Bài 4: Sẽ không doanh nghiệp nào rời đi vì niềm tin Việt Nam sẽ vượt qua khó khăn hiện tại

Bà Dorsati Mandani, chuyên gia kinh tế cao cấp Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam: "Nhà đầu tư nước ngoài vẫn tin tưởng vào triển vọng của nền kinh tế Việt Nam".

"Họ tin tưởng vào triển vọng kinh tế ở đây"

Bà Dorsati Mandani, chuyên gia kinh tế cao cấp Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho rằng nhà đầu tư FDI vẫn tin tưởng vào triển vọng của nền kinh tế Việt Nam vì nhiều lý do. Nền kinh tế Việt Nam vẫn nằm trong số các quốc gia tăng trưởng tốt khi phần lớn các quốc gia khác trải qua sự suy giảm kinh tế nghiêm trọng. Đó là dấu hiệu chính của khả năng phục hồi và sức mạnh kinh tế, các nền tảng cơ bản của nền kinh tế là vững chắc.

Trong 6 tháng đầu năm 2021, nền kinh tế tăng trưởng mạnh, nhưng do làn sóng dịch thứ 4 bùng phát khiến Việt Nam phải triển khai các biện pháp giãn cách xã hội, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Dự báo cập nhật mới nhất của WB ước tính tăng trưởng GDP năm 2021 sẽ thấp hơn dự báo trước đó do tác động tiêu cực của đại dịch.

Bất chấp những thách thức kinh tế trong quý III/2021, khi nhìn vào dòng vốn FDI trong tháng 8, WB vẫn thấy cam kết FDI tăng lên. “Đó là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư quốc tế vẫn kỳ vọng phát triển hoạt động kinh doanh tại Việt Nam”, chuyên gia WB nhận xét.

Bà Dorsati Mandani chia sẻ  các doanh nghiệp FDI dù đang phải đối mặt thách thức và khó khăn nhưng cũng đã thể hiện rất nhiều khả năng phục hồi, nhanh chóng đổi mới để thích ứng với tình hình.

“Một tập đoàn sản xuất lương thực toàn cầu đã cho chúng tôi thấy họ đang đối mặt với những thách thức như thế nào, đồng thời cũng thông báo rằng họ đang đầu tư 180 triệu USD nữa vào Việt Nam vì họ tin tưởng vào triển vọng kinh tế ở đây.  Cần phải thẳng thắn nhìn nhận là nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với những thách thức nhưng chúng ta cũng thấy niềm tin vào một nền kinh tế còn nhiều dư địa để phát triển”, bà Dorsati Mandani nói.

Chuyên gia cao cấp của WB nhận định: Chính phủ Việt Nam đang làm việc tích cực để ngăn chặn dịch bệnh trong khi vẫn nỗ lực bảo đảm các hoạt động kinh tế, đặc biệt là một sự chuyển dịch quan trọng trong chiến lược “thích ứng an toàn linh hoạt với COVID-19”. Để hỗ trợ nền kinh tế, vào tháng 4, Chính phủ đã công bố gói hoãn nộp thuế đến cuối năm. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã công bố các chương trình hỗ trợ các hộ gia đình bị ảnh hưởng và lao động phi chính thức…

Chuyên gia WB khuyến nghị  Việt Nam nên hỗ trợ các doanh nghiệp thích ứng với môi trường mới bằng cách áp dụng các quy trình và công nghệ kỹ thuật số mới, bảo đảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Với tư cách là đối tác phát triển lâu năm, WB đang có các kế hoạch hỗ trợ Việt Nam trong thời gian tới. WB đã và đang hỗ trợ tài chính và tư vấn chính sách để Việt Nam củng cố hệ thống y tế, phục hồi nền kinh tế một cách linh hoạt và bền vững. WB cũng sẵn sàng tư vấn chia sẻ các ý tưởng và kinh nghiệm quốc tế để bảo đảm phục hồi tốt và thậm chí tận dụng cơ hội phát sinh từ đại dịch.

