việt. Việt Nam có nền tảng khá tốt về toán nên khi chuyển sang CNTT chúng ta có thế mạnh về thuật toán và trí tuệ nhân tạo so với các mảng khác. Bối cảnh thế giới và trong nước đang tạo ra thời điểm tốt cho Việt Nam đẩy mạnh phát triển trí tuệ nhân tạo.

Kế hoạch Phát triển trí tuệ nhân tạo đến 2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ đặt ra 2 mục tiêu cụ thể. Thứ nhất, tạo ra một số sản phẩm của riêng Việt Nam, dựa trên các lợi thế của Việt Nam để phục vụ thị trường trong nước đồng thời tìm ra thị trường ngách để đưa sản phẩm của Việt Nam ra thị trường bên ngoài. Đây là bước đi thực tế vì chúng ta không kỳ vọng có thể cạnh tranh ngay lập tức với các quốc gia hàng đầu về trí tuệ nhân tạo. Hai là, chúng ta xây dựng năng lực nội tại cho lĩnh vực này gồm xây dựng hệ thống dữ liệu lớn, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển hạ tầng, máy móc, công nghệ để đón đầu, bắt kịp với xu hướng thế giới.

Để cụ thể hóa các mục tiêu trên, Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang thực hiện những chương trình, hành động nào, thưa ông?

Thứ trưởng Bùi Thế Duy: Trong quá trình xây dựng chúng tôi đã làm việc với nhiều nhóm chuyên gia chủ chốt về trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam cũng như các chuyên gia người Việt ở nước ngoài để xác định các hành động cụ thể.

Một trong những việc đầu tiên phải làm là liên kết được lực lượng nghiên cứu ở các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp trong và ngoài nước, tập hợp, kết nối họ lại cùng nhau giải quyết một số vấn đề lớn. Việc này chúng tôi đã triển khai liên tục từ đầu năm, điển hình là mạng lưới 100 nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài diễn ra tháng 8 vừa qua. Ngoài ra, chúng tôi cũng liên tục tổ chức các hội thảo, mời các nhà khoa học chủ chốt trong lĩnh vực này chia sẻ, tư vấn.

Hai là xây dựng dữ liệu lớn. Đây sẽ là dữ liệu dùng chung trong các nhóm nghiên cứu, doanh nghiệp, cơ quan quản lý và cộng đồng. Chương trình này gắn chặt với Đề án hệ tri thức Việt số hóa đang được triển khai, một số dữ liệu đang được thu thập như dữ liệu về tiếng Việt, nông nghiệp, giáo dục…

Ba là triển khai các nghiên cứu cơ bản và đào tạo chính thống. Các đề tài nghiên cứu cơ bản trong AI sẽ được Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ quốc gia ưu tiên. Chúng tôi cũng đang đề nghị Viện toán cao cấp xác định một vài bài toán cơ bản trong lĩnh vực AI để tập hợp các nhà toán học Việt Nam trong và ngoài nước cùng giải quyết. Từ việc nghiên cứu cơ bản, chúng ta sẽ đào tạo kiến thức cho đội ngũ nghiên cứu, sinh viên ra trường làm việc cho các doanh nghiệp làm về trí tuệ nhân tạo.

Có thể thấy, muốn phát triển trí tuệ nhân tạo cần cả 3 trụ cột là: Nhà nước, doanh nghiệp và các nhà khoa học. Làm thế nào để tập hợp được cả 3 nguồn lực này, từ đó tạo ra những sản phẩm cụ thể, phù hợp với Việt Nam, thưa ông?

Thứ trưởng Bùi Thế Duy: Chúng tôi đã đặt mục tiêu nghiên cứu phát triển công nghệ, ứng dụng để tạo ra một số sản phẩm cụ thể. Đây là những đề tài trong chương trình trọng điểm KC 4.0. Các nghiên cứu  này sẽ hướng đến việc thúc đẩy triển khai nghiên cứu của Viện, trường theo đặt hàng của doanh nghiệp, có sự hỗ trợ của Nhà nước. Viện và trường sẽ nâng cao năng lực nghiên cứu, doanh nghiệp là nơi tiếp nhận và phát triển sản phẩm.

Chúng tôi cũng hướng đến việc xây dựng và chia sẻ năng lực tính toán, phải có hệ thống máy móc dùng chung. Dự kiến một số viện, trường trọng điểm sẽ được đầu tư hệ thống này. Đồng thời sẽ triển khai các hoạt động đào tạo phi hàn lâm gồm chuyên gia, kỹ thuật viên, lồng ghép trong các chương trình đào tạo, thúc đẩy các khóa đào tạo ngắn hạn như trường hè, khóa đào tạo tư nhân. Chúng tôi cũng sẽ triển khai các hoạt động kết nối, liên kết, truyền thông như định kỳ tổ chức hội thảo AI for Life, duy trì các cộng đồng nghiên cứu.

Hiện tại, Bộ KH&CN đang tiếp tục làm việc với các nhóm chuyên gia chủ chốt về AI để cùng nhau xác định và triển khai các nhiệm vụ ưu tiên. Chúng tôi cũng sẽ làm việc với các bộ, ngành liên quan để phối hợp triển khai và lồng ghép các chương trình. Mong muốn của Bộ KH&CN là có những bước đi thực tế, phù hợp với điều kiện Việt Nam để kế hoạch có tính khả thi, đạt được hiệu quả đề ra.

Mới đây, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam,  Bộ KH&CN đã được Chính phủ giao thường trực Đề án hệ tri thức Việt số hóa, đó cũng là một đề án để tổng hợp, tích hợp các nguồn dữ liệu khác nhau để phục vụ phát triển trí tuệ nhân tạo. Bên cạnh đó, Bộ cũng đang xây dựng chương trình nghiên cứu và phát triển với sự kết hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và các nhà khoa học trong và ngoài nước với hy vọng tập hợp được mọi nguồn lực để phát triển AI nói riêng và khoa học công nghệ nói chung.

Xin cảm ơn ông!

Thu Cúc