VN đứng thứ 8 thế giới về nghiên cứu đột biến tạo giống

Hội thảo Ứng dụng năng lượng nguyên tử  phục vụ phát triển kinh tế-xã hội. Ảnh: VGP/Thế Phong

Ở lĩnh vực nông nghiệp, Việt Nam được Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đánh giá là nước đứng thứ 8 trên thế giới trong lĩnh vực nghiên cứu về đột biến tạo giống, và được trao Giải thưởng thành tựu xuất sắc về đột biến tạo giống.

Cụ thể, việc ứng dụng NLNT đã tạo ra nhiều giống cây trồng mới, cho năng suất và chất lượng cao. Cụ thể, có trên 50 giống cây trồng được tạo ra bằng phương pháp chiếu xạ gây đột biến như lúa, đậu tương, bưởi, lạc, ngô, hoa… đã được công nhận và đưa ra sản xuất.

Riêng đậu tương có trên 50% diện tích được trồng là giống được tạo ra bằng phương pháp chiếu xạ; giống lúa đột biến VND-95-20 là giống chủ lực để xuất khẩu đã chiếm 30% trên tổng diện tích 1 triệu ha đất canh tác tại Đồng bằng Sông Cửu Long, giống lúa đột biến DT10 được tạo ra trong những năm 1990 và từ đó đến nay tạo ra tổng giá trị thu nhập lên đến 3 tỷ USD, tăng 537,6 triệu USD so với việc ứng dụng giống cũ. Bên cạnh đó, giống lúa Khang Dân đột biến cũng được tạo ra và nhanh chóng trở thành một giống quan trọng trong sản xuất lúa gạo Việt Nam.

Trong lĩnh vực Y tế, NLNT đã được ứng dụng để chẩn đoán hình ảnh và xạ trị trong điều trị ung thư, bệnh tim mạch, hệ tiêu hóa, xương khớp, hô hấp… mang lại kết quả khả quan cho hàng nghìn bệnh nhân mỗi năm. Ngoài ra, ứng dụng NLNT còn góp phần phát triển nhiều ngành kinh tế khác như ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ trong công nghiệp, trong khí tượng thủy văn, địa chất, khoáng sản và bảo vệ môi trường...

Cùng với việc ứng dụng NLNT cho phát triển kinh tế-xã hội, hiện nay, Việt Nam cũng đang tích cực triển khai kế hoạch xây dựng và phát triển điện hạt nhân. Tuy nhiên, công tác phát triển hạ tầng điện hạt nhân quốc gia nói chung, cũng như dự án điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận nói riêng vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu và nhiệm vụ đặt ra.

Việc phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực NLNT trên thực tế vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu nâng cao chất lượng, đảm bảo số lượng và cơ cấu nguồn nhân lực cần thiết cho các cơ quan quản lý, nghiên cứu, triển khai, hỗ trợ kỹ thuật phục vụ phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân quốc gia, cũng như việc thực hiện quy hoạch tổng thể phát triển, ứng dụng NLNT.

Theo ông Hoàng Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Năng lượng nguyên tử (Bộ KH&CN), cần xây dựng các kế hoạch và phân công thực hiện, tăng cường hợp tác và phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức, doanh nghiệp để triển khai có hiệu quả quy hoạch chi tiết phát triển, ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ trong phát triển kinh tế-xã hội. Đồng thời, tiếp tục thực hiện công tác thống kê, đánh giá hiện trạng ứng dụng NLNT so với các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra; phối hợp nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm quốc tế, đề xuất định hướng và giải pháp thực hiện từ nay đến năm 2020.

Ngoài ra, cần tăng cường phối hợp trong nước và hợp tác quốc tế, đặc biệt với IAEA trong phát triển hạ tầng điện hạt nhân. Tăng cường vai trò tham gia của các Viện nghiên cứu, các trường đại học lớn trong hoạt động nghiên cứu, ứng dụng NLNT và phát triển điện hạt nhân; tích cực triển khai công tác huấn luyện, bồi dưỡng cán bộ quản lý, pháp quy hạt nhân, đội ngũ chuyên gia nghiên cứu và ứng dụng NLNT; đẩy mạnh đào tạo sau đại học các chuyên ngành hạt nhân.