Cần cơ chế riêng để phát triển công nghiệp hỗ trợ
(Chinhphu.vn) - Cần có các chính sách và cơ chế đặc thù để phát triển công nghiệp hỗ trợ, từ đó giúp các doanh nghiệp đặc biệt là doanh nghiệp nội địa trong lĩnh vực này có được thị phần lớn hơn.
 |
| Cần phát huy lợi thế của các DN trong nước để phát triển CNHT. Ảnh: VGP/Thanh Thủy |
DN Việt chỉ có “mẩu bánh nhỏ”
Ông Vũ Xuân Đặng, Phó Giám đốc Trung tâm xúc tiến đầu tư, Bộ KH&ĐT (văn phòng phía Nam) cho biết, công nghiệp hỗ trợ (CNHT) của Việt Nam chậm phát triển, mới chỉ đáp ứng được một phần nhỏ nguyên liệu và linh kiện cho chuỗi sản xuất.
Đơn cử, DN Việt đáp ứng 8% linh kiện sản xuất ô tô, 40% nguyên phụ liệu ngành dệt may, 20% nguyên liệu và linh kiện điện tử… Chỉ xét riêng việc cung cấp linh kiện cho các doanh nghiệp (DN) Nhật Bản, hiện nay ngành CNHT trong nước mới cung cấp 32,2% linh kiện. Tuy nhiên, tỷ lệ sản phẩm CNHT từ các DN Việt mới chỉ dừng lại ở mức 13,2%, phần còn lại do doanh nghiệp FDI Nhật cung cấp.
Hiện nay, giá trị và sản lượng của CNHT ở Việt Nam chủ yếu tập trung ở khoảng 500 doanh nghiệp FDI. Riêng đối với các DN trong nước, do còn hạn chế về công nghệ, kinh nghiệm, năng lực quản lý sản xuất, nguồn nhân lực nên giá trị đóng góp trong lĩnh vực này còn hạn chế.
Cụ thể, ông Vương Trọng Khánh, Trưởng phòng phát triển công nghiệp (Sở Công Thương tỉnh Đồng Nai) cho biết, hiện có 588 doanh nghiệp tại Đồng Nai hoạt động trong lĩnh vực CNHT, đóng góp khoảng 35% kim ngạch xuất khẩu của toàn tỉnh. Tuy nhiên, 72% số doanh nghiệp CNHT và trên 85% giá trị kim ngạch xuất khẩu ngành CNHT của tỉnh là của các doanh nghiệp FDI.
Cần nhiều hơn chính sách hỗ trợ
Theo ông Vũ Xuân Đặng, để khuyến khích DN đầu tư vào CNHT, Chính phủ sẽ miễn thuế cho hàng hóa nhập khẩu là tài sản của dự án đầu tư; miễn thuế 5 năm cho nguyên liệu, vật tư, linh kiện mà trong nước chưa sản xuất được; hàng hóa nguyên liệu, vật tư phục vụ cho sản xuất phần mềm, nghiên cứu khoa học để phát triển công nghệ.
Đặc biệt, một số chính sách ưu đãi đang được Chính phủ xem xét. Phương án thứ 1 là từ năm 2016, thuế TNDN còn 17%, thời gian áp dụng sẽ xem xét trong 10 năm hoặc toàn bộ thời gian dự án; miễn thuế 2-4 năm từ khi dự án đi vào hoạt động và giảm 50% thuế suất từ 4-9 năm. Còn theo phương án 2 là áp dụng mức giảm thuế chỉ 10% nhưng thời gian áp dụng sẽ từ 15-30 năm hoặc toàn bộ thời gian dự án.
Để phát triển CNHT bền vững, nâng cao giá trị xuất khẩu, ông Vũ Xuân Đặng cho rằng, vấn đề then chốt là phải nâng cao trình độ công nghệ và có các chính sách ưu tiên cho DN trong nước để họ chú trọng và tập trung vào lĩnh vực CNHT.
Chính phủ đã có quyết định số 12/2011/QĐ-TTg, theo đó các DN đầu tư CNHT được hưởng mức thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi ở mức 20% thay cho 22% như các DN khác. Nếu thuế suất chung giảm xuống 20% thì DN CNHT được giảm còn 17%. Ngoài được hưởng thuế suất ưu đãi đầu tư, doanh nghiệp trong lĩnh vực này còn được hưởng chính sách ưu đãi về tiền thuê đất.
Sắp tới sẽ có chính sách cụ thể để đầu tư vào 2 KCN chuyên sâu tại Hải Phòng và Bà Rịa-Vũng Tàu nhằm tạo sự liên kết lan tỏa cho DN CNHT của Việt Nam. Ngoài ra, có rất nhiều đổi mới nhằm phát triển ngành công nghiệp này trong dự thảo Nghị định Phát triển CNHT của Bộ Công Thương.
Theo ông Vương Trọng Khánh, phải thay đổi về chính sách đào tạo mang tầm quốc gia để có lực lượng lao động có tay nghề, kỹ thuật cao đáp ứng được yêu cầu về công nghệ mới của thế giới. Vấn đề này phải được định hướng từ Trung ương và cần sự phối hợp đồng bộ giữa Trung ương-địa phương-DN, để từ đó nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho CNHT trong quản trị, áp dụng công nghệ, khoa học-kỹ thuật mới…
GS.TS Võ Thanh Thu, Ủy viên Ủy ban tư vấn về Chính sách Thương mại Quốc tế của VCCI cho rằng, các chính sách phải được xây dựng với mục tiêu tạo động lực để các DN trong nước, trong đó chủ yếu là DN nhỏ và vừa, có cơ hội tiếp cận với những ưu tiên để phát triển sản xuất.
Ngoài ra, cần phát huy lợi thế của các DN trong nước để phát triển CNHT ở những ngành công nghiệp trọng yếu và chủ lực, cũng như chú trọng vào những ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn như may mặc, da giày, điện tử… để xây dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp cho các DN nhỏ và vừa.
Như vậy, trong thời gian tới, bên cạnh các chính sách ưu tiên của Chính phủ, thị trường cho các sản phẩm CNHT sẽ mở rộng khi các hiệp định thương mại với các thị trường lớn mà Việt Nam đang tham gia đàm phán được ký kết. Dự kiến, thị trường nội khối mở cửa từ 2015, như vậy thị trường được mở rộng ra 10 nước thành viên ASEAN. Đặc biệt, nếu như hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) được ký kết thì đây là cơ hội “vàng” cho các DN Việt đầu tư vào CNHT, GS.TS Võ Thanh Thu khẳng định.
Thanh Thủy