“Như câu nói ‘gian nan mới biết bạn tốt’, đây là lúc chúng ta cần nhau nhất. Là đối tác đồng hành lâu năm và đáng phát triển tin cậy của Việt Nam, chúng tôi cam kết làm tất cả những gì có thể để giúp Việt Nam phục hồi sau đại dịch”, bà Dorsati Mandani  nói.

Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á: "Nhiều doanh nghiệp FDI nhận định Chính phủ Việt Nam có nhiều nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, do đó, trong dài hạn, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài".

Các nhà đầu tư nhận thấy cam kết mạnh mẽ của Chính phủ

Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng việc quyết định đầu tư, doanh nghiệp luôn nghiên cứu rất kỹ, để xây dựng các cơ sở kinh doanh, nhà máy…, họ không chỉ nhìn vào những diễn biến ngắn hạn. Nhiều doanh nghiệp FDI nhận định, Chính phủ Việt Nam có nhiều nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, do đó, trong dài hạn, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài.

Thậm chí, trong khoảng thời gian vừa qua, khi có căng thẳng thương mại kinh tế trên thế giới, đã có làn sóng đa dạng hoá đầu tư, trong đó, Việt Nam là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất. Điều này cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường kinh doanh tại Việt Nam là rất lớn.

“Trong giai đoạn khó khăn, việc các doanh nghiệp thích ứng trong ngắn hạn, dịch chuyển một số đơn hàng trước mắt ra khỏi các khu vực bị phong toả, giãn cách do bị giãn đoạn chuỗi cung ứng là bình thường, nhưng dịch chuyển đầu tư lại là câu chuyện khác, không dễ để dịch chuyển”, ông Nguyễn Minh Cường nói.

Chuyên gia của ADB cho rằng, tình hình dịch bệnh do các biến chủng mới với mức độ lây lan cao hơn dự đoán đã gây lúng túng nhất định trong quá trình điều hành. Ông Nguyễn Minh Cường ủng hộ quan điểm của Chính phủ, chống dịch nhưng vẫn bảo đảm duy trì phát triển kinh tế và khi cần thiết phải phong toả, giãn cách để chống dịch. Các nhà đầu tư nhận thấy cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ về việc vượt qua đại dịch đi đôi với bảo vệ doanh nghiệp và nền kinh tế.

Tuy vậy, ở khâu thực hiện ở các địa phương, có nơi chưa được nhuần nhuyễn khiến nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng do các biện pháp giãn cách chống dịch. Cần linh hoạt hơn trong các biện pháp sản xuất của doanh nghiệp trong bối cảnh dịch bệnh, vì “doanh nghiệp hiểu mình nhất và biết mình cần gì nhất”.

Nhìn chung, các nhà đầu tư ghi nhận các chủ trương, cam kết mạnh mẽ của Chính phủ và tin tưởng vào tiềm năng trung và dài hạn. Nhưng quan trọng, khâu thực thi phải thực hiện tốt, triển khai hỗ trợ an sinh xã hội nhanh chóng, giảm thiểu các thủ tục không cần thiết, bảo đảm việc làm, duy trì chuỗi cung ứng hiệu quả… sẽ giúp tăng cường lòng tin của cộng đồng doanh nghiệp.

Chuyên gia ADB đồng tình với quan điểm của Chính phủ lúc này, đó là mở rộng tiêm chủng vaccine, coi đây là yếu tố quyết định. “Có một khảo sát cho thấy, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) có mối liên hệ tăng trưởng tỉ lệ thuận với tỉ lệ bảo đảm vaccine trong cộng đồng”, ông Cường chia sẻ.

Chuyên gia Nguyễn Minh Cường phân tích, không chỉ tại Việt Nam mà tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp trên toàn cầu, thậm chí nhiều nước bị nặng hơn. Các doanh nghiệp FDI, những tập đoàn đa quốc gia có trụ ở ở các quốc gia khác nhau cũng không lạ lẫm gì với tình huống khó khăn này. Do đó, điểm mấu chốt ở đây không hẳn là chỉ là dịch bệnh mà cách các Chính phủ ứng phó với dịch bệnh có hiệu quả hay không.

Ông Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH&ĐT): Cơ quan quản lý và địa phương nên ngồi lại với doanh nghiệp để xem xét cụ thể, lắng nghe đề xuất của họ về giải pháp phòng chống dịch cũng như kế hoạch sản xuất.

Đang sẵn sàng mở rộng hoạt động và nâng công suất

Ông Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng đại dịch COVID là vấn đề toàn cầu, tất cả các nước phát triển hay đang phát triển đều chịu ảnh hưởng và các quốc gia đều đã cho thấy xu hướng phải thích nghi với dịch bệnh trên cơ sở có các giải pháp hiệu quả, trước mắt là giải pháp "vaccine hóa" để đạt tỷ lệ tiêm chủng được 70-80% dân số.

“Chúng ta cần xác nhận khó khăn chung hiện nay trong sản xuất, kinh doanh đều do dịch bệnh COVID và các doanh nghiệp đều đang cố gắng chống chịu để vượt qua. Các giải pháp giãn cách đang áp dụng hiện nay, tôi cho rằng đúng thời điểm để kiểm soát tốt dịch bệnh”, ông Thắng nói. Tuy nhiên, nếu kéo dài việc giãn cách xã hội, doanh nghiệp sẽ rất khó khăn. Giải pháp "3 tại chỗ" tuy hiệu quả nhưng phát sinh chi phí tăng cao và chỉ duy trì tối đa đến 50% công suất… Có thể thấy, giãn cách kéo dài đã khiến một số doanh nghiệp chọn giải pháp chuyển đơn hàng sang nước khác.

Nhưng đáng mừng là qua trao đổi, phần lớn doanh nghiệp FDI vẫn tin tưởng ở môi trường đầu tư của Việt Nam và tin tưởng vào các giải pháp phòng, chống dịch đang thực hiện. Hầu hết các doanh nghiệp đều bày tỏ mong muốn sẽ sớm có những giải pháp tốt hơn như loại bỏ bớt các quy định chặt chẽ về giãn cách xã hội, tạo điều kiện lưu thông hàng hóa, giảm bớt chi phí xét nghiệm...

Thực tế là nhiều nhà đầu tư vẫn quyết định đầu tư mới vào Việt Nam trong giai đoạn này. “Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại TP. Hồ Chí Minh đã thông tin cho tôi biết rằng nhiều doanh nghiệp Nhật đang sẵn sàng mở rộng hoạt động và nâng công suất nếu chính quyền địa phương nới lỏng giãn cách, cho phép lưu thông trở lại. Các đại diện hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài khác cũng cùng ý kiến như vậy”, ông Thắng nói. 

Ông Thắng cho rằng sẽ không có doanh nghiệp nào rời bỏ Việt Nam trong tương lai gần vì họ đều tin tưởng Việt Nam sẽ vượt qua được khó khăn hiện tại. Quý IV tới đây thường là quý bứt phá của đầu tư nước ngoài với các doanh nghiệp cũng như công tác xúc tiến đầu tư của Nhà nước, nên khả năng thu hút đầu tư nước ngoài trong năm 2021 vẫn giữ được gam màu sáng với tổng vốn đăng ký cấp mới tương đương năm 2020, nhưng vốn thực hiện có thể tăng hơn.

Ông Thắng đề nghị để có thể giảm thiểu các tác động mặt trái của các giải pháp phòng, chống dịch đang áp dụng hiện nay, các cơ quan quản lý về doanh nghiệp và về phòng chống dịch tại các địa phương nên ngồi lại với doanh nghiệp trên địa bàn, xem xét cụ thể tình hình của từng doanh nghiệp, trao đổi và lắng nghe những đề xuất cụ thể của họ về phòng, chống dịch và đảm bảo sản xuất. Thậm chí, có thể xem xét áp dụng các giải pháp riêng phù hợp với một số doanh nghiệp có điều kiện tương tự. Trong bối cảnh hiện nay khó có thể có một giải pháp chung nào phù hợp với tất cả loại hình doanh nghiệp.

Đồng thời, cũng đã đến thời điểm các địa phương phải ngồi lại với nhau và với doanh nghiệp để đưa số lao động đã về quê quay trở lại làm việc. Hiện mới tạm thời nới giãn cách phòng, chống dịch trên một số địa bàn, doanh nghiệp mới bắt đầu sản xuất trở lại.

 Nhóm PV